مدیرکل کسبوکار سازمانی گروه ایرانسل در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد
سه مانع شرکتی معدنکاری دیجیتال
مهمترین کانون تحول معدنکاری مکانیزه برای گذار به روش‌های هوشمند و دیجیتال، بستر فناورانه‌ای است که با تکیه بر اینترنت نسل ۵ فراهم می‌شود. تصور می‌کنید با توجه به شرایط کنونی کشور، امکان فراهم کردن زیرساخت اینترنت نسل ۵ برای معادن کشور در سال‌های پیشرو چقدر است؟
بهره‌برداری از اولین سایت نسل پنجم فناوری ارتباطات (۵G) ایرانسل، مرداد ماه ۱۳۹۹ انجام شد و ایرانسل اولین اپراتوری بود که ارائه‌ی خدمات مبتنی بر نسل پنجم را آغاز کرد. مطالعات گسترده و بررسی‌های فنی و اقتصادی متعددی که در ایرانسل انجام گرفت، مشخص کرد -آن‌چنان‌‌که تجارب مشابه در سایر کشورهای دنیا نیز آشکارا نشان داده‌اند- فراگیری ۵G یکی از بیش‌ترین و عمیق‌ترین تأثیرات خود را بر حوزه‌ی فعالیت‌های سازمانی (Enterprise) و به‌طور شاخص و روشن بر بخش صنعت و معدن خواهد گذاشت. بنابراین، یکی از ده سایت اول نسل پنجم که توسط ایرانسل در کشور نصب شد، سایت مجتمع فولاد مبارکه بود که به منظور ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تحول دیجیتال در صنعت فولاد، در محل مجتمع نصب شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. لذا عملا امکان‌پذیری فراهم کردن زیرساخت نسل پنجم در کشور نباید محل پرسش باشد و نیز مطالبه‌ی شایسته‌ی بخش معدن، باید مشارکت فعالانه‌ی ایرانسل در تحقق تحول دیجیتال در صنایع و معادن بزرگ کشور باشد. مشارکت در این مهم یکی از راهبردهای محوری ایرانسل است و این مجموعه هم‌زمان با توسعه‌ی فعال پوشش ۵G در کشور، برای ایجاد این زیرساخت در بخش صنعتی و معدنی و همراهی در ایجاد تحول دیجیتال در معادن کشور نیز برنامه‌ی جدی و گسترده‌ای دارد.
بسیاری از بنگاه‌های فناور فعال در صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات در جهان از جمله هواوی یا زیمنس، مدل کسبوکار خود را مبتنی بر تحولات صنعت نسل ۴ و انقلاب رباتیک تغییر داده‌اند و سود کلانی از محل پروژه‌های مشترک با معدنکاران بزرگ و صنایع پیشرو در دیجیتالی کردن فرآیندها به دست آورده‌اند. ایرانسل برای این مهم چه برنامه‌ای دارد؟ آیا ممکن است مدل کسبوکار خود را تغییر دهد؟
از نگاه کلان این همکاری، زیرساخت و مبنای اصلی اقتصاد دیجیتال است. تجربیات مشابه متعددی در دنیا اتفاق افتاده است که در همکاری میان اپراتورها (مانند MTN ، Telefonica و ...) و معادن بزرگ، طرح‌های تحول دیجیتال در معادن اجرا شده است. تاثیر اجرای تحول دیجیتال در معادن علاوه بر بهبود قابل‌توجه ایمنی، حفاظت از محیط زیست، افزایش بهره‌وری و...، افزایش معنادار درآمد و سود حاصل از فعالیت معادن بوده است. برای اپراتورهای بزرگ نیز این هم‌افزایی بین بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات با صنایع دیگر باعث ایجاد ارزش افزوده و فرصت‌های درآمدی جدید شده است. این مدل موفق و تجربه‌شده در ایرانسل نیز طی سه سال گذشته مورد توجه جدی بوده و اقدامات اجرایی متعددی برای این منظور انجام شده است. طبیعتا ورود به حوزه‌ی نوآورانه‌ی تحول دیجیتال نیاز به مدل‌های کسبوکار نوآورانه و دیجیتال نیز دارد. برای اجرای این طرح‌ها شبکه‌ی شرکای راهبردی، ارزش‌های پیشنهادی، فناوری‌های توانمندساز و... مورد نیاز است. ایرانسل نیز با اتخاذ این راهبرد در سال‌های گذشته با انتخاب مدل کسبوکار مناسب و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز آماده‌ی اجرای پروژه‌های مشترک با بخش معدن شده است.
