«دنیای اقتصاد» در گفت وگو با اسماعیل کهرم
توسعه؛ یک دلار برای صنعت،۲ دلار محیط‌زیست
مسوول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل و نقل شهرداری اصفهان پیرامون وضعیت سنجش کیفیت هوا در ایستگاه‌ها می‌گوید : بر اساس اطلاعات دریافتی از ۱۲ ایستگاه سنجش آلودگی هوای اصفهان، امروز شاخص کلی آلودگی هوا برابر ۱۰۶ و در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارد. آلاینده غالب هوای کلان‌شهر اصفهان، ذرات معلق ۲.۵ میکرون است.
دیروز سنجش هوا در ایستگاه‌های سپاهان شهر با شاخص ۱۳۰، دانشگاه صنعتی و خیابان فیض با شاخص ۱۲۷، خیابان زینبیه با شاخص ۱۱۴، کردآباد با شاخص ۱۱۳ و رهنان با شاخص ۱۰۱ در وضعیت هوای ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی) بود.سنجش کیفیت هوا در ایستگاه‌های فرشادی با شاخص ۹۹، خیابان کاوه با شاخص ۹۸، ولدان با شاخص ۹۶، خیابان ۲۵ آبان با شاخص ۹۲، پارک زمزم با شاخص ۹۱، میرزا طاهر با شاخص ۸۵ در وضعیت هوای سالم (زرد) قرار دارد. خیابان انقلاب فعال نیست.
همچنین بر اساس سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست منطقه اصفهان، دیروز شاخص اصفهان با قرار گرفتن روی عدد ۱۰۹ در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی) ثبت‌شده است.دستگاه سنجش کیفیت هوا در ایستگاه‌های احمدآباد با شاخص ۱۳۷ و خرازی با شاخص ۱۲۰ در وضعیت هوای ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی) قرار دارد. ایستگاه‌های استانداری اصفهان با شاخص ۷۰ و پروین با شاخص ۷۸ در وضعیت هوای سالم (زرد) است.
در حال حاضر تنها ایستگاه‌های فعال در زمینه نشانگر شاخص کیفی هوا در استان اصفهان، شهر اصفهان، سجزی، شاهین‌شهر و قهجاورستان است که دستگاه سنجش کیفی هوا در قهجاورستان با شاخص ۱۵۱ در وضعیت (قرمز)، سجزی با شاخص ۱۳۷ در وضعیت (نارنجی) و شاهین‌شهر با قرار گرفتن روی عدد ۸۳ در وضعیت (زرد) قرار دارد.
سنجش کیفیت هوا در ایستگاه‌های رودکی، خواجو، جی، باغ غدیر و شهرهای کاشان، خمینی‌شهر، زرین‌شهر، نجف‌آباد، پروین و دولت‌آباد فعال نیست.شاخص کیفی هوا از صفرتا ۵۰ هوای پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم (زرد)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ بسیار خطرناک (قهوه‌ای) است. شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا همچون مونوکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن‌دار، ازن و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف دارد، به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.
اینها اظهارات رسمی هستند، پس برای بررسی علل اساسی چالش‌های محیط‌زیستی و آلودگی هوا در اصفهان گفتگو کردیم با دکتر اسماعیل کهرم، استاد باسابقه محیط‌زیست، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
آیا چالش‌های امروز محیط‌زیستی ایران به‌خصوص در کلان‌شهرهای اصفهان و تهران متعلق به گذشته است یا با پدیده‌های جدیدی مواجهیم؟
ما تمام آنچه را که با آن مواجه هستیم متعلق به گذشته است. ما چنان عقب‌افتاده‌ایم که به نیم‌قرن می‌رسد. روزنامه توفیق می‌گفت دیگران موشک خود را به ثریا بردند مشکل عمده ما نرخ پیاز است. البته فاکتورهای جدیدی به میدان آمده است.
