آینده مه‌آلود
محمد بیات از مشکلات تولیدکنندگان برق در شرایط نااطمینانی اقتصادی می‌گوید
تولیدکنندگان برق در شرایط فعلی اقتصاد ایران با چه چالش‌هایی مواجه‌اند؟
اصلی‌ترین مشکل تولیدکنندگان برق، عدم تغییر نرخ پایه آمادگی و سقف قیمت در بازار از سال ۱۳۹۴ بر اساس مصوبه مغایر با قانون هیات تنظیم بازار برق ایران (مصوبه شماره ۲۶۳) است که بر اساس شکایت تولیدکنندگان برق توسط دیوان عدالت اداری لغو شده اما همچنان وزارت نیرو به انجام این کار اصرار می‌ورزد. قیمت متوسط موزون بازار برق از سال ۱۳۹۴ هرساله کاهش یافته (از ۳۵۳ ریال به ازای هر کیلووات ساعت در نیمه نخست سال ۱۳۹۴ به ۳۳۱ ریال به ازای هر کیلووات ساعت در نیمه نخست سال ۱۳۹۸) در حالی که تعرفه فروش برق به مصرف‌کنندگان هرساله با افزایش روبه‌رو است. از طرفی افزایش ناگهانی ارز به بیش از سه برابر و ثابت ماندن نرخ فروش برق نیروگاه عملاً تولید برق را از توجیه اقتصادی خارج کرده و تعیین نرخ جدید از سوی وزارت نیرو ماه‌ها مسکوت مانده است.
عدم پرداخت مطالبات نیروگاه‌ها بابت فروش برق از سوی دولت آنها را با چه مشکلاتی مواجه کرده است؟
عدم تعریف منابع مالی برای پرداخت مابه‌التفاوت قیمت فروش تکلیفی برق با قیمت تمام‌شده در بودجه‌های سنواتی از سال ۱۳۸۸ به بعد موجب انباشت مطالبات نیروگاه‌ها از وزارت نیرو شده است به‌طوری که مطالبات نیروگاه نیشابور بابت فروش برق بیش از ۱۸۰۰ میلیارد تومان است که عملاً ادامه تولید را برای نیروگاه غیرممکن می‌سازد. از طرفی عدم پرداخت خسارت دیرکرد از سوی وزارت نیرو موجب شده سرمایه‌گذاران رغبتی به حضور در این بازار نداشته باشند. از سوی دیگر قیمت‌های بسیار پایین خرید و فروش برق در بورس انرژی به علت سازوکارهای نامناسب و تقاضاکنندگان محدود (برق‌های منطقه‌ای و شرکت‌های توزیع) و عدم حضور تولیدکنندگان و صنایع در این بورس باعث شده نیروگاه‌ها تمایلی به فروش برق در بورس انرژی نداشته باشند.
چه راهکارهایی برای برون‌رفت از این بحران وجود دارد؟
بند (و) تبصره ۵ قانون بودجه که امیدواریم برای سال ۹۹ نیز تمدید شود، این امکان را می‌دهد تا مطالبات نیروگاه‌ها با بدهی‌های آنها به بانک‌ها، وزارت دارایی و بیمه تسویه شود که از این امکان به صورت مناسب‌تر در سال ۱۳۹۹ استفاده شود.
موضوع دیگری که اهمیت دارد، افزایش نرخ خرید برق و فروش قیمت واقعی به مصرف‌کننده است. عدم تحقق این موضوع می‌تواند به خاموشی نیروگاه‌ها در سال‌های آتی منجر شود. ضمن اینکه دولت می‌بایست منابع لازم مالی را به منظور خرید برق از نیروگاه‌ها پیش‌بینی کند. به نظر می‌رسد تشکیل رگولاتوری برق که یک سازمان مستقل قانونگذاری صنعت برق خواهد بود، کمک شایانی به حل مشکلات صنعت برق به‌خصوص تولید برق می‌کند. با توجه به اینکه بخش خصوصی ۶۰ درصد برق کشور را تولید می‌کند، تشکیل چنین سازمانی ضروری است. با تصویب اساس‌نامه این رگولاتوری در شورای رقابت و هیات دولت، امیدواریم هر چه زودتر سازمان مذکور شروع به کار کند تا از این پس شاهد مصوبات یک‌طرفه وزارت نیرو نباشیم و مصوبات صادره منافع بخش دولتی و خصوصی را فراهم آورد.
وضعیت نیروگاه‌های مقیاس کوچک (CHP) در کشور چگونه است؟ مزایای نیروگاه‌های مقیاس کوچک نسبت به دیگر نیروگاه‌ها چیست؟
نخستین و مهم‌ترین مزیت این نیروگاه‌ها پراکنده بودن آنها در سطح کشور است. بنابراین در زمان رویارویی با حمله احتمالی، نمی‌تواند با زدن یک نقطه سیستم برق‌رسانی کشور را مختل کند. همچنین با توجه به سرمایه‌گذاری اندک به منظور راه‌اندازی نیروگاه‌های CHP و بازگشت سرمایه سریع‌تر نسبت به نیروگاه‌های بزرگ، بخش خصوصی تمایل بیشتری برای سرمایه‌گذاری در این بخش دارد. کاهش تلفات شبکه دست‌کم تا ۱۵ درصد، راندمان بالا (۴۰ تا ۸۰ درصد) و بهره‌برداری از نیروگاه به عنوان دستگاه آب‌شیرین‌کن، از دیگر مزایای استفاده از نیروگاه‌های CHP است. به این نکته در اینجا درباره استخراج رمزارزها اشاره کنم. از آنجا که استخراج رمزارز به عنوان یک صنعت شناخته شده و نرخ گاز صنعتی ۶۶۱ ریال است، تعیین نرخ ۲۰ هزار و ۸۰۰ریالی برای گاز نیروگاه‌هایی که برق خود را به استخراج‌کنندگان رمزارز می‌فروشند، کمی عجیب و غیرمنصفانه است. باید به این نکته نیز توجه داشت که روزانه ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز که امکان صادرات نیز ندارد به هدر رفته و می‌سوزد.
نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابور در شرایط فعلی در چه وضعیتی قرار دارد؟
با وجود مشکلات مالی و عدم پرداخت مطالبات نیروگاه از سوی وزارت نیرو، خوشبختانه کلیه واحدهای گازی و تجاری نیروگاه نیشابور با آمادگی کامل در پیک فصل تابستان در مدار بودند. لازم به ذکر است، نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابور متشکل از شش واحد گازی با ظرفیت ۵/ ۱۲۳ مگاوات و سه واحد بخار با ظرفیت ۵/ ۱۰۰ مگاوات به ظرفیت کل ۱۰۴۲ مگاوات بزرگ‌ترین نیروگاه شمال شرقی کشور است.
در خصوص بحث محیط‌زیست و کاهش آلودگی‌های ناشی از کارکرد نیروگاه چه اقداماتی انجام شده است؟
در نیروگاه نیشابور آنالایزر سوخت آنلاین در خروجی اگزوزها نصب شده و به صورت آنلاین گاز خروجی مورد بررسی قرار می‌گیرد. خوشبختانه کمترین میزان آلودگی را در نیروگاه نیشابور شاهد هستیم. علاوه بر آن ۱۵۴ هکتار فضای سبز نیروگاه نیشابور باعث شده که این نیروگاه به عنوان یکی از نیروگاه‌های علاقه‌مند به محیط زیست در صنعت معرفی شود. همچنین با مدیریت مصرف سوخت و اقداماتی که در آینده برای افزایش راندمان انجام خواهیم داد، بیش از پیش به این موضوع پرداخته می‌شود.
