تهدید تعرفه‌ای سلطه دلار

چند ماه پیش همه در وال‌استریت درباره «اثر ترامپ (Trump Trade)‌» بحث می‌کردند. توافق درمیان همه تحلیلگران بر این بود که ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ عملکرد بازار سهام آمریکا را تقویت می‌کند، بازدهی اوراق خزانه‌‌‌‌‌‌داری را افزایش می‌دهد و ارزش دلار را تقویت می‌کند. امسال تا اینجای کار، هر سه این پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها معکوس درآمده‌اند. به گزارش اکونومیست در روزهای اخیر قیمت سهام در آمریکا سقوط کرده، بازدهی اوراق خزانه‌داری کاهش‌یافته و سرمایه‌گذاران نگران تضعیف ارزش دلار شده‌اند. 

هر دو روند پس از آنکه آقای ترامپ در دوم آوریل تعرفه‌های جدید را تقریبا بر همه شرکای تجاری آمریکا وضع کرد، شتاب گرفت. با این حال، تضعیف دلار است که بیشترین شوک را به‌همراه داشته‌است. تحلیلگران انتظار داشتند حمایت‌‌‌‌‌‌گرایی آقای ترامپ، ارزش دلار را تقویت کند. با افزایش قیمت‌هایی که آمریکایی‌ها باید برای کالاهای خارجی بپردازند، تعرفه‌‌‌‌‌‌ها اثر معکوس گذاشته و قدرت خرید آمریکایی‌‌‌‌‌‌ها را تضعیف کرده‌است.

صف فروش در وال‌استریت

وضعیت اقتصاد آمریکا نشان می‌دهد در روزهای اخیر، همه‌چیز در صف‌فروش بوده‌است. ارزش دلار در حال‌حاضر نسبت به سبدی از همتایان ثروتمند خود در حال کاهش ‌است. با مشخص‌شدن مقیاس تعرفه‌های جدید آقای ترامپ، این وضعیت تشدید شد، سایر ارزها اما رشد کرده‌اند. یورو در سال‌جاری تاکنون ۶‌درصد، پوند ۳‌درصد و ین ژاپن و فرانک سوئیس به ترتیب ۸ و ۶‌درصد تقویت شده‌اند. این اتفاق برای بیشتر آنها پس از اعلام تعرفه‌‌‌‌‌‌ها توسط ترامپ در ۲‌آوریل افزایش‌یافتند. حتی پزوی مکزیک که مدت‌ها بود روند کاهشی را تجربه کرده‌بود؛ در ماه‌های اخیر در‌برابر دلار رشد کرده‌است. با مشاهده همه اینها، منطقی است که نگران باشیم با این اقدام ترامپ، جایگاه دلار در سیستم مالی جهانی در خطر باشد. رقبا و متحدان آمریکا مدت‌هاست به‌دنبال جایگزین‌‌‌‌‌‌هایی بوده‌اند که فراتر از دسترس عمو سام است، چه از طریق توسعه ریل‌‌‌‌‌‌های پرداخت جدید و چه با انتقال فعالیت‌های تجاری خود به ارزهای دیگر. استفاده تهاجمی ترامپ از تحریم‌ها، به‌عنوان مثال، علیه ایران در سال‌۲۰۱۸ پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای، چنین تلاش‌هایی را برای کشورهای جهان بیش از پیش ضروری کرده‌است.

لبخند دلار

در حال‌حاضر، تئوری «لبخند دلار(dollar smile)‌» می‌تواند وضعیت دلار را توضیح دهد. ایده این نظریه این است که واحد پول آمریکا هم زمانی‌که اقتصاد این کشور از سایرین عملکرد بهتری دارد، مانند دو سال‌گذشته و هم زمانی‌که اقتصاد آن در رکود قرار می‌گیرد، تقویت می‌شود. اگر آمریکا در رکود باشد، سایر اقتصادها نیز احتمالا دچار تزلزل خواهند شد و این موضوع جذابیت دلار را افزایش می‌دهد زیرا دلار پناهگاه سرمایه‌گذاران جهان محسوب می‌شود. اگر تهدید فعلی برای سیستم تجارت‌جهانی بدتر شود، چنین رکودی ممکن است به‌وجود بیاید، اما وضعیت فعلی دلار نشان می‌دهد معامله‌گران تاکنون فقط معتقدند رشد آمریکا نسبت به سایر نقاط جهان کند خواهدشد، بنابراین دلار به سمت وسط لبخند پایین می‌آید.این موضوع هنوز پیامدهای نگران‌کننده‌ای در سراسر جهان دارد. اولین مورد این است که مصرف‌کنندگان آمریکایی باید انتظار داشته باشند به‌خاطر تعرفه‌های ترامپ بیشتر از آنچه پیش‌بینی می‌کردند، متضرر شوند. اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، در طول جلسه استماع سنا، استدلال کرد که هزینه تعرفه‌‌‌‌‌‌ها به کلی بر عهده مصرف‌کنندگان نخواهد بود، زیرا تجربه گذشته نشان می‌دهد؛ دلار در پاسخ به تعرفه‌‌‌‌‌‌ها تقویت می‌شود. اگر این اتفاق بیفتد، قیمت دلاری کالاهای خارجی را کاهش می‌دهد و تا حدی هزینه‌های ایجادشده را جبران می‌کند، در عوض آمریکایی‌‌‌‌‌‌هایی که کالاهای وارداتی را خریداری می‌کنند، اکنون باید هزینه‌های عوارض سنگین‌‌‌‌‌‌تر و دلار ضعیف‌‌‌‌‌‌تر را بپردازند.

اثر جهانی تضعیف دلار

برای کسانی که خارج از آمریکا هستند، یک دلار ضعیف‌تر باید بخشی از آسیب‌های ناشی از حمایت گرایی آقای ترامپ به رشد اقتصاد جهانی را جبران کند؛ این به‌ویژه برای بازارهای نوظهور صادق است. تحقیقات منتشرشده توسط صندوق بین‌المللی پول در سال‌۲۰۲۳ نشان‌داد که افزایش ۱۰‌درصدی ارزش دلار، پس از یک سال، منجر به کاهش ۱.۹‌درصدی تولید در اقتصادهای نوظهور می‌شود. در کشورهای ثروتمند، این ضربه ۰.۶‌درصد است. تقویت ارزش دلار با مهار تجارت‌جهانی که حدود ۴۰‌درصد از آن به دلار صورت‌‌‌‌‌‌حساب می‌شود، رشد اقتصاد دنیا را کند می‌کند. همچنین کشورها و شرکت‌هایی که مانند بسیاری از بازارهای نوظهور به دلار وام می‌گیرند، با افزایش هزینه‌های پرداخت بدهی خود به ارز محلی، تحت‌فشار قرار می‌‌گیرند.

زمانی‌که ارزش دلار در واکنش به انتخاب ترامپ افزایش‌یافت، بسیاری نگران بودند که چنین فشاری در راه باشد. حالا دوباره ارزش دلار کاهش‌یافته‌ و آن ترس‌‌‌‌‌‌ها فروکش کرده‌است. علاوه‌بر این، بازدهی خزانه‌‌‌‌‌‌داری کاهش‌یافته و هزینه‌های استقراض سایر دولت‌ها را نیز با خود کاهش داده‌است، اما این امر برای هیچ کشوری چندان خوب نیست. این اتفاق به این دلیل رخ‌داده که رئیس‌جمهور آمریکا می‌خواهد تجارت‌جهانی را از بین ببرد. اگر او موفق شود، آشفتگی ناشی از آن احتمالا دوباره دلار را تقویت خواهد کرد.

  دست بسته فدرال‌رزرو

  بمب نوترونی ترامپ بر تجارت جهانی