اتحاد فراآتلانتیکی در تابوت

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، در دیدار سومین سالگرد تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین، به نظر می‌رسید که این دو رهبر قصد داشتند از یک گسست آشکار اجتناب کنند؛ زیرا آنها در جریان یک نشست شاد در کاخ سفید به تبادل نظر پرداختند. اما آنها به‌طور قابل توجهی درباره علل جنگ، نقش هر یک از طرفین در درگیری و حل احتمالی آن اختلاف نظر داشتند. این نشست در حالی برگزار شد که ایالات متحده و فرانسه به‌شدت در سازمان ملل بر سر قطعنامه محکومیت تجاوز روسیه دچار اختلاف نظر شدند. درحالی‌که اروپا و بیشتر جهان در کنار اوکراین بودند، دولت ترامپ همراه با روسیه، کره‌شمالی و بلاروس  شد و ایالات متحده را در اردوگاهی قرار داد که در طول تاریخ سازمان ملل متحد به ندرت این امر اتفاق می‌افتد.

دیدار ترامپ و مکرون و همچنین قطعنامه  اروپا علیه روسیه نشان‌دهنده شکاف عمیق در پایتخت‌های دو سوی اقیانوس اطلس است. در حالی که برج ایفل در پاریس، دروازه براندنبورگ در برلین و ساختمان‌های اتحادیه اروپا در بروکسل به نشانه همبستگی با رنگ‌های آبی و زرد پرچم اوکراین روشن شده بودند، کاخ سفید هیچ تلاشی برای نشان دادن حمایت نکرد. ترامپ درباره تلاش‌های خود برای مذاکره صلح با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه گفت: «فکر می‌کنم پیشرفت‌های زیادی حاصل شده است. ما مذاکرات بسیار خوبی با روسیه داشته‌ایم. ما مذاکرات بسیار خوبی با دیگران داشته‌ایم و تلاش می‌کنیم تا جنگ با روسیه و اوکراین پایان یابد.» 

ترامپ همچنین گفت که در صورت دستیابی به توافق صلح ممکن است به مسکو برود که پیش‌بینی کرد ظرف چند هفته آینده اتفاق می‌افتد. اما با وجود اینکه مکرون رئیس‌جمهور را «دونالد عزیز» خطاب کرد و مکررا از کلماتی مانند «دوستی» و «برنامه مشترک» استفاده کرد، او به آرامی و مودبانه رویکردی متفاوت از سخنان ترامپ درباره جنگ داشت. رئیس‌جمهور فرانسه در کنفرانس خبری مشترک در اتاق شرقی کاخ سفید گفت: «این صلح نباید به معنای تسلیم اوکراین باشد. این نباید به معنای آتش‌بس بدون تضمین باشد. این صلح باید اجازه حاکمیت اوکراین را بدهد.»

ترامپ هیچ اشاره‌ای به تضمین یا حاکمیت اوکراین نکرد، از دیکتاتور خواندن پوتین خودداری کرد و به دروغ اعلام کرد که ایالات متحده سه‌برابر اروپا برای جنگ هزینه کرده است. مکرون که مراقب بود ترامپ را تحریک نکند، به صراحت اعلام کرد که روسیه مقصر جنگ است نه اوکراین و اظهارات رئیس‌جمهور درباره کمک اروپا را تصحیح کرد.

ترامپ که هفته گذشته گفته بود اوکراین جنگ را «آغاز» کرده و رئیس‌جمهور منتخب مردم، ولودیمیر زلنسکی را «دیکتاتور بدون انتخابات» خطاب کرده بود، در صحبت با خبرنگاران در دفتر بیضی شکل کاخ سفید قبل از کنفرانس خبری، از استفاده از این اصطلاح برای پوتین که ربع قرن با انتخابات شبهه‌دار حکومت کرده است، خودداری کرد. ترامپ گفت: «من از این کلمات، ساده استفاده نمی‌کنم.» در مقابل، مکرون مسکو را مقصر جنگ خواند. رئیس‌جمهور فرانسه گفت: «مسوولیت جنگ با روسیه است؛ زیرا متجاوز روسیه است.»

