آشنایی با انواع تقلب در امور مالی
کلاهبرداری مالی از نظر ابعاد و دامنه بسیار متنوع بوده و از سطح ساده فردی مانند کلاهبرداری کارت اعتباری تا سطوح سازمانی پیچیده مانند کلاهبرداری در اوراق بهادار و اختلاس شرکتی را در بر می‌گیرد. هر شکل از کلاهبرداری مالی تاکتیک ویژه‌‌‌ای دارد و شناسایی، پیشگیری و مقابله با آن، استراتژی خاص خود را می‌‌‌طلبد. در ادامه به رایج‌‌‌ترین انواع تقلب مالی پرداخته شده است.
سرقت هویت: این نوع کلاهبرداری شامل به‌‌‌دست آوردن غیرمجاز اطلاعات شخصی حساس مانند نام، شماره ملی، شماره تامین اجتماعی و نیز جزئیات مربوط به کارت اعتباری به‌‌‌منظور افتتاح حساب تقلبی، گرفتن وام، یا انجام تراکنش‌‌‌های غیرمجاز بدون اطلاع قربانی است که منجر به ضرر مالی، کاهش رتبه اعتباری و صرف زمان طولانی برای رفع آثار نامطلوب آن برای قربانی می‌شود.
کلاهبرداری کارت اعتباری: در این نوع تقلب، فردی با به‌‌‌دست آوردن غیرمجاز اطلاعات کارت اعتباری شخص دیگر، اقدام به خرید یا برداشت از حساب بانکی او می‌کند. تکنیک‌‌‌هایی چون «فیشینگ» (فریب دادن افراد برای افشای اطلاعات شخصی‌‌‌شان)، کپی اطلاعات کارت با استفاده از دستگاه اسکیمر و نیز بهره‌‌‌برداری از آسیب‌‌‌پذیری‌‌‌های امنیتی سیستم‌ها یا سرقت اطلاعات در جریان نشت داده‌‌‌ها، از روش‌های رایج این نوع کلاهبرداری هستند.
کلاهبرداری سرمایه‌گذاری: شگرد این تقلب، وعده سودهای بالا با ریسک کم به سرمایه‌گذاران است. مثال‌‌‌هایی از کلاهبرداری سرمایه‌گذاری عبارتند از:
طرح پانزی(Ponzi Scheme): پرداخت سود به سرمایه‌گذاران قدیمی، نه از محل سود واقعی سرمایه‌گذاری، بلکه از محل آورده سرمایه‌گذاران جدید.
طرح‌‌‌های هرمی: سرمایه‌گذاران در ازای جذب افراد جدید به شبکه هرمی، از شبکه پول دریافت می‌کنند.
روش پمپ و تخلیه (Pump and Dump): ترویج اطلاعات نادرست یا گمراه‌‌‌کننده برای افزایش مصنوعی قیمت سهام در تملک و سپس فروش آن سهام در اوج قیمت ساختگی.
کلاهبرداری پیش‌‌‌پرداخت (Advance-fee Scam) : تقاضای پیش‌‌‌پرداخت از قربانی با وعده بازدهی فوق‌‌‌العاده بالا یا دریافت جایزه بزرگ در آینده.
کلاهبرداری شرکتی: شامل فعالیت‌‌‌های غیراخلاقی و غیرقانونی است که در داخل یک شرکت یا علیه شرکت دیگری انجام می‌شود. علاوه بر رشوه و اختلاس، انواع رایج آن عبارتند از:
معامله با اطلاعات نهانی (Insider Trading) : خرید و فروش سهام یک شرکت سهامی عام بر اساس اطلاعات مهم و محرمانه‌‌‌ای که هنوز در اختیار عموم قرار نگرفته است.
جعل صورت‌های مالی: دستکاری اسناد و سوابق مالی برای مطلوب نشان دادن وضعیت مالی، سودآوری یا عملکرد شرکت.
تقلب در وام: این تقلب شامل ارائه نادرست اطلاعات مربوط به درآمد، بدهی، دارایی و موارد مشابه به‌‌‌منظور دریافت وام یا تضمین آن با شرایط بهتر است.
روش‌های آن شامل اعلام کذب درآمد، ارائه اطلاعات نادرست درباره ارزش واقعی دارایی‌‌‌ها و بیان اهداف غیرواقعی برای مصرف وام است.
