بحران در کمین سامانه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس
محمد حسن غفوری، عضو هیات‌رئیسه کمیته انرژی‌های تجدیدپذیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره روند اقبال به این حوزه و شکل‌گیری شرکت‌ها در گذشته گفت: در سال‌های اخیر شاهد توسعه سامانه‌های خورشیدی کوچک مقیاس و در نتیجه شکل‌گیری بیش از ۲۰۰ شرکت فعال و اشتغال بیش از چهار هزار نفر به صورت مستقیم و ۲۰ هزار نفر به صورت غیر مستقیم در این زمینه در سراسر کشور بوده‌ایم. شرکت‌های فوق در زمینه‌های مهندسی و پیمانکاری، مشاوره، تامین و تولید تجهیزات مرتبط با سامانه‌های خورشیدی در سراسر استان‌های کشور فعال هستند. به گفته غفوری، این شرکت‌ها بسیار با ارزش بوده و بار اصلی فرهنگ‌سازی و ترویج استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در استان‌ها و شهرستان‌های کشور بر دوش آنها قرار دارد. عضو هیات‌رئیسه کمیته انرژی‌های تجدیدپذیر سندیکای صنعت برق همچنین درباره مزیت‌های سامانه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس افزود: سامانه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس تولیدکننده برق در محل مصارف خانگی و صنعتی هستند و موجب کاهش تلفات شبکه برق می‌شوند، همچنین موجب حفظ پایداری شبکه، تاثیر مثبت بر شبکه‌های بالادستی و تعویق سرمایه‌گذاری در شبکه انتقال و فوق توزیع هستند.
اقبال کشورهای جهان به توسعه سامانه‌های خورشیدی
عضو هیات‌رئیسه کمیته انرژی‌های تجدیدپذیر سندیکای صنعت برق در ادامه گفت: امروزه در دنیا شاهد اقبال گسترده کشورها برای توسعه سامانه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس هستیم؛ برای مثال در آلمان، دو سوم از کل ظرفیت نصب شده انرژی خورشیدی (۵۰ گیگاوات) متعلق به سامانه‌های خورشیدی زیر ۵۰۰ کیلووات (مجموعا ۳۳ گیگاوات) است. در ترکیه حدود ٩٧ درصد از کل ظرفیت خورشیدی نصب شده که برابر ٦ گیگاوات (٦ هزار مگاوات) است، مربوط به سامانه‌های خورشیدی زیر یک مگاوات است.
در ایران حدود ٨٠٠ شهرک و ناحیه صنعتی و بیش از ٤٠ هزار واحد صنعتی وجود دارد که در صورت اقتصادی شدن نرخ‌ها و در نظر گرفتن مشوق‌های مناسب، هر کدام از اینها می‌توانند سامانه‌های خورشیدی نصب و برق تولید کنند. از وزارت نیرو انتظار می‌رود به‌جای خاموش کردن برق صنایع در تابستان، مشوق‌های لازم را برای نصب سامانه‌های خورشیدی در صنایع فراهم کند.
درخواست افزایش ٨٠ درصدی نرخ‌ها
غفوری ضمن اشاره به محاسبات انجام شده برای تعیین قیمت‌تمام شده سامانه‌های خورشیدی و همچنین مدل‌های مالی لازم توسط کارشناسان بخش خصوصی بیان کرد: نرخ‌های محاسبه شده برای رسیدن به بازگشت سرمایه ٥ساله برای سایزهای زیر ٢٠ و زیر ٢٠٠ کیلووات و زیر یک مگاوات به ترتیب برابر ١٨٦٠، ١٤٧٠ و ١٢٥٠ تومان بر کیلووات ساعت است. اخیرا ساتبا در نامه به وزارت نیرو افزایش نرخ ٢٠ درصدی را برای نرخ خرید برق از سامانه‌های خورشیدی کوچک مقیاس مطرح کرده است که بسیار کمتر از افزایش مورد انتظار بوده و موجب ادامه توقف نصب این سامانه‌ها و ادامه تعطیلی شرکت‌ها خواهد شد. خوشبختانه با توجه به نگاه مثبت ساتبا به سامانه‌های خورشیدی کوچک مقیاس این نرخ‌ها در حال بازنگری است تا مجددا به وزارت نیرو ارسال شود.