در مقطعی، ترامپ این ادعای نادرست را تکرار کرد که ایالات متحده ۳۵۰میلیارد دلار برای کمک به اوکراین هزینه کرده است؛ درحالی‌که اروپا تنها ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه کرده است. درواقع، بر اساس گزارش موسسه کیل برای اقتصاد جهانی، اروپا ۱۳۸میلیارد دلار به جنگ اختصاص داده است؛ درحالی‌که ایالات متحده ۱۱۹میلیارد دلار داده است.» ترامپ همچنین ماهیت کمک‌های اروپایی را به اشتباه توصیف کرد. او گفت: «اروپا این پول را به اوکراین وام می‌دهد. آنها پول خود را پس می‌گیرند.» 

مکرون که در اوایل جلسه از طریق مترجم به زبان فرانسه صحبت می‌کرد، به‌سرعت به زبان انگلیسی مداخله کرد و دستش را روی بازوی ترامپ گذاشت تا او را اصلاح کند. مکرون گفت: «نه، در واقع، صادقانه بگویم، ما پرداخت کردیم.» او تصریح کرد که درباره ایالات متحده، ترکیبی از کمک‌های بلاعوض، وام و تضمین وام وجود داشته است. او گفت: «به‌طور روشن ما پول واقعی ارائه کردیم.» ترامپ درحالی‌که لبخند می‌زد، چهره‌ای مشکوک به خود گرفت و طوری دستش را تکان داد که انگار حرف‌های رئیس‌جمهور فرانسه را باور نکرده است. ترامپ که نتوانست در ۲۴ساعت یا قبل از مراسم تحلیف خود، همان‌طور که در مبارزات انتخاباتی وعده داده بود، پایان جنگ را میانجی‌گری کند، گفت: «مذاکراتی که با پوتین آغاز کرده است، می‌تواند در عرض چند هفته به جنگ پایان دهد، اگر ما هوشمند باشیم.» او افزود: «اگر ما باهوش نباشیم، این کار ادامه خواهد داشت و ما افراد جوان و زیبا را از دست خواهیم داد.»

 رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در حاشیه این دیدار بر تقاضای خود برای امضای صدها میلیارد دلار حقوق معدنی برای بازپرداخت کمک‌های نظامی ایالات متحده که زلنسکی در برابر آن مقاومت کرده است، تاکید کرد. با این حال، اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری گفت که مذاکره‌کنندگان ایالات متحده و اوکراین «بسیار نزدیک» به یک توافق هستند و ترامپ گفت که زلنسکی می‌تواند به سرعت در این هفته یا هفته آینده برای امضای آن به واشنگتن بیاید.

 بازگشت ترامپ به قدرت روابط با متحدان اروپایی را متشنج کرده است؛ زیرا او تهدید می‌کند بر کالاهای مصرفی آنها تعرفه وضع خواهند کرد و از آنها می‌خواهد که هزینه‌های نظامی را حتی فراتر از هدف قبلی افزایش دهند. روابط بین آمریکا و اروپا با سخنرانی جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهوری ایالات متحده در مونیخ شعله‌ور شد. او گفت که بزرگ‌ترین تهدید امنیتی برای کشورهای اروپایی، روسیه یا چین نیست، بلکه خط‌مشی‌های سیاسی و فرهنگی خودشان است.

مکرون دو نشست با رهبران اروپایی ترتیب داده است تا طرحی را برای مقابله با آمریکا که به نظر می‌رسد طرفداران سنتی خود را کنار گذشته و رو به روسیه آورده است، تدوین کند. اما او پس از نشست پاریس به واشنگتن رفت تا با ترامپ دیداری کند و موضع رئیس‌جمهور آمریکا را درباره سرنوشت اوکراین ملایم کند.