سوخت مازوت یک مساله جدید به وجود آورده است که کاری با آن نمی‌توان کرد. سابقا مازوت را به امارات می‌فروختیم و آن‌ها مازوت را برای سوخت کشتی استفاده می‌کردند و در دریاهای عمیق چون تلاطم هوا زیاد بود مازوت مصرف می‌شد.
ما الان ۷ برابر بیش از استاندارد جهانی مازوت داریم و کسی از ما نمی‌خرد. مازوت یک سوخت است که هیچ کاری با آن نمی‌توان کرد.
نه می‌شود به آب ریخت نه در هوا منتشر کرد، لذا خودمان آن را می‌سوزانیم و یک سوخت آلاینده بسیار بسیار خطرناک را در نیروگاه‌های برق استفاده می‌کنیم تا از آن انرژی بگیریم. شما شهرهای ما را بااین‌همه مازوت در چه حالتی خواهید دید؟ پس ما عقب‌رفته‌ایم! ما سابقا مازوت را به امارات می‌فروختیم اما الان این سوخت آلاینده را در داخل کشور مصرف می‌کنیم.
خشکی تالاب‌ها و رودخانه‌ها را درروند افزایش آلودگی تا چه حد موثر می‌دانید؟
وقتی رطوبت را از هوا کم کنید خشکی به‌خودی‌خود یک آلاینده است و باعث آلودگی فراوان می‌شود. اینها مسائلی است که تازه قد علم کرده و دچار اشکالات تازه‌ای شده‌ایم.
کلان‌شهر اصفهان دراین‌بین با افزایش۳ آلودگی هوا و چالش‌های محیط‌زیستی چه راه‌حلی برای عبور از بحران دارد؟
خاطرم هست یک نفر گفته بود که به‌زودی ما از این شهرها به تمام دنیا مهاجر می‌فرستیم.
کل کشورهای آفریقایی در حدود ۱۰۰ هزار مهاجر به ایتالیا فرستاده بودند و تصمیماتی گرفته شد تا آن‌ها در یک شهر ایزوله شوند اما این نیز نتوانست آن‌ها را نجات دهد تا جایی که مردمان همان شهر آن‌ها را بیرون کردند.
آن‌وقت من نمی‌دانم مثلا ۵۰۰ هزار مهاجر از تهران و اصفهان کجا بروند؟ مشخص نیست آن مسوول این اعداد را از کجا آورد که گفت ما مهاجر به خارج می‌فرستیم درحالی‌که کشورهای خارجی نمی‌خواهند مهاجر بپذیرند.
مطمئن باشید که هیچ راهی جز ماندن نیست. تمام شهرهای ما درتهدید محیط‌زیستی قرار دارد. الان سرمایه‌گذارانی به کاشان یا لنجان رفته‌اند تا صنایع آب بر و آلاینده ایجاد کنند یعنی همان بلایی که سر اصفهان آوردند و آب آن را از بین بردند بر سر آن شهرها نیز خواهند آورد، به‌عبارت‌دیگر بعد از کلان‌شهرها حالا نوبت به شهرهای کوچک نیز رسیده است.
تجربه جهانی برای عبور از بحران آلودگی هوا چه نکته‌ای به ما می‌آموزد؟
تجربه جهان نشان می‌دهد، کشورهای که امروز توسعه‌یافته خوانده می‌شوند به ازای هر دلار در حوزه صنعت، ۲ دلار برای محیط‌زیست هزینه می‌کنند ولی ما در برابر هر یک دلار هزینه در حوزه صنعت، تقریبا چیزی خرج محیط‌زیست نمی‌کنیم که البته نتیجه آن را دیده و خواهیم دید. مثلا برخی صنایع پر آب بر و البته کشاورزی کم‌بهره ور عامل خشک شدن زاینده‌رود شده‌اند، مثلا صیفی‌کاری در سواحل زاینده‌رود باعث خشک شدن شد و زاینده‌رود را خشک کردیم. یعنی نه‌تنها خرجی برای حفظ محیط‌زیست نکردیم بلکه باعث تخریب شدیم. ما به‌زودی نتیجه این اقدامات را خواهیم دید.
