مشاوران بی‌قدرت ترامپ

روزنامه تایمز اسرائیل با انتشار این مطلب نوشت ترامپ نیمه‌شب دوشنبه، با انتشار پیامی در صفحه خود در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» این خبر را اعلام کرد. هنوز مشخص نیست که هوک از چه سمتی اخراج شده است. او عهده‌دار مسوولیت «مرکز ویلسون برای پژوهشگران» شده بود و طبق گزارش‌ها، اداره تیم گذار ترامپ در زمینه امور مربوط به وزارت خارجه آمریکا را بر عهده داشت. علاوه بر این، مشخص نیست که چرا ترامپ برایان هوک را هدف گرفت، اما رئیس‌جمهور آمریکا گفته او و سه تن دیگر «با دیدگاه ما مبنی بر عظمت را به آمریکا بازگردانیم همسو نیستند».

ترامپ با اعلام این خبر در تروث سوشال خطاب به هوک نوشت: «تو اخراجی!» برایان هوک در دولت قبلی ترامپ به عنوان رئیس «گروه اقدام ایران» در زمانی که مایک پمپئو وزیر خارجه بود، فعالیت می‌کرد. هوک مدعی بود هدف کارزار فشار حداکثری علیه ایران این است که دسترسی این کشور به منابع مالی خود برای تامین هزینه‌های گروه‌های نیابتی و برنامه موشکی‌اش را قطع کند. هوک معتقد بود به مرور زمان، اقتصاد ایران به حدی از تحریم‌ها آسیب خواهد دید که مقامات این کشور را مجبور به آمدن به پای میز مذاکره خواهد کرد. وی در ادعاهایی به نیویورک‌تایمز گفته بود، آمریکا خواهان توافقی تازه با ایران است و فشارهای ایالات متحده اقتصاد ایران را «دچار سقوط» کرده ‌است.

اولین وزیر ترامپ

همزمان با این برکناری، مارکو روبیو که اولین لاتین‌تباری است که سمت وزارت امور خارجه آمریکا را بر عهده می‌گیرد، با رای اکثریت دوحزبی (دموکرات‌ها و جمهوریخواهان)، یعنی ۹۹ بر صفر، به عنوان اولین وزیر کابینه ترامپ تایید شد. روبیو از سال ۲۰۱۱ به عنوان سناتور جمهوری‌خواه از فلوریدا خدمت کرده است و نامزدی او حمایت زیادی را از سوی چندین دموکرات سنا به همراه داشت؛ آنها، او را برای این نقش بسیار واجد شرایط دانستند. روبیو در سال‌های اخیر در یک چرخش سیاسی سریع، از مخالف ترامپ به هم‌پیمان او تبدیل شد و حالا او نقش کلیدی به‌عنوان یک مقام بلندپایه در دولت جدید ترامپ ایفا خواهد کرد.

روبیو در آخرین اقدام خود به‌عنوان یک سناتور، به خودش رای داد. سناتور چاک شومر، رهبر دموکرات‌ها، پیش از این گفته بود که «با وجود مخالفت با بسیاری از مواضع آقای روبیو، برای دولت جدید مهم است که مجلس سنا، وزیر امور خارجه خود را در اسرع وقت تایید کند. بنابراین من رای مثبت خواهم داد.» همه دموکرات‌های سنا از این روش پیروی کردند. روبیو در حالی که جایگزین آنتونی جی. بلینکن در این پست مهم می‌شود، با فهرستی دلهره‌آور از آزمون‌های سیاست خارجی روبه‌رو می‌شود. از جمله موارد مهم در این فهرست عبارتند از جنگ در اوکراین، آتش‌بس شکننده در غزه و آنچه آقای روبیو چالش تعیین‌کننده قرن می‌نامد، یعنی جاه‌طلبی‌های جهانی چین. همچنین روبیو به داشتن مواضع سرسختانه علیه جمهوری اسلامی شهره است و از حامیان اسرائیل محسوب می‌شود. او از منتقدان سرسخت چین نیز به حساب می‌آید. مارکو روبیو در مصاحبه‌ای پس از پیروزی ترامپ در انتخابات با سی‌ان‌ان ادعا کرد که ایالات متحده آمریکا وارد «عصر سیاست خارجی عمل‌گرایانه» شده است. او مدعی شد: «جهان به‌سرعت در حال تغییر است و دشمنان در کره شمالی، ایران، چین و روسیه در حال متحد شدن هستند و هماهنگی را افزایش می‌دهند.»

نقش نمادین

اخراج برایان هوک یادآور اخراج مقامات دیگری در دولت ترامپ، از جمله رکس تیلرسون وزیرخارجه وقت، جان بولتون مشاور امنیت ملی، مارک اسپر وزیر دفاع و... است که نشان‌دهنده نقش و جایگاه نمادین مقامات و مشاوران در کابینه ترامپ است؛ نقشی که اگر آنها همسو با ترامپ نباشند به‌سرعت از کار برکنار می‌شوند. درواقع سوژگی ترامپ و شخصیت متفاوت او که ترجمان کیش شخصیت و اقتدارگرایی بیش از حد است، باعث می‌شود او فرد تعیین‌کننده بسیاری از تصمیمات باشد و مقامات و به‌خصوص مشاوران او صرفا جایگاه سازمانی داشته باشند. بنابراین اینکه گفته می‌شود مشاوران ضدایرانی ترامپ او را به سمت فشار حداکثری یا جنگ سوق خواهند داد، دور از ذهن است، چراکه اگر ترامپ مذاکره یا جنگ را تشخیص دهد، مشاوران صرفا باید آن را تایید کنند.