اصلاح پله‌های قیمتی
عضو هیات‌رئیسه کمیته انرژی‌های تجدیدپذیر سندیکای صنعت برق درباره پله‌های قیمتی گفت: خوشبختانه در پیشنهاد ارسالی ساتبا به وزارت نیرو بازه تعرفه‌ای ٢٠ تا ١٠٠ کیلووات، به ٢٠ تا ٢٠٠ کیلووات تغییر کرده است، چرا که فاصله ١٠٠ تا ٢٠٠ کیلووات از نظر اتصال به شبکه مشابه با کوچک‌تر از ١٠٠ کیلووات است و در صورت گسترش این بازه، شاهد استقبال بیشتر واحدهای صنعتی خواهیم بود. ساتبا همچنین می‌تواند بازه ٢٠٠ کیلووات تا ١٠ مگاوات را به دو بازه ٢٠٠ کیلووات تا یک مگاوات و یک مگاوات تا ١٠ مگاوات تقسیم کند چرا که بازه فعلی بسیار بزرگ است و عملا متقاضیان صنعتی را از سرمایه‌گذاری در فاصله زیر یک مگاوات منصرف می‌کند.
بودجه لازم برای خرید برق از نیروگاه‌ها
غفوری ضمن اشاره به اینکه سامانه‌های خورشیدی کوچک مقیاس ظرفیت ٤٥ مگاوات از ٩٠٠ مگاوات ظرفیت نصب شده، یعنی حدود ۵ درصد از ظرفیت کل را به خود اختصاص می‌دهند اضافه کرد: بودجه لازم برای خرید برق آنها در برابر کل ظرفیت نصب شده ناچیز است. با فرض نصب سالانه ۱۰ تا ۱۵ مگاوات سامانه خورشیدی کوچک مقیاس و افزایش ۸۰ درصدی نرخ‌های خرید برق از این سامانه‌ها، به ۳۶ میلیارد تومان بودجه در سال برای خرید برق آنها نیاز است که در مقیاس یک کشور مانند ایران بسیار ناچیز است.
کمک به ساتبا برای تامین منابع مالی
عضو هیات‌رئیسه کمیته انرژی‌های تجدیدپذیر سندیکای صنعت برق همچنین گفت: بر کسی پوشیده نیست که ساتبا نیازمند منابع مالی برای خرید برق تجدیدپذیر است. از وزارت نیرو انتظار می‌رود حداقل در حوزه‌هایی که اختیار دارد مانند استخراج ارزهای مجازی، فضا را برای استفاده از برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر موجود فراهم کند، که بخشی از بار مالی خرید برق تجدیدپذیر از این طریق تامین شود. وی افزود: با توجه به نوسان پاداش استخراج رمز ارزها در طول زمان، احداث نیروگاه تجدیدپذیر جدید برای تامین برق استخراج‌کنندگان قابل انتظار نیست و بهترین روش، اجازه فروش برق به نیروگاه‌های تجدیدپذیر موجود و همچنین به ساتبا است. این موضوع را ما سال گذشته از طرف سندیکای صنعت برق به شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی اتاق بازرگانی بردیم و در حضور نمایندگان وزارت نیرو، مجلس و معاونت حقوقی ریاست جمهوری تاکید کردیم که اجازه فروش برق به نیروگاه‌های تجدیدپذیر موجود با شرایط مناسب و همچنین به ساتبا داده شود که متاسفانه در دستورالعمل وزارت نیرو مورد توجه قرار نگرفت. غفوری اضافه کرد: از وزارت نیرو انتظار می‌رود مصوبات و دستورالعمل‌های مربوطه را به‌گونه‌ای تهیه کند که شرایط برای فروش برق تجدیدپذیر به استخراج‌کنندگان ارزهای مجازی در عمل فراهم شود.
خطر تعطیلی فعالیت خورشیدی‌های کوچک مقیاس
غفوری پیامد عدم اقدام وزارت نیرو در افزایش نرخ‌ها را تعطیلی گسترده شرکت‌های فعال در این زمینه دانست و افزود: شاهد عدم توسعه سامانه‌های خورشیدی کوچک مقیاس در سراسر کشور و تولید برق پاک خواهیم بود. از ساتبا به عنوان متولی انرژی‌های تجدیدپذیر و از وزارت نیرو انتظار می‌رود نرخ‌های پیشنهادی را بازنگری کرده و هر چه سریع‌تر ابلاغ کنند.