تصور ایرانسل از مهمترین مانع دیجیتالی کردن معادن در ایران چیست؟ راه گذر از این معضل چیست؟
نه تنها در ایران، بلکه در تمام تجربیات مشابه در سراسر دنیا، یکی از مهمترین عوامل موفقیت یا عدم موفقیت مشارکت‌های فرابخشی برای اجرای طرح‌های تحول دیجیتال، شناخت و ذهنیت مدیران ارشد و ارکان تصمیم‌گیر و تأثیرگذار صنایع و معادن است. در واقع تحول دیجیتال مفهومی است که باید جریان آن از بالاترین سطح سازمان آغاز شود و به تمام سطوح و ارکان سازمان تسری یابد. در صورتی‌که مدیران ارشد معادن و صنایع بزرگ خود آماده‌ی تحول دیجیتال نباشند و ضرورت آن را به درستی نشناسند، هرگز این امر در سازمان تحت مدیریت ایشان تحقق نخواهد یافت. شاید بهترین راهکار برای عبور از این مانع، ارائه‌ی آموزش‌های مستمر و آشنا کردن مدیران ارشد با تجربیات موفق دنیا و نتایج حاصل از آن باشد. در این راهکار رسانه‌های پیشرو و متخصصین تحول دیجیتال نقشی‌کلیدی و غیر قابل انکار دارند.
بسیاری از بازیگران فناور که به رواج معدنکاری دیجیتال در جهان کمک کرده‌اند، ساخت ادوات و تجهیزات مرتبط با این بخش را نیز در برنامه کاری خود قرار داده‌اند. ایرانسل برای بسترهای سخت‌افزاری معدنکاری هوشمند چه برنامه‌ای دارد؟ قطعات را مبتنی بر نیازهای کشور تولید می‌کنید یا از سازندگان داخلی و خارجی تامین قطعه می‌کنید؟
تجربه‌ی فعالیت چند سال اخیر ایرانسل در این حوزه نشان داده است که عدم دسترسی به دانش و فناوری و زیرساخت‌های تولید مانع تحقق تحول دیجیتال و پیش‌برد پروژه‌های فناورانه در کشور نیست. شرکت‌های متعددی -به‌ویژه در بخش فناوری‌های دیجیتال- در کشور وجود دارند که به فناوری و دانش روز دنیا دسترسی دارند و با بهره‌مندی از سرمایه‌ی انسانی بسیار توانمند، امکان توسعه‌ی زیرساخت‌ها و ابزارهای فناورانه و دیجیتال مورد نیاز صنایع را دارند. اما متأسفانه مشکلاتی نظیر سازمان‌دهی نامناسب، عدم بلوغ مدیریتی شرکت‌های کوچک، عدم توانایی مالی و اقتصادی و مواردی از این دست مانع شکل‌گیری مشارکت‌های بزرگ و چند وجهی در طرح‌های تحول دیجیتال معادن و صنایع بزرگ شده است. ایرانسل توانسته در تجربیات خود نقش هماهنگ‌کنندگی و ایجاد یکپارچگی در پروژه‌های بزرگ را بر عهده بگیرد و با سازمان‌دهی مناسب شبکه‌ای از شرکای فناور داخلی و بین‌المللی و در صورت لزوم حمایت مالی و اقتصادی از فعالیت‌های ایشان، در بسیاری از موارد از تجهیزات و فناوری‌های توسعه‌یافته در داخل کشور و در مواقع لزوم از فرصت‌های بین‌المللی استفاده کرده است.
اخیرا وزارتخانه‌های صمت و ارتباطات و فناوری اطلاعات تفاهم‌نامه‌ای با هدف توسعه معدنکاری دیجیتال در کشور به امضا رسانده‌اند. فکر می‌کنید دولت در تسریع این مهم و تسهیل فضا چه اندازه و در چه مسائل و حوزه‌هایی نقش دارد و مهمترین اقدام در زمینه توسعه معدنکاری دیجیتال که دولت می‌تواند انجام دهد چیست؟
نقش دولت در مدیریت صنایع و معادن بزرگ کشور انکارناپذیر است. دولت به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در راهبری معادن بزرگ مشارکت فعال دارد؛ بنابراین هرگونه فعالیت با هدف تحقق تحول دیجیتال در بخش معدن، نیازمند عزم و اراده‌ی جدی دولت برای انجام این مهم است. قطعا نگرشی که منجر به عقد این تفاهم‌نامه شده است را باید به فال نیک گرفت، اما نباید به این موضوع بسنده کرد. تمام فعالان بخش خصوصی و بخش دولتی که به اهمیت موضوع تحول دیجیتال و مشارکت بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات و بخش صنایع و معادن واقف هستند، باید برای فرهنگ‌سازی، آموزش مناسب مدیران و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز برای تحول دیجیتال تلاش خود را دو چندان کنند. این تفاهم‌نامه نشانه‌ای است از باور دولت به ضرورت موضوع، اما تحقق آن و جلب حمایت‌های بیش‌تر دولت برای تسهیل توسعه‌ی معدنکاری دیجیتال نیازمند توجه تمام ارکان و ذی‌نفعان و تلاش بی‌وقفه و خستگی‌ناپذیر ایشان است.
