روسیه1 copy

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز پنج‌شنبه پیشنهاد آتش‌بس در جنگ اوکراین با میانجی‌گری ایالات متحده را زیر سوال برد و با وجود اینکه از نظر تئوری از آتش‌بس حمایت می‌کند، شرایط سختی را مطرح کرد و خواستار امتیازاتی شد. 

«لورن کنت»، «آنا چرنوا» و دیگران در گزارش دیروز جمعه (24اسفند) نوشتند، پوتین در یک کنفرانس خبری با تکرار ادعاهای قبلی کرملین مبنی بر اینکه دولت فعلی اوکراین بخشی از مشکل اساسی است، گفت: «ما با پیشنهاد توقف خصومت‌ها موافقیم؛ اما باید در نظر داشته باشیم که این آتش‌بس باید با هدف صلح طولانی‌مدت باشد و باید به علل و ریشه‌های اصلی بحران بپردازد.» روسیه برای اولین‌بار در سال2014 به اوکراین حمله و در سال2022 تهاجم تمام‌عیار را آغاز کرد. در آن زمان پوتین خواستار این شده بود که اوکراین هرگز اجازه ورود به ناتو را نداشته باشد و این بلوک ردپای نظامی خود را در اروپای شرقی و مرکزی پاک کند.

پوتین همچنین مطرح کرد که اوکراین بسیج و هرگونه آموزش نیروهای خود را متوقف کرده و سایر کشورها در طی آتش‌بس، تحویل سلاح به کی‌یف را متوقف کنند. این در حالی است که «نیروهای روسیه تقریبا در تمام مناطق جنگی در حال پیشروی هستند.» به نوشته گزارشگران سی‌ان‌ان، پوتین همچنین افزود اگرچه ایده ایالات متحده «عالی و درست» است، اما هنوز بسیاری از چیزها باید مورد بحث قرار گیرد. 

رئیس‌جمهور روسیه خاطرنشان کرد که «شاید» با رئیس‌جمهور ایالات متحده دونالد ترامپ تماس بگیرد. این کنفرانس خبری در حالی برگزار شد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا وارد مسکو شده بود تا مقامات کرملین را درباره طرح صلح آگاه کند. مقامات اوکراینی پس از گفت‌وگو با همتایان آمریکایی در عربستان سعودی، پیشنهاد آمریکا را برای آتش‌بس 30روزه که کل خط مقدم را دربرمی‌گیرد، پذیرفته بودند (دنیای‌اقتصاد در روزهای گذشته در گزارش‌هایی به این مساله پرداخته بود؛ از جمله «توپ در زمین مسکو» در تاریخ پنج‌شنبه 23اسفندماه).

اظهارات پوتین به سرعت مورد محکومیت کی‌یف قرار گرفت و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین رهبر روسیه را به طولانی کردن مذاکرات به جای رد کامل توافق متهم کرد. وی با انتقاد از پاسخ پوتین، سخنان او را «بسیار مغرضانه» خواند و گفت: «البته پوتین می‌ترسد مستقیما به رئیس‌جمهور ترامپ بگوید که می‌خواهد این جنگ را ادامه دهد و می‌خواهد اوکراینی‌ها را بکشد.» سپس در روز پنج‌شنبه، ترامپ پاسخ پوتین را «امیدبخش» اما «نه کامل» خواند. ترامپ در دفتر بیضی شکل کاخ سفید گفت: «من دوست دارم با آنها ملاقات کنم یا با او صحبت کنم؛ اما باید به سرعت این موضوع را تمام کنیم. می‌دانید، هر روز، مردم کشته می‌شوند.» وی افزود که اگر روسیه با آتش‌بس موافقت نکند، «لحظه بسیار ناامیدکننده‌ای برای جهان» خواهد بود.

«کنت- چرنوا و دیگران» در بخش دیگری از گزارش خود در سی‌ان‌ان نوشتند، پوتین پرسش‌های زیادی را مطرح کرد که توسط دیگر مقامات روسی تکرار شد و برخی از آنها موضع شدیدتری در برابر آتش‌بس پیشنهادی اتخاذ کردند. اوایل روز پنج‌شنبه، یوری اوشاکوف، دستیار کرملین گفت که مسکو خواهان آتش‌بس موقت نیست و مدعی شد که این آتش‌بس به ارتش اوکراین استراحت می‌دهد. اوشاکوف افزود که مواضع روسیه را با مایکل والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا در تماس تلفنی روز چهارشنبه توضیح داده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین سریعا توضیح داد که اظهارات اوشاکوف نباید به‌عنوان رد پیشنهاد آمریکا توسط روسیه تلقی شود و مسکو قبل از تصمیم‌گیری منتظر اطلاعات بیشتر است. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز پنج‌شنبه فراتر رفت و گفت که نباید «هیچ» حضور نظامی خارجی در اوکراین وجود داشته باشد.

کفه ترازو به نفع پوتین سنگین‌تر است

«آنتون ترویانوسکی» هم در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشت، اظهارات پوتین در جریان یک کنفرانس خبری، موازنه‌ای را که او تلاش می‌کرد برقرار کند، نشان داد و در عین حال که به دنبال ادامه گفت‌وگو با ایالات متحده و پرهیز از ناراحتی رئیس‌جمهور ترامپ بود، به موضع روسیه در میدان نبرد اعتماد داشت. رئیس‌جمهور ایالات متحده، با دشمنی با متحدان این کشور و تنظیم مجدد سیاست خارجی آمریکا به نفع روسیه، به‌عنوان یک شریک ژئوپلیتیک کلیدی برای پوتین ظاهر شده است. این گزارشگر افزود: ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در اظهاراتی تند گفت که رهبر روسیه آن‌قدر شرط و شروط گذاشته است که «هیچ چیز به هیچ وجه درست نمی‌شود یا ممکن است به نتیجه نرسد.» 

کرملین گفت که پوتین دیروز جمعه تلفنی با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی درباره اوکراین صحبت کرد. اظهارات پوتین همچنین در حالی بیان شد که روسیه به شتاب خود در نبرد کلیدی در منطقه کورسک ادامه داد؛ جایی که به نظر می‌رسید نیروهای مسکو در آستانه بیرون راندن اوکراین از قلمرویی هستند که نیروهای کی یف تابستان گذشته تصرف کرده بودند. چنین تحولی اهرم فشار را از دست کی‌یف در مذاکرات صلح آینده می‌گیرد. 

به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، ترامپ گفت که ایالات متحده با اوکراین درباره امتیازات احتمالی به‌عنوان بخشی از یک توافق صلح گفت‌وگو کرده است. وی افزود: «ما با اوکراین درباره زمین‌ها و قطعاتی از زمین‌هایی که نگه‌داشته می‌شوند یا از دست می‌روند و سایر عناصر یک توافق نهایی بحث کرده‌ایم.» ترامپ افزود: «بسیاری از جزئیات یک توافق نهایی واقعا مورد بحث قرار گرفته است.» به نظر می‌رسد با توجه به پیروزی‌های ژئوپلیتیک که رئیس‌جمهور ایالات متحده برای کرملین به ارمغان آورده است، پوتین مایل است در سمت ترامپ بماند. اما اظهارات پوتین همچنین نشان داد که رهبر روسیه نیروهای خود را در میدان نبرد «دارای دست برتر» می‌داند و طولانی‌تر کردن مذاکرات می‌تواند به نفع روسیه باشد. پوتین روز پنج‌شنبه گفت که روسیه به اصرار بر توافق صلحی که به «علل اصلی» جنگ می‌پردازد، ادامه می‌دهد. این نشان می‌دهد که فشار او برای امتیازات عمده از غرب، مانند کاهش حضور ناتو در اروپای شرقی، تغییر نکرده است.

پوتین صلح نمی‌خواهد

«میکولا بیلیسکوف» پژوهشگر «موسسه ملی مطالعات استراتژیک» در اوکراین در یادداشتی برای «شورای آتلانتیک» روایت دیگری از مواضع روسیه در قبال آتش‌بس در اوکراین ارائه می‌دهد. او معتقد است، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه پاسخ اولیه طفره‌آمیزی به پیشنهاد آتش‌بس دونالد ترامپ ارائه داده است و در اصل از این ایده حمایت می‌کند؛ اما در عین حال مجموعه‌ای از خواسته‌های اضافی را فهرست می‌کند که هرگونه پیشرفت معناداری را بعید می‌سازد. مقامات کی‌یف معتقدند دیکتاتور کرملین واقعا علاقه‌ای به پایان دادن به جنگ ندارد.

اوکراینی‌ها احساس می‌کنند که دیدگاه واقعی‌تری نسبت به مقاصد واقعی روسیه دارند. آنها متقاعد شده‌اند که پوتین هرگز به دستاوردهای محدود سرزمینی راضی نخواهد شد؛ زیرا او درواقع برای زمین در اوکراین نمی‌جنگد. در عوض، او در حال جنگ علیه موجودیت دولت و ملت اوکراین است. این هدف هولناک، کل مفهوم صلح و سازش را تضعیف می‌کند. به زبان ساده، هیچ حد وسط معنا‌داری بین نسل‌کشی روسیه و بقای ملی اوکراین وجود ندارد. پوتین از سال‌های اولیه حکومت خود، این حقیقت را پنهان نکرده است که فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را یک تراژدی و نظم جهانی پس از جنگ سرد را یک بی‌عدالتی می‌داند. مهم این است که اوکراین هر دوی این نارضایتی‌ها را در خود دارد. پوتین قاطعانه بر این باور است که نمی‌تواند امیدوار باشد که به ماموریت تاریخی خود یعنی لغو حکم سال 1991 و احیای امپراتوری روسیه بدون خاموش کردن استقلال اوکراین دست یابد. 

وسواس پوتین نسبت به اوکراین در دو دهه گذشته به‌طور فزاینده‌ای آشکار شده است؛ زیرا کارزار او برای تحت سلطه در آوردن این کشور از مداخله سیاسی به مداخله نظامی افزایش یافته است. در سال2004، تلاش‌های او برای تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین و انتخاب نامزد دوست کرملین نتیجه معکوس داشت و به جرقه انقلاب نارنجی کمک کرد. 10سال بعد، او به تصرف کریمه و حمله به شرق اوکراین پرداخت. سپس در سال2014 حمله‌ای دیگر را رقم زد و در سال2022 این حمله به جنگی تمام‌عیار تبدیل شد. پوتین به‌طور فزاینده‌ای از قصد خود برای «پاک‌سازی» اوکراین صحبت کرده است. او مناطق اشغال‌شده اوکراین را «مناطقی همیشه روسی» اعلام کرد و تهاجم خود را با فتوحات امپراتور قرن هجدهم حاکم روسیه یعنی پتر کبیر مقایسه کرد. 

با وجود وحشت و ضربه روحی ناشی از تهاجم روسیه، اوکراینی‌ها تاکنون از عقب‌نشینی خودداری کرده‌اند. این سرپیچی برای پوتین تحقیر شخصی است. این به‌طور مستقیم شخصیت قدرتمند او را که به دقت ساخته شده است تضعیف می‌کند و اصرار او را به تمسخر می‌گیرد که روس‌ها و اوکراینی‌ها «یک ملت» هستند. پوتین به جای اینکه جایگاه خود را در میان مشهورترین حاکمان تاریخ روسیه تضمین کند، اکنون در معرض خطر به یاد ماندن به‌عنوان مردی است که اوکراین را از دست داده است.