«بی‌بی»  به دنبال بهانه

«عروبه جمال» و «استفن کیلن» در گزارش دیروز سه‌شنبه در الجزیره به چند تحول مهم در غزه پس از آتش‌بس اشاره کردند. این تحولات را می‌توان به این شکل، صورت‌بندی کرد:

اول) میزان کمک‌‌‌های ورودی به غزه در حدی است که «فقط می‌تواند مردم را از گرسنگی دور کند» اما نمی‌تواند آنها را سیر کند. الجزیره از «اقیانوس نیازها» سخن می‌گوید که شاید به این زودی‌‌‌ها برطرف شدنی نباشد. «تامر قرموت»، استادیار سیاست عمومی در «موسسه دوحه برای مطالعات تکمیلی» به الجزیره می‌گوید: «مثل این است که یک بیمار را در دستگاه تنفس مصنوعی قرار دهید و سپس تصمیم بگیرید هر زمان که خواستید دستگاه را قطع کنید. بدیهی است که او می‌‌‌میرد.» وی می‌‌‌افزاید: «ما از جمعیتی ۲.۲میلیونی سخن می‌‌‌گوییم که از نسل‌کشی جان به در برده است، که در خیابان‌‌‌ها زندگی می‌‌‌کند که هیچ چیز ندارد که فاقد ضروریات یک زندگی کرامت‌مندانه است که فاقد حتی استانداردهای ساده زندگی است. بیشتر آنها دارای بحران‌‌‌های روحی و روانی هستند و بیشترشان بیمارند.» دوم) با وجود آتش‌بس، درگیری‌‌‌های جسته و گریخته و موج بازداشت‌‌‌ها ادامه دارد. در همین رابطه، الجزیره به نقل از خبرگزاری فلسطینی «وفا» می‌‌‌نویسد: دیروز سه‌شنبه تعدادی از ساکنان غزه، از جمله برخی ماهی‌گیران، با آتش اسرائیلی‌‌‌ها کشته و مجروح شدند. از سوی دیگر، «آویخای ادرعی»، سخنگوی عرب‌زبان ارتش اسرائیل، در بیانیه‌‌‌ای اعلام کرد با وجود آتش‌بس، ارتش در مناطق خاصی استقرار دارد و تا اطلاع ثانوی ساکنان غزه نباید به آنجا نزدیک شوند. او همچنین محدودیت‌‌‌هایی در برخی محورها اعلام کرد و افزود که هیچ‌کس نباید به مناطق حائل نزدیک شود و نسبت به شنا و ماهی‌گیری در برخی مناطق هشدار داد. گزارشگران الجزیره، بیانیه او را «مملو از قواعدی» اعلام کردند که «تهدیدی بر ساکنان غزه» است.

حماس پس از آتش‌بس همچنان دست برتر را دارد

«استیون ارلانگر» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشت: آتش‌بس روز یکشنبه (۳۰دی‌ماه) پس از ۱۵ ماه ویرانی و مرگ در حالی  برقرار شد که حماس (بر خلاف ادعای نتانیاهو مبنی بر نابودی این گروه) همچنان باقی است و در غزه همچنان حضور دارد. این گزارشگر می‌‌‌نویسد، هزاران رزمنده حماس برای نظارت بر شهر و مقررات رفت و آمد، آفتابی شده‌اند. «دانیل لوی»، مذاکره‌‌‌کننده سابق اسرائیلی و رئیس «پروژه ایالات‌متحده‌/خاورمیانه» که یک سازمان تحقیقاتی مستقر در لندن و نیویورک است، به نیویورک‌تایمز گفت: «حماس نه تنها همچنان پابرجاست، بلکه مهم‌ترین نیرو در غزه است.»

این وضعیت بر شکنندگی توافق مذکور تاکید می‌‌‌کند. «ارلانگر» می‌‌‌نویسد، جنگ تمام نشده است. توافق آتش‌‌‌بس سه مرحله‌‌‌ای بسیار شکننده است و شاهد آن، تاخیر پرتنش در آغاز آتش‌بس در صبح یکشنبه است. رسیدن از مرحله اول به مرحله دوم که واقعا نشان‌دهنده پایان موثر جنگ است، با خروج تقریبا کامل نیروهای اسرائیلی از غزه (با توجه به تحولات میدانی در هر دو طرف) از نظر بسیاری دشوار و حتی غیر‌محتمل است. بسیاری به ترامپ به دلیل درخواست از نتانیاهو برای انجام این معامله اعتبار می‌‌‌بخشند. «ناتان ساکس»، مدیر مرکز سیاست خاورمیانه در موسسه بروکینگز گفت که ترامپ نمی‌خواهد درگیری‌‌‌ها از سر گرفته شود. وی افزود: «نتانیاهو که با مخالفت شدید با این توافق در داخل ائتلاف خود مواجه شده است، ‌نمی‌خواهد جنگ را پایان دهد و حماس نیز به مبارزه نظامی و تسلیح مجدد خود ادامه می‌دهد.»

«صنم وکیل»، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم‌هاوس گفت که نتانیاهو احتمالا به دنبال بهانه‌‌‌ای برای نقض آتش‌بس از سوی حماس است تا «توجیهی برای اینکه چرا فاز دوم نمی‌تواند و اتفاق نخواهد افتاد» بتراشد. وی افزود: «نتانیاهو در مورد شرایط عقب‌‌‌نشینی اسرائیل واقعا سخت بازی خواهد کرد.» وکیل با اشاره به آتش‌‌‌بس امضاشده در نوامبر با حزب‌‌‌الله گفت که این توافق ممکن است «فعلا» به جنگ پایان دهد؛ اما مانند لبنان، به اسرائیل «آزادی دائمی برای اقدام» می‌دهد. نتانیاهو روز شنبه(۲۹ دی ماه) در یک سخنرانی گفت: «در صورتی که اسرائیل به این نتیجه برسد که مذاکرات در مرحله دوم ناامیدکننده است، حق از سرگیری جنگ را برای خود محفوظ می‌‌‌دارد.» به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، نتانیاهو همواره از بحث در مورد اینکه چه کسی یا چه چیزی به جای حماس غزه را اداره خواهد کرد، امتناع کرده است.

اما حقیقت این است که این سرزمین به همان گروهی واگذار شده که اسرائیل طی ۱۵ ماه گذشته سخت در نابودی‌اش کوشیده، اما راه به جایی نبرده است. اکنون حماس که در غزه کنترل موثری دارد، عملا مسوولیت کنترل و توزیع کمک‌‌‌های گسترده بشردوستانه را دارد. این در حالی است که برادر یحیی سنوار، محمد، اکنون فرماندهی حماس را در غزه به دست دارد. «مصطفا برغوتی»، یکی از اعضای شورای قانون‌گذاری فلسطین، گفت که توافق آتش‌بس برای فلسطینی‌‌‌ها خوب است؛ زیرا «کشتار متوقف می‌شود و زندانیان از زندان خارج می‌شوند و کمک‌‌‌های بشردوستانه افزایش می‌‌‌یابد.» وی افزود اما هیچ تضمینی برای اجرای این توافق وجود ندارد. او معتقد است که فلسطینی‌‌‌ها «نیازمند یک روند واقعی هستند که به پایان اشغالگری اسرائیل در غزه و کرانه باختری منجر شود.»