پوتین برای اوکراین چه برنامهای دارد؟
تشدید دوئل لفظی مسکو-واشنگتن
نقشه جدید پوتین چیست؟
همچنین یک سخنگوی پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا، گفت عوامل روسیه عملیاتی را آغاز کردهاند که در آن با انجام اقداماتی تحریکآمیز به اسم کییف بهانه و مستمسکی برای اشغال اوکراین بیافرینند. جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، روز جمعه در گفتوگو با خبرنگاران از «برنامه روسیه» سخن گفت و افزود: «روسیه گروهی از عوامل خود را از پیش مستقر کرده تا در یک صحنه آرایی عملیاتی را به اسم اوکراین جعل کنند که در آن روسزبانها در اوکراین هدف حمله قرار گرفتهاند تا بهانهای برای اشغال اوکراین داشته باشند.»
وزیر دفاع اوکراین در بیانیهای گفت: اقدامات مشابهی از سوی نیروهای روسی که در «ترنس نیستریا» مستقرند صورت گرفته است. ترنسنیستریا، یا فرانیستر، باریکهای ازخاک میان رود دنیستر و مرز اوکراین است که در پی جنگی کوتاه در سال ۱۹۹۲ از مولداوی جدا شد و بهصورت منطقهای خود مختار اداره میشود [این منطقه در کنار رود دنیستر در شرق مولداوی و در همسایگی با اوکراین قرار دارد. این منطقه در سال ۱۹۹۰ اعلام استقلال کرد و از سال ۱۹۹۲ با نام جمهوری پردنیسترویایی مولداویایی یک کشور مستقل دوفکتو بهشمار میرود. هرچند از سوی هیچیک از اعضای سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته نشده و با هیچیک از آنها رابطه دیپلماتیک ندارد و به صورت دوژور بخشی از قلمرو مولداوی بهشمار میرود. در مارس۲۰۱۴ پارلمان ترانسنیستریا رسما از روسیه درخواست کرد که اجازه داشته باشد مانند کریمه به فدراسیون روسیه ملحق شود و روسیه در پاسخ قول داده که آن را مدنظر قرار دهد].
دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین این گزارشها را بیاساس خواند. پیش از پنتاگون، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، هم در گفتوگو با خبرنگاران همین اتهامها را علیه روسیه تکرار کرده بود. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز روز پنجشنبه در نشستی با خبرنگاران به «تاکتیک روسیه» برای الحاق کریمه اشاره کرد و گفت که آمریکا «سرنخهایی در دست دارد که نشان میدهد روسیه میخواهد بهانهای برای تهاجم به اوکراین بسازد.» به ندرت پیش میآید آمریکا دادههای اطلاعاتی مشخص را اینگونه علنی کند؛ اما دولت جو بایدن به وضوح تصمیم گرفته است که جلوی هرگونه ادعای روسیه مبنی بر جنگطلبی اوکراین را پیشاپیش بگیرد. کربی گفت: دولت آمریکا هنوز معتقد است زمان برای دیپلماسی وجود دارد؛ اما بر این باور است که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، تصمیم نهایی خود را درباره اشغال اوکراین گرفته است. روسیه تاکید کرده چنین قصدی ندارد؛ اما ظاهرا آمریکا همزمان با انتظار برای حرکت بعدی پوتین، قصد ساکت نشستن ندارد و درعین حال مسکو را تهدید کرده است که درصورت اشغال اوکراین با تحریمهای اقتصادی و تبعات سخت دیگر روبهرو خواهد شد.
حمله گسترده سایبری
ساعاتی پس از پایان مذاکرات میان روسیه و غرب درباره بحران اوکراین که با پیشرفتی همراه نبود، سایتهای بسیاری از نهادهای دولتی اوکراین مورد یک حمله وسیع سایبری با این پیام که «بترسید و انتظار وقوع بدترین اتفافات را بکشید» قرار گرفت. به گزارش رویترز، مقامات اوکراین در حال بررسی این حمله بزرگ سایبری هستند که روز جمعه ۲۴دی رخ داد و کار ۷۰سایت سازمانهای دولتی، شامل نهاد ریاستجمهوری، وزارت خارجه، وزارت دفاع و شورای امنیت ملی این کشور را برای ساعاتی مختل کرد. مقامات رسمی اوکراین از متهم کردن آشکار روسیه به حمله سایبری خودداری کردند؛ اما گفتند به تنها عاملی که میتوانند مشکوک شوند، روسیه است. هشدار سایبری به اوکراین دراوج بحران سیاسی و نظامی میان اوکراین و روسیه و در شرایطی رخ داده است که ارتش روسیه به فرمان ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور این کشور، یکصد هزار سرباز خود را در پشت مرزهای اوکراین مستقر کرده و در روزهای اخیر بر شمار نیروهای خود به میزان محسوسی افزوده است. در هر حال، اگرچه دسترسی به اغلب این سایتها ظرف چند ساعت برقرار شد، اما آمریکا و ناتو این حمله را محکوم کردند. روسیه واکنشی نسبت به این موضوع نشان نداده است. از سوی دیگر، مقامهای آمریکا میگویند روسیه درصدد صحنهآرایی و بهانهآفرینی برای اشغال اوکراین است.