سفر رئیس‌جمهوری فرانسه بخشی از سفرهای ناگهانی اروپا به واشنگتن برای تاثیرگذاری بر دولت جدید است. آندری دودا، رئیس‌جمهور لهستان در آخر هفته در کنفرانس «کنش سیاسی محافظه‌کاران» در خارج از واشنگتن شرکت کرد تا با ترامپ دیدار کند. ترامپ او را بیش از یک ساعت معطل نگه داشت و سرانجام با تاخیر با او دیدار کرد. کر استارمر، نخست وزیر بریتانیا هم قصد دارد روز پنج‌شنبه از کاخ سفید بازدید کند.

ترامپ و مکرون سابقه طولانی و پیچیده‌ای دارند. درحالی‌که رئیس‌جمهور روز دوشنبه در ورودی بال غربی کاخ سفید از مکرون استقبال کرد، آن دو درگیر نوعی از دست دادن شدند که قصد داشتند تا برتری خود را ثابت کنند. این برخورد شبیه دست دادن مکرون و ترامپ در دور اول رئیس‌جمهور آمریکا بود. هرچند که وقتی این دو وارد دفتر بیضی شکل شدند، در مقابل دوربین‌ها لبخند زدند و از همدیگر تعریف و مدام با هم شوخی کردند. در پایان کنفرانس خبری بعدی هم مکرون اشاره کرد که ترامپ را به آغوش می‌کشد. مکرون که هفته گذشته هشدار داده بود که نمی‌توان در مقابل رئیس‌جمهوری روسیه ضعیف بود، تاکید کرد که پس از کشتار غیرنظامیان اوکراینی در بوچا در سال۲۰۲۲، تماس خود را با پوتین قطع کرده است. اما او به سرعت اضافه کرد که تلاش جدید ترامپ را تایید می‌کند؛ زیرا انتخاب او «زمینه جدیدی» فراهم می‌کند. 

وی در عین حال تاکید کرد که هرگونه توافق با روسیه باید «بررسی و راستی‌آزمایی» شود و بارها به دو آتش‌بس به نام توافق‌نامه مینسک که پس از تهاجم اولیه روسیه به اوکراین در سال۲۰۱۴ امضا و سپس شکسته شد، اشاره کرد. ترامپ در پاسخ گفت که «انعقاد توافق» به نفع روسیه است؛ اما اشاره‌ای نکرد که مسکو از چه چیزی باید چشم‌پوشی کند یا درباره چه تضمین‌های امنیتی باید مذاکره شود. 

ترامپ درباره پوتین گفت: «من واقعا معتقدم که او می‌خواهد به توافق برسد.ممکن است اشتباه باشد؛ اما من معتقدم که او می‌خواهد معامله کند.» وی افزود که با پوتین درباره امکان استقرار نیروهای حافظ صلح اروپایی در اوکراین برای نظارت بر هرگونه آتش‌بس صحبت کرده است و رئیس‌جمهوری روسیه با آن همراهی خواهد کرد. مکرون، یکی از حامیان اصلی ایده تشکیل نیروی حافظ صلح اروپایی گفت که با ترامپ موافق است که اروپا باید مسوولیت بیشتری را به عهده بگیرد. درباره ایالات متحده، وی افزود که آمریکایی‌ها با همبستگی آنجا خواهند بود. اینکه آیا پوتین واقعا نیروهای خارجی در خاک اوکراین را می‌پذیرد یا نه، می‌تواند عامل مهمی در هر مذاکره باشد. پوتین در مصاحبه‌ای که روز دوشنبه منتشر شد، بر منافع اقتصادی روابط حسنه با ایالات متحده تاکید کرد و سخنانی در راستای سیاست‌های ترامپ زد که خوشایند اوست. درباره ترامپ، رهبر روسیه از او تمجید کرد و او را فردی خواند که آنچه را که در فکرش است، به سادگی می‌گوید.