اپوزیسیون خارجنشین ونزوئلا بیشتر محتاط شده است؛
باندهای مخوف در خدمت مادورو
به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، او تلاش کرده بود تا توطئه‌هایی برای سرنگونی نیکلاس مادورو، رهبر خودکامه ونزوئلا ترتیب دهد و هفته‌ها قبل، دولت مادورو علناً او را یک خائن خطاب کرده بود. وقتی همسرش با مقامات شیلی تماس گرفت، به آنها گفت که حداقل یکی از دستگیرشدگان شوهرش لهجه ونزوئلایی دارد. ۹روز بعد، در سرتاسر شهر، مقامات، یک چمدان دستی را کشف کردند که زیر تقریبا ۱.۵متر بتن مدفون شده بود. در داخل، در میان آهک زنده برای تسریع در تجزیه، بدن تا شده «اوجدا» قرار داشت. اکنون، پس از یک‌سال تحقیق، مقامات شیلیایی ترس ناراضیان ونزوئلایی را که در سرتاسر جهان مخفی شده‌اند، تایید می‌کنند: «به گفته شیلیایی‌ها، شواهد نشان می‌دهد که دولت مادورو دستور قتل اوجدا را صادر کرده است.»
دولت مادورو به‌شدت این موضوع را رد کرده است. اگر این موضوع صحت داشته باشد، این پرونده نشان‌دهنده تشدید تاریکی در دوران مادورو است که هرگونه تهدیدی را که متوجه حکومت خود می‌داند، از بین می‌برد. ناظران می‌گویند که این اتهامات درست زمانی مطرح می‌شود که ترامپ گفت‌وگوهایی را با دولت او برای بازپس‌گیری مهاجران ونزوئلایی آغاز کرده است. مادورو سال‌هاست که کنترل خود بر ونزوئلا را با زندانی کردن مخالفان سیاسی در داخل کشور حفظ کرده است. اما قتل در شیلی نشان می‌دهد که رهبر ونزوئلا از همان تاکتیکی استفاده می‌کند که همتای روس او، ولادیمیر پوتین استفاده می‌کند: «ترور رقبای داخلی در خارج از کشور.» زایر موندارای، دادستان ارشد سابق ونزوئلا که اخیرا از تبعید خودخواسته در کلمبیا به کشوری دیگر فرار کرده است، می‌گوید که اوجدا نقطه عطفی برای همه بود. او اخیرا نیز با تهدیدهای زیادی مواجه بود که به عقیده او، این افراد از ماموران ونزوئلا هستند. این دادستان سابق اضافه می‌کند: ««همه وحشت دارند. کسی نمی‌گوید که کجا رفته است، چگونه پناه گرفته و به کدام کشور رسیده است.»
طبق اسناد دادگاهی که به رؤیت نیویورک‌تایمز رسیده است، شیلی جلساتی را برای متهم کردن ۱۹نفر برگزار کرده است که مقامات گفتند که اتهامات برخی از آنها برنامه‌ریزی برای قتل و مخفی کردن جسد اوجدا بوده است. مقامات می‌گویند که این ۱۹تن شاخه شیلیایی گروه تبهکار ونزوئلا به نام «ترن دی‌آراگوا» است که ترامپ نام آنها را لیست گروه‌های تروریستی قرار داده است. «کارولینا توها»، وزیر کشور و امنیت عمومی شیلی، در مصاحبه‌ای گفت که سه نفر شهادت داده‌اند که دولت ونزوئلا «ترن دی‌آراگوا» را برای ترور اوجدا استخدام کرده است. یکی از این افراد گفته که معاون ارشد و وزیر کشور مادورو، دیوسدادو کابلو، شخصا دستور قتل را صادر کرده است. او گفت که بازرسان دو فرضیه دیگر را حذف کرده‌اند: «اخاذی و درگیری داخلی.» فرضیه سوم که دولت شیلی روی آنه متمرکز شده؛ ترور سیاسی است. توها گفت: «این هنوز ثابت نشده است. اما می‌توان گفت که احتمالات بسیار نگران‌کننده هستند.» دولت مادورو، از جمله کابلو، بارها دست داشتن در این قتل را رد کرده است. کابلو به شوخی گفته است که دولت ونزوئلا قادر به انجام چنین جنایتی نخواهد بود. تارک ویلیام ساب، دادستان کل ونزوئلا گفت که این قتل در واقع یک «عملیات فریب» بود که خود دولت شیلی مسوول آن است. سخنگوی مادورو از اظهارنظر درباره این اتهام خودداری کرد. همچنین سخنگوی کابلو نیز حاضر به اظهارنظر نشد.
به گفته یک مقام ارشد نزدیک به تحقیقات که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد؛ چراکه یافته‌ها هنوز علنی نشده است، بازرسان شیلیایی معتقدند که ماموران ضد جاسوسی ونزوئلا در سفارت این کشور در سانتیاگو این ترور را ترتیب داده‌اند. اتهامات شیلی در حالی مطرح می‌شود که ترامپ به مادورو پیشنهاد همکاری داده است. او ریچارد گرنل، فرستاده ویژه ایالات متحده را برای دیدار با مادورو در کاراکاس، به پایتخت این کشور اعزام کرد و پس از موفقیت در مذاکرات با ۶آمریکایی که در ونزوئلا بازداشت شده بودند، به آمریکا بازگشت. کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید گفت که این دیدار به این معنا نیست که ایالات متحده مادورو را به‌عنوان رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا به رسمیت می‌شناسد. درحالی‌که گرنل از مادورو می‌خواهد که با بازگرداندن چند صد عضو ترن دی‌آراگوا که در ایالات متحده بازداشت شده‌اند با آزادی شهروندان آمریکایی بازداشت‌شده در ونزوئلا موافقت کند. ایالات متحده دیپلمات‌های خود را از ونزوئلا در سال۲۰۱۹ خارج کرد. اما دولت مادورو نشست اخیر را «شروعی جدید در روابط دوجانبه» خواند.
هفته گذشته، تام هومان، سزار مرزی جدید ایالات متحده به تایمز گفت که پروازهای اخراج به ونزوئلا ظرف یک‌ماه آینده آغاز خواهد شد. بسیاری از ناظران بین‌المللی -از جمله مارکو روبیو، زمانی که سناتور بود– گفته‌اند که بازگرداندن ونزوئلایی‌ها به کشورشان در زمان مادورو، جواز حکم اعدام آنهاست. دولت مادورو سابقه طولانی در نقض حقوق بشر در داخل ونزوئلا دارد. اما به گفته مقامات سابق ونزوئلا، کارشناسان امنیتی و خود ناراضیان، دولت سال‌هاست مخالفان خارج از کشور را نیز تعقیب می‌کند. به گفته مقامات و کارشناسان سابق، برای انجام این کار، مادورو به شبکه‌ای از عوامل ونزوئلا، باندهای جنایتکار و گروه‌های شورشی متحد، برای نظارت، ارعاب و در برخی موارد ربودن مخالفان در خارج از ونزوئلا تکیه کرده است. در سال۲۰۲۱، اعضای یک گروه چریکی کلمبیایی، ارتش آزادی‌بخش ملی، یک ستوان سابق ارتش ونزوئلا به نام فرانکلین کالدرا را که پس از کمک به حمله به یک پایگاه نظامی ونزوئلا در کلمبیا پنهان شده بود، ربودند. یک کمیسیون حقوق بشر آمریکایی و همچنین پدرش این موضوع را تایید کرده‌اند.
شواهد نشان می‌دهد که ارتش آزادی‌بخش ملی، کالدرا را به ونزوئلا آورد و در آنجا زندانی و شکنجه کرد. در ماه نوامبر، به‌دلیل افزایش تهدیدها، این کمیسیون برای محافظت بیشتر از خانواده او در خارج از ونزوئلا اقداماتی را ترتیب داد. به گفته یکی از وکلای خانواده اوجدا، در دسامبر۲۰۲۳، او به مرز کلمبیا سفر کرد تا به همراه دیگر مخالفان یک قیام احتمالی علیه مادورو را طراحی کند. به گفته موندارای و پابلو پارادا، یکی از مخالفان نزدیک به هردیا، ارتش آزادی‌بخش ملی در آنجا رهبر تاثیرگذار مخالفان -یک افسر نظامی سابق به نام آنیلو هردیا- را دستگیر کرد و به ونزوئلا بازگرداند. اما اوجدا توانست فرار کند. یک ماه بعد، دولت ونزوئلا فهرستی متشکل از ۳۳نظامی را منتشر کرد که می‌گفت به این کشور آسیب رسانده‌اند. در سندی که بعدا کشف شد، آمده است که با خائنان نباید اصلا مدارا شود. موندارای می‌گوید که دولت ونزوئلا از طریق گوشی هردیا به این اسامی دست پیدا کرده است. اوجدا نیز در این لیست قرار داشت. یک‌ماه پس از انتشار لیست هم او کشته شد.
اسناد دادگاه شیلی نشان می‌دهد که در میان ربایندگان، افراد ترن دی‌آراگوا نیز حاضر بوده‌اند که خشن‌ترین گروه جنایتکار در آمریکای لاتین هستند. پیام‌های تلفن‌های مصادره‌شده نشان می‌دهد که یکی از رئیس‌های ترن دی‌آر اگوا به رهبر باند در شیلی گفته است که برای ربودن و کشتن اوجدا مبلغ زیادی به آنها پرداخت می‌شود. بر اساس اسناد و مدارک، این گروه توانسته است که لباس نیروهای ویژه پلیس شیلی را به‌دست آورد و به این طریق کسی به فعالیت آنها شک نکرده است. در ساعت ۳:۰۵ بامداد روز ۲۱فوریه۲۰۲۴، پنج مرد که لباس افسران پلیس را پوشیده بودند با یک نیسان ورسا با چراغ‌گردان خودروی پلیس به ساختمان اوجدا رسیدند. یکی در ماشین ماند، یکی به دربان حکم جعلی داد و سه نفر دیگر اوجدا را ربودند. چند روز بعد، در محله‌ای فقیرنشین که توسط این باند کنترل می‌شد، وقتی همسایه‌ها از فعالیت مشکوک در کلبه‌ای خبر دادند که مردانی در حال بردن سیمان و خاک به داخل آن هستند، به پلیس اقدامات آنها اطلاع داده شد.
بر اساس اسناد، پزشکی قانونی به این نتیجه رسید که اوجدا بر اثر خفگی کشته شده است. دادستان شیلی که این پرونده را هدایت می‌کند گفت که شواهد حکایت از دخالت دولت مادورو در این قتل دارد. ونزوئلا با عصبانیت واکنش نشان داد و دخالت در آن را رد کرد. ماه گذشته، ونزوئلا به شیلی دستور داد کنسولگری‌های خود در ونزوئلا را ببندد و گفت که روابط دیپلماتیک به حالت تعلیق درآمده است. گابریل بوریک، رئیس‌جمهور شیلی نیز با اشاره به دوران تاریک کشورش گفت که اگر ثابت شود که این قتل توسط دولت مادورو صورت گرفته است، آنها نه تنها دست به نقض حاکمیت کشور ما زده‌اند، بلکه نقض حقوق بشر نیز صورت گرفته است.