کلاهبرداری بانکی: سوءاستفاده از زمان تسویه چک‌‌‌ها، به‌‌‌ویژه زمانی که کلاهبردار چند حساب با موجودی ناکافی دارد، و نیز گشایش چند حساب با اطلاعات جعلی، برخی از مصادیق آن است.
کلاهبرداری بیمه‌‌‌ای: ذی‌نفعان بیمه، اعم از بیمه‌‌‌گذاران، اشخاص ثالث و حتی ارائه‌‌‌دهندگان خدمات بیمه‌‌‌ای (مانند نمایندگان یا ارزیابان خسارت) ممکن است اقدام به تقلب کنند. این کار از طریق جعل مدارک، اغراق در خسارت‌‌‌ها و صحنه‌‌‌سازی حوادث برای دریافت خسارت بیشتر انجام می‌گیرد.
پول‌‌‌شویی: شکل پیچیده‌‌‌ای از جرم مالی است که با هدف پنهان کردن منشأ پول‌‌‌های نامشروع انجام می‌شود؛ معمولا از طریق انتقال‌‌‌های پیچیده بانکی، استفاده از حساب‌‌‌های خارجی یا کسب‌وکارهای صوری یا قانونی به‌‌‌عنوان پوشش. پول‌‌‌شویی اغلب با جرائم سازمان‌‌‌یافته در ارتباط است و طی سه مرحله اصلی صورت می‌گیرد:
۱- جای‌گذاری :(Placement) وجوه غیرقانونی به سیستم مالی وارد می‌شود.
۲- لایه‌‌‌چینی :(Layering) با انجام تراکنش‌‌‌های متعدد و پیچیده، منشأ اولیه پول پنهان می‌شود.
۳- یکپارچه‌‌‌سازی (Integration): پول به ظاهر مشروع، وارد چرخه اقتصاد قانونی می‌شود.
اختلاس: اختلاس اغلب توسط افرادی انجام می‌شود که در جایگاه امانت‌‌‌دار قرار دارند (مانند کارکنان یا مدیران). آنها از وجوه و دارایی‌‌‌هایی که به آن دسترسی دارند، سوءاستفاده می‌کنند. اختلاس بسیار مخرب است؛ زیرا نه‌تنها منجر به زیان مالی می‌شود، بلکه به اعتماد عمومی نیز ضربه سنگینی می‌‌‌زند.
چک‌‌‌های تقلبی: ساخت و استفاده از چک‌‌‌های جعلی یا دستکاری‌‌‌شده با هدف برداشت غیرقانونی وجه از حساب بانکی قربانی انجام می‌شود.
این کلاهبرداری، به‌‌‌ویژه اگر بخشی از یک سرقت هویت باشد، بسیار زیان‌‌‌بار خواهد بود.
فرار مالیاتی: فرار مالیاتی شامل ارائه گزارش‌‌‌های مالیاتی نادرست یا ناقص به‌‌‌منظور کمتر نشان دادن درآمد و سود واقعی یا بیشتر نشان دادن هزینه‌‌‌ها و زیان‌‌‌ها برای پرداخت مالیات کمتر است.
کلاهبرداری سیمی (Wire Fraud): شامل استفاده از سیستم‌های ارتباطی الکترونیک (مانند تلفن، اینترنت، ایمیل) برای ارتکاب کلاهبرداری به‌‌‌منظور دستیابی به پول یا دارایی افراد و سازمان‌هاست. مثلا، پرداخت آنلاین برای کالایی که هرگز دریافت نمی‌شود، انتقال وجه از طریق اینترنت به حساب کلاهبردار، یا فاش کردن اطلاعات حساس از طریق ایمیل‌‌‌های فیشینگ، همگی می‌توانند مصادیق کلاهبرداری سیمی باشند.
نتیجه‌‌‌گیری: شناسایی، پیشگیری و مقابله موثر با انواع کلاهبرداری، مستلزم درک ماهیت چندوجهی آنها و به‌‌‌کارگیری رویکردها، فناوری‌‌‌ها، چارچوب‌‌‌های قانونی و نظارتی و اقدامات امنیتی مناسب است. در قسمت بعد این مطلب، در مورد مزایای یادگیری ماشین در تشخیص تقلب‌‌‌های مالی صحبت خواهیم کرد.
منبع: LEEWAYHERTZ.COM
