«پاتک» اعراب به «تک» ترامپ

«اسماعیل نعر» در گزارش ۲۱فوریه در نیویورک‌تایمز نوشت، پیشنهاد ماه گذشته ترامپ مبنی بر این مالکیت آمریکا بر غزه و تبدیل آن به «ریویرای خاورمیانه» و در نهایت اخراج فلسطینی‌ها به مصر و اردن، با شگفتی و خشم در سراسر جهان عرب مواجه شد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا هفته گذشته گفت: «همه این کشورها می‌گویند که به فلسطینی‌ها اهمیت می‌دهند. اگر کشورهای عربی برنامه بهتری دارند که ارائه دهند، عالی است.»

اکنون، دولت‌های عربی در حال رایزنی‌های شتابزده برای انجام این کار هستند. مصر، اردن، عربستان، قطر و امارات برای ایجاد یک ایده جایگزین برای غزه که در آن کشورهای عربی به تامین مالی و نظارت بر بازسازی کمک کنند و در عین حال ۲میلیون ساکن فلسطینی را در جای خود نگه دارند و امکان تشکیل کشور فلسطینی را حفظ کنند، با یکدیگر در حال همکاری هستند. تعدادی طرح جسورانه برای دوران پساجنگ غزه ارائه شده، اما هیچ‌کدام مورد توجه قرار نگرفته است. یکی از این طرح‌ها متعلق به «خلف الحبطور»، غول املاک اماراتی بود که طرحی بلندپروازانه با هدف بازسازی غزه طی «چند سال، نه چند دهه» ارائه کرد. 

طرح پیشنهادی مصر احتمالا شامل تشکیل کمیته‌ای متشکل از تکنوکرات‌های فلسطینی است که هیچ‌کدام به حماس وابسته نبوده و می‌توانند غزه را پس از جنگ اداره کنند. اما رهبران اسرائیل گفته‌اند که با هرگونه طرح پساجنگ که راه را برای حاکمیت فلسطین هموار کند، مخالفت خواهند کرد. رهبران عرب اصرار دارند که فقط از پیشنهادی حمایت می‌کنند که حداقل به‌طور «اسمی» مسیری را به سوی تشکیل کشور فلسطین ایجاد کند. برای هر نوع استراتژی عربی درباره حکومت بر غزه، رهبران عرب خواهان حضور تشکیلات خودگردان فلسطین هستند. اما محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان نسبت به هر طرحی که به او کنترل کامل غزه را ندهد، رویکردی محتاط در پیش گرفته است.

به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، مقامات حماس گفته‌اند که مایلند کنترل امور غیرنظامیان را به قدرت دیگری واگذار کنند، اما تاکنون از انحلال شاخه نظامی خود امتناع کرده‌اند. بر همین اساس، هر ۶عضو شورای همکاری خلیج‌فارس به همراه عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در نشست روز جمعه در ریاض شرکت کردند. السیسی روز چهارشنبه قبل از عزیمت به عربستان در گفت‌وگو با خبرنگاران این ایده را مطرح کرد که پیشنهادهای مصر شامل «آوارگی اجباری» فلسطینی‌ها نمی‌شود.

طرح عربی بر ایده‌هایی تمرکز خواهد کرد که فلسطینی‌ها را در داخل غزه نگه می‌دارد تا با درخواست ترامپ از مصر و اردن برای پذیرش آنها مقابله کند؛ ایده‌ای که همه کشورهای عربی آن را رد کرده‌اند. بسیاری در جهان عرب هرگونه جابه‌جایی اجباری فلسطینی‌ها از غزه را یک پاک‌سازی قومی و جنایت جنگی و همچنین ناقوس مرگ برای هر کشور فلسطینی آینده می‌دانند. برخی از کشورها مانند اردن و مصر نیز نگرانند که افزایش مهاجرت فلسطینی‌ها باعث ایجاد اختلالات اقتصادی و سیاسی در داخل کشورهایشان شود. 

استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ در خاورمیانه، روز پنج‌شنبه در یک مجمع سرمایه‌گذاری که به میزبانی عربستان سعودی در میامی برگزار شد، گفت که طرح رئیس‌جمهور برای غزه بیرون راندن فلسطینی‌ها نیست، بلکه تکان وارد آوردن به تفکر فعلی و بهبود چشم‌انداز مردم فلسطین است. به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، هر طرحی برای غزه باید ضرورت جلوگیری از حملات آینده از غزه به اسرائیل و از اسرائیل به غزه را نیز در نظر بگیرد. همچنین این پرسش مطرح است که چه کسی برای بازسازی هزینه خواهد کرد؟ آیا کشورهای عربی برای پایدار نگه داشتن غزه نیرو اعزام خواهند کرد؟