رزمایش اعلامنشده مسکو
وزارت دفاع روسیه روز جمعه ۲۴دی (۱۴ژانویه) اعلام کرد که در حوزه دفاعی شرق روسیه یک رزمایش اعلامنشده برای آمادگی رزمی صورت گرفته است. این مانور به دنبال مذاکرات بیثمر میان روسیه و کشورهای غربی بر سر بحران اوکراین انجام شد. در همین روز و به فاصله کوتاهی پس از پایان این مذاکرات سایت بسیاری از نهادهای دولتی اوکراین، از جمله نهاد ریاست جمهوری، وزارت دفاع، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی این کشور هدف یک حمله گسترده سایبری قرار گرفت. با تمام این تفاصیل به نظر میرسد که دو طرف وارد «فاز هشدار» به یکدیگر شدهاند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در یک نشست خبری گفت: «صبر ما رو به اتمام است. غرب به واسطه غرور و گستاخی هدایت میشود و با تشدید تنشها اقدام به نقض الزامات و تعهداتش میکند. آمریکا و متحدانش در روزهای آینده به درخواستهای روسیه بهصورت مکتوب واکنش نشان میدهند. آنها باید بفهمند که کلید همه چیز همان تضمینهایی است که ناتو نباید به سمت شرق پیشروی کند.» وزیر خارجه روسیه همچنین ادامه داد: «در مجموع ما مطمئنیم که اگر یک حسن نیت و تمایل برای سازش وجود داشته باشد، همیشه احتمال یافتن یک راهحل قابل قبول دوجانبه وجود دارد.» در سوی دیگر ماجرا، دو مقام آمریکایی گفتند که اگر روسیه بخواهد بحران اوکراین را تشدید کند، ایالات متحده به شورای امنیت مراجعه خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، یکی از این مقامات که خواست نامش فاش نشود در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «اگر روسیه اقدامی انجام دهد، ما در جستوجوی پاسخ مناسب در شورای امنیت و نیز دفاع از اصول منشور سازمان ملل تردید نخواهیم کرد.» وی افزود: «همه گزینهها برای پاسخ شورای امنیت روی میز است و ما در حال مذاکره با سایر اعضای شورای امنیت و شرکای خود هستیم.» یکی دیگر از مقامات آمریکایی هم در همین مصاحبه گفت: اگر روسیه تنشها را تشدید کند و اصول و تعهداتی را که همه کشورها در منشور سازمان ملل برعهده گرفتهاند، هدف قرار دهد مشخصا فرصتی برای بحث در سازمان ملل وجود خواهد داشت. سازمان ملل تاکنون درباره اختلاف بین مسکو و واشنگتن، دو عضو دائم شورای امنیت که حق وتوی قطعنامههای آن را دارند، سکوت کرده است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان درباره تنش موجود اظهارنظری نکرد و هیچ یک از ۱۵عضو شورای امنیت تاکنون درخواستی برای تشکیل جلسه درباره این بحران مطرح نکردهاند. همچنین گفته شده است گروهی از سناتورهای جمهوریخواه و دموکرات آمریکایی امروز یکشنبه به اوکراین سفر میکنند. به گزارش اسپوتنیک، این سفر در پی یک هفته گفتوگوهای امنیتی بین کشورهای عضو ناتو و روسیه برای حل تنشها در شرق اروپا صورت میگیرد. پولیتیکو نیز گزارش کرد که سناتورها «جین شاهین»، «رابرت پورتمن»، «کریس مورفی» و «کوین کرامر» روز یکشنبه به کییف میروند و انتظار میرود روز سهشنبه به واشنگتن برگردند.