رشد تجارت گلخانهای
مسیر صادرات محصولات کشاورزی اصفهان هموار شد
صمت استان همواره بر این نکته تاکید کرده که “لازمه داشتن صادرات پایدار، تولید محصولات باکیفیت و هدفمند و قوی است تا بتوانیم جایگاه استان را در کشورهای آسیای مرکزی حفظ کنیم و به بازارهای جدید در این کشورها دست پیدا کنیم.” در همین راستا می‌توان با اطمینان گفت که محصولات گلخانهای اصفهان در آسیای مرکزی و به‌خصوص روسیه خواهان بسیار دارد و با فرصتی که بخش خصوصی اصفهان فراهم کرده، می‌توان برای جبران رشد منفی کشاورزی در اقتصاد استان، تلاش کرد.
پیشتاز در گلخانه‌داری
سطح گلخانه‌های استان اصفهان ۲ هزار و ۲۷۵ هکتار برآورد می‌شود که ۹۱.۷ درصد آن به کاشت محصولات سبزی و صیفی اختصاص دارد. در حدود ۸.۳ درصد این گلخانه‌ها گل و گیاهان زینتی کاشته می‌شود که به پنج هزار و ۲۸۰ واحد تولیدی اختصاص دارد.تا سه سال قبل،۳۵۳هزار تن محصولات خوراکی در گلخانه‌های اصفهان تولید می‌شده که ۱۰درصد کل تولیدات کشور بوده است.خیار بیش از ۱۸۱ هزار تن و در سطح یک هزار و ۵۶ هکتار،فلفل ۱۳۲ هزار و ۹۰۰ تن در سطح ۹۸۵ هکتار،سبزی‌های برگی و غده‌ای ۳۹ هزار و ۳۱۹ تن در ۴۹۰ هکتار،گوجه‌فرنگی به میزان ۲۶ هزار و ۵۵۸ تن در سطح ۱۱۰ هکتار، بادمجان پنج هزار و ۲۵۰ تن در ۳۵ هکتار، توت‌فرنگی ۴۲۷ تن در ۱۷ هکتار به ترتیب بیشترین محصولات گلخانهای اصفهان در سال۱۴۰۰بوده است.
سالانه بیش از ۱۰۰ هزار تن محصولات گلخانهای شامل انواع فلفل دلمه‌ای رنگی، گوجه‌فرنگی و بادمجان از اصفهان صادر می‌شود. بیشترین صادرات محصولات گلخانهای استان اصفهان به کشورهای روسیه و حوزه اوراسیا انجام می‌شود و در بعضی از فصول سال کشورهای حوزه خلیج‌فارس هم متقاضی محصولات گلخانهای استان اصفهان هستند که حدود ۲۰ درصد این محصولات به این کشورها صادر می‌شود. بزرگ‌ترین مشکل صادرات محصولات گلخانهای اصفهان، چگونگی جابجایی و صادرات محصولات است که پس از گذشت یک هفته از طریق کامیونت‌ها و به‌صورت حمل زمینی به مقصد می‌رسد و به‌تبع خساراتی را هم به محصولات صادراتی وارد می‌کند.
این وضعیت در شرایطی اتفاق افتاده که کارگو پایانه اصفهان از سال۹۸به بهره‌برداری رسیده ولی در پساکرونا به دلایلی ازجمله کمبود ناوگان هوایی، کارکرد معمول خود را نداشته است. این در حالی است که محصولات کشاورزی حجم بالایی داشته و برای صادرات هوایی به هواپیماهای عظیم و بزرگ‌تر و با ظرفیت‌های بیشتر نیاز دارند.
استان به‌عنوان تولیدکننده و صادرکننده فلفل دلمه رنگی کشور با حجم بالا و قیمت مناسب محسوب می‌شود به زیرساخت‌های مناسب برای صادرات محصولات گلخانهای خود نیاز دارد. بااین‌وجود به‌طور میانگین روزانه ۲۰۰ تن بار صادراتی به‌صورت کانتینری از استان اصفهان به روسیه حمل می‌شود!
دست‌اندازهای تجاری
محوریت تولید و توسعه گلخانه‌ها در کشور ارزآوری از طریق صادرات محصولات کشاورزی است. با توجه به ظرفیت استان اصفهان در کشت محصولات کشاورزی لازم است که زنجیره تولید و فروش این محصولات به‌طور کامل دیده‌شده و زمینه‌های لازم برای صادرات آن نیز فراهم شود. صادرات این محصولات به زیرساخت‌هایی ازجمله سردخانه، انبار نگهداری، سورتینگ، بسته‌بندی محصولات کشاورزی و چندین مورد دیگر نیاز دارد که احداث پایانه صادراتی می‌تواند به رفع این کمبودها کمک کند.
صادرات محصولات گلخانهای، یک بازار بزرگ و رو به رشد در تمام جهان است. این بازار بزرگ، گلخانه‌های صنعتی، تجاری و گلخانه‌های کوچک‌تر را تحت پوشش قرار می‌دهد. پرفروش‌ترین محصولات گلخانهای، میوه‌ها و سبزی‌های گلخانهای و گل و گیاه زینتی هستند. خریدوفروش محصولات گلخانهای، به‌ویژه برای کشورهایی که شرایط کاشت محصولات میوه و سبزی‌های تازه را ندارند، اهمیت بیشتری دارد. تقاضا برای محصولات باغی، باکیفیت بالا و همچنین برای خرید محصولات گلخانهای در اروپا رو به افزایش است. نیاز غذایی جهان در یک قرن گذشته تقریبا ۴ برابر افزایش پیداکرده ولی سرانه زمین‌های کشاورزی روزبه‌روز در حال کاهش و افزایش آفت‌های محصولات کشاورزی در حال افزایش است.
در روسیه به دلیل سرمای شدید، تولید محصولات کشاورزی هزینه بسیار بالایی دارد و به همین دلیل این کشور می‌تواند مقصد خوبی برای محصولات گلخانهای باشد. به همین دلیل ایجاد یک پایانه صادراتی در غرب اصفهان که مهد شهرک‌های گلخانهای هم محسوب می‌شود، در رشد بازارهای صادراتی محصولات گلخانهای اصفهان تاثیر مