بزرگ‌ترین نگارخانه زیرزمینی جهان چگونه شکل گرفت؟
چندین پله پایین‌تر از خیابان‌ها
آثار موجود در این مترو عمدتا از کاشی، فلز و شیشه‌های رنگی ساخته شده و بخشی از برنامه «هنر و طراحی» سازمان حملونقل کلانشهر نیویورک MTA به شمار می‌روند که از ۴۰ سال پیش برای بازسازی چهره مترو آغاز شد. در واقع این برنامه در دهه ۱۹۸۰و زمانی که متروی نیویورک به دلیل مشکلات فنی و امنیتی در وضعیت بحرانی قرار داشت، راه‌اندازی شد. در آن زمان، ریچارد راویچ، رئیس وقت آن سازمان، پروژه‌ای ۱۴میلیارددلاری را برای بازسازی مترو پیشنهاد کرد که بخشی از آن به هنر اختصاص یافت. جانشین او، باب کایلی، علاوه بر بهبود امنیت و نوسازی قطارها، بودجه بیشتری را به این پروژه تزریق کرد. امروز، یک درصد از هزینه ساخت یا بازسازی هر ایستگاه صرف هنر می‌شود.
اگرچه در گذشته دیوارها و قطارهای مترو پوشیده از دیوارنوشته بود، اما سازمان حملونقل کلانشهر نیویورک ترجیح داد با اجرای آثار هنری رسمی، چهره ایستگاه‌ها را تغییر دهد. پس از حذف آخرین قطار گرافیتی‌شده در سال ۱۹۸۹، یکی از شهروندان به نیویورک‌تایمز گفت سازمان حملونقل کلانشهر نیویورک باید بیشتر نگران جرم و جنایت باشد تا زیبایی ظاهری. هیچ‌کس تاکنون از یک گرافیتی آسیب ندیده است.
یکی از برجسته‌ترین آثار این مجموعه موزاییک ۴۳۵۰مترمربعی اثر آن همیلتون است که در ایستگاه کورتلندت استریت قرار دارد که پس از حملات ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ تخریب و در سال ۲۰۱۸ با طراحی جدید بازگشایی شد. این اثر که ترکیبی از اعلامیه استقلال آمریکا و اعلامیه جهانی حقوق بشر است، فضایی متفاوت و آرامش‌بخش را در ایستگاهی پررفت‌وآمد ایجاد کرده است.
همیلتون درباره اثر خود گفته این واژه‌ها آرمان‌هایی را نشان می‌دهند که در زندگی عمومی و روابط اجتماعی دنبال آن هستیم. در این گزارش آمده با وجود استقبال عمومی از این طرح، آثار متروی نیویورک باید دوام بالایی داشته باشند. فرد تومازلی، هنرمندی که مجموعه موزاییکی «چیزهای وحشی» را در ایستگاه خیابان ۱۴ منهتن طراحی کرده، می‌گوید: این‌جا متروی نیویورک است؛ آثار هنری در معرض هر نوع آلودگی و آسیب قرار دارند. برای همین، مواد اولیه این آثار به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که نیاز به مرمت مداوم نداشته باشند و کارکنان مترو آنها را تمیز نگه می‌دارند.
گزارش فایننشال تایمز توضیح داده که کمیسیون هنر سازمان حملونقل کلانشهر نیویورک از طریق فراخوان عمومی، هنرمندان را به ارسال طرح‌های پیشنهادی دعوت می‌کند. پس از بررسی، فینالیست‌ها انتخاب شده و برای ارائه طرح‌های اختصاصی هر ایستگاه دعوت می‌شوند. کلویی باس، یکی از هنرمندانی که در سال ۲۰۲۱ برای ایستگاه لوریمِر استریت انتخاب شد، سه موزاییک شامل تصویری از یهودیان ارتدکس، گروهی از نوجوانان و دو مرد در حال گفت‌وگو طراحی کرد. هر سه اثر با یک جمله مرتبط شده‌اند: هر زمان که زیر بار دلتنگی فرو می‌روم، به خود دلداری می‌دهم که زندگی دیگری را شناخته‌ام و شاید باز هم بشناسم.
باس برای اجرای طرح خود با استیون میوتو، استاد موزاییک‌کاری، همکاری کرد. میوتو که از دهه ۱۹۸۰با سازمان حملونقل کلانشهر نیویورک همکاری کرده، می‌گوید: موزاییک، یک رسانه کاملا متفاوت است. ما اثر هنری را عینا کپی نمی‌کنیم، بلکه آن را به این روش ترجمه می‌کنیم. آثار در استودیو روی شبکه‌ای از توری چسبانده شده و سپس مانند یک جورچین در ایستگاه نصب می‌شوند.
سال گذشته، موزه متروپولیتن نیویورک سه اثر دائم سازمان حملونقل کلانشهر نیویورک را در نمایشگاه «فرار به مصر» معرفی کرد ولی بازدیدکنندگان برای دیدن این آثار باید به ایستگاه ۱۲۵ استریت هارلم مراجعه می‌کردند. آکیلی توماسینو، معاون موزه مدرن متروپولیتن، می‌گوید این آثار نه‌تنها بازتابی از جوامع محلی‌اند، بلکه تجربه روزانه ساکنان آن مناطق را شکل می‌دهند.
نیکلاس بام، مدیر «صندوق هنر عمومی» نیویورک، نیز معتقد است مترو یکی از مهم‌ترین فضاهای فرهنگی شهر است: نیویورکی‌ها آپارتمان‌های کوچک را تحمل می‌کنند، چون فضای عمومی شهر سرشار از هنر است.
در نتیجه، متروی نیویورک نه‌تنها راهی برای جابه‌جایی، بلکه مکانی برای تجربه فرهنگی است که روزانه میلیون‌ها نفر را با هنر آشنا می‌کند.
نکته جالب این است که در سال‌های اخیر در متروی تهران هم قرار بود چنین کاری را انجام بدهند اما حرف‌وحدیث‌ها نتیجه مطلوبی نداشته است. اولین بار در سال ۱۳۹۹ شورای شهر تهران اعلام کرد ۲۰ایستگاه مترو در تهران تبدیل به موزه می‌شوند و مدیران مترو نیز برنامه‌های متفاوتی برای ایستگاه‌های تهران پیشنهاد کردند که برخی به صورت موردی اجرا شدند؛ اما اتفاق جدی و مهمی در این زمینه شکل نگرفته، چون معمولا در ایران با تغییر مدیریت‌ها، برنامه‌هایی که توسط مدیران سابق طراحی شده به بایگانی سپرده می‌شود.
