«دنیای اقتصاد» بررسی کرد
تصویر بازار خودرو در ۱۴۰۰
اما یکی از دلایل مقاومت واسطه‌گران برای حضور بیشتر در بازار خودرو، نبود چشم‌اندازی روشن نسبت به روند رو به مثبت عوامل تاثیرگذار بر قیمت خودرو بوده است. عواملی همچون ناامیدی نسبت به توافق هسته‌ای، لغو تحریم‌ها، کاهش نرخ ارز و به دنبال آن انتظار تورمی که قیمت خودرو را در یک سال گذشته در اوج نگه داشته است. در همین حال هر خبر امیدوار‌کننده‌ای در راستای لغو تحریم‌ها یا به دنبال آن روند کاهشی نرخ ارز، قیمت خودرو را با افت قابل‌توجهی همراه کرده است. در این بین هر چند سال گذشته با اخبار مربوط به انتخابات ریاست جمهوری قیمت‌ها تحت‌تاثیر اخبار سیاسی با افت‌وخیز زیادی همراه بود اما در سال ۱۴۰۰ در کنار تحولات سیاسی و اقتصادی کشور، وضعیت تولید در شرکت‌های خودروساز تا حدود زیادی بر قیمت بازار تاثیرگذار بود. به عنوان نمونه در مرداد ماه که تحت‌تاثیر بحران ریزتراشه‌های الکترونیکی و کمبود نقدینگی، عرضه کمتری به بازار صورت گرفت و همین عامل در کنار نرخ ارز، منجر به رشد ۱۰درصدی قیمت‌ها شد. در هرصورت آنچه مشخص است بازار خودرو همراه با اخبار مربوط به احتمال توافق هسته‌ای و همچنین لغو تحریم‌ها از دی ماه روند کاهشی به خود گرفته که پیش‌بینی می‌شود با نهایی شدن توافق، بازار از واسطه‌گران خالی و قیمت‌ها به کارخانه نزدیک‌تر شود.
روند ۱۲ماهه بازار خودرو
همان‌طور که عنوان شد بازار خودرو در سال ۱۴۰۰ روندی سینوسی داشت؛ گاهی میانگین معاملات در بازار افزایش یافت و نمودار قیمت دادوستدهای صورت گرفته در بازار را صعودی کرد و گاهی نیز با کاهش میانگین قیمت خرید و فروش‌های صورت گرفته، نمودار قیمتی در بازار نزولی شد. این وضعیت به خوبی نشان‌دهنده این موضوع است که بازار خودرو طی سال ۱۴۰۰ به اتفاق‌های داخلی و خارجی به سرعت واکنش نشان داده و دو طرف عرضه و تقاضا تحت این اتفاق‌های یاد شده، روند دادوستدهای خود را تنظیم می‌کردند.
اما قیمت‌ها در بازار خودرو در بازه ۱۲ ماهه چه افت و خیزی به خود دیده است؟ بررسی میانگین قیمت اردیبهشت ماه سال‌جاری در مقایسه با فروردین ماه از افت حدود ۵درصدی حکایت دارد. بنابراین میانگین قیمت در دومین ماه از سال‌جاری در مقایسه با فروردین امسال افت ۵درصدی را تجربه کرده است. اما بررسی میانگین قیمت خودروهای معامله شده در بازار (چه صفر کیلومتر و چه کارکرده، چه داخلی و چه وارداتی) در خرداد ماه نشان می‌دهد بازار در آخرین ماه از فصل بهار سال‌جاری روند صعودی به خود گرفته و شاهد هستیم که قیمت‌ها در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه حدود ۲درصد رشد را به خود دیده است. در تیرماه به‌رغم کاهش سرعت رشد قیمت خودرو در بازار نسبت به خردادماه ۱۴۰۰ اما روند صعودی قیمت خودرو ادامه داشت. میانگین قیمت خودروهای معامله شده در اولین ماه از فصل تابستان نسبت به سومین ماه از فصل بهار گویای رشد حدود یک‌درصدی میانگین قیمت خودروهاست. اما در مرداد ماه به نسبت تیرماه شاهد رشد ۱۰درصدی میانگین قیمت خودرو بودیم. به نظر می‌رسد صعودی شدن نمودار قیمت‌ها در میانه فصل تابستان به دلیل کاهش شدید عرضه توسط شرکت‌های خودروساز رقم خورده است.
اما در شهریورماه روند صعودی میانگین قیمت معاملات انجام شده در بازار متوقف و شاهد افت قیمت‌ها به نسبت مرداد ماه بودیم. بنابراین روند صعودی قیمت‌ها در آخرین ماه از فصل تابستان شکست و نمودار قیمت‌ها نزولی شد. اما در مهرماه بار دیگر میانگین قیمت خودروهای داد و ستد شده در بازار به نسبت شهریورماه روند صعودی به خود گرفت. هرچند این میزان رشد قیمت‌ها مانند رشد قیمت‌ها در تیرماه بود و تنها یک‌درصد به میانگین قیمت خودروهای بازار اضافه شد اما نکته مهم این مساله بازگشت قیمت‌ها به جاده صعودی است. آبان ماه نیز به نسبت اولین ماه از فصل پاییز این روند صعودی ادامه داشت. در هشتمین ماه از فصل تابستان به نسبت مهرماه شاهد رشد ۴درصدی قیمت‌ها بودیم. طی آذرماه نیز به تبعیت از ۲ ماه ابتدای فصل پاییز نمودار میانگین قیمت خودروهای داد و ستد شده افزایش یافت. در آخرین ماه از فصل پاییز به نسبت آبان ماه میانگین قیمت‌ها رشدی حدود ۷درصدی را به خود دید. بنابراین شاهد هستیم که بعد از نزولی شدن میانگین قیمت خودروها در نیمه سال، بار دیگر در طی فصل پاییز روند صعودی آغاز شد و شاهد بودیم که قیمت‌ها از شهریور تا آذرماه ۱۴۰۰ رشدقابل توجهی را تجربه کرد.
در دی ماه به عنوان اولین ماه از فصل زمستان در قیاس با آذرماه به‌رغم رشد قیمت‌ها شاهد کند شدن روند صعودی میانگین قیمت خودروها در بازار بودیم. در دهمین ماه از سال‌جاری میانگین قیمت خودروهای داد و ستد شده ۴درصد رشد را در کارنامه ثبت کرد. کُند شدن سرعت حرکت قیمت‌ها در جاده رشد در دومین ماه از فصل زمستان نیز ادامه یافت و شاهد بودیم که میانگین قیمت خودروها در بازار به نسبت دی ماه حدود ۷/ ۱درصد رشد را به خود دید. اما آمارهای منتشر شده تا تاریخ ۲۳ اسفندماه نشان می‌دهد میانگین قیمت خودروها به نسبت همین بازه زمانی در بهمن ماه حدود یک‌درصد افت را به خود دیده است. بنابراین در پایان ۶ ماه دوم سال نیز مانند ۶ ماه اول سال شاهد کاهش قیمت خودرو بودیم. روند حاکم بر بازار در هفته پایانی اسفند نیز بعید است تغییری در میانگین قیمت خودروهای داد و ستد شده در بازار ایجاد کند بنابراین افت قیمت در اسفند به نسبت بهمن قطعی به نظر می‌رسد.
بررسی قیمت‌های محصولات موجود در بازار به نوعی این مساله را نشان می‌دهد. پراید ۱۱۱ در شرایطی ۲۳ اسفندماه با قیمتی حدود ۱۸۶میلیون تومان در بازار خرید و فروش می‌شد که قیمت همین خودرو در ۲۳ بهمن ماه حدود ۱۸۷میلیون تومان بود. بنابراین شاهد افت حدود ۵/ ۰ درصدی قیمت این خودرو در بازار هستیم. مدل صندوق‌دار پراید یعنی پراید ۱۳۱ نیز همچنان در بازار حضور دارد. این خودرو در بازه تعیین شده در اسفند ۱۴۰۰ با قیمتی حدود ۱۷۰میلیون تومان قابل خریداری بود. اما پراید ۱۳۱ در بهمن ماه با قیمت ۱۷۱میلیون تومان از سوی فروشندگان عرضه شد. شاهد هستیم که قیمت پراید صندوق‌دار نیز مانند مدل هاچ‌بک (بدون صندوق) این خودرو حدود ۶/ ۰ درصد افت کرد. پژو ۲۰۶ تیپ ۲ در روزهای پایانی اسفند ماه با قیمتی حدود ۲۶۲میلیون تومان در دسترس متقاضیان بود. این خودروی پرطرفدار در اواخر بهمن ماه قیمتی حدود ۲۶۵میلیون تومان داشت بنابراین شاهد ریزش حدود ۸/ ۰ درصدی بود. تیپ ۵ همین خودرو نیز حدود ۸میلیون افت قیمت را در بازه زمانی یاد شده به خود دید.
پژو ۲۰۶ تیپ ۵ حدود ۵/ ۲ درصد از قیمت خود را در بازه اواخر اسفند به نسبت اواخر بهمن از دست داد. این خودرو اواخر دومین ماه از فصل زمستان سال‌جاری با قیمت حدود ۳۳۳میلیون تومانی در بازار حضور داشت. اما در اواخر اسفندماه امسال با قیمتی حدود ۳۲۵میلیون تومان هم قابل خریداری بود. تیبا صندوق‌دار و تیبا ۲ نیز در مسیر پژو ۲۰۶ حرکت کردند. تیبا ۲ در بازه زمانی یاد شده حدود ۴میلیون تومان از قیمت خود را از دست داد. این خودرو در بهمن ماه با قیمت ۱۸۵میلیون تومان از سوی فروشندگان به بازار عرضه شد اما در اواخر اسفندماه خریداران می‌توانستند با پرداخت ۱۸۱میلیون تومان این خودرو را در اختیار بگیرند. بنابراین قیمت این خودرو حدود ۲درصد ریزش کرد. تیبا صندوق‌دار نیز در بازه زمانی یاد شده ۲میلیون تومان از قیمت خود را از دست داد. این خودرو در اواخر دومین ماه از فصل زمستان با قیمتی حدود ۱۸۰میلیون تومان در دسترس متقاضیان بود اما در اسفندماه این خودرو با قیمتی حدود ۱۷۸میلیون تومان داد و ستد شد. بنابراین این خودرو نیز حدود یک‌درصد افت قیمت را تجربه کرد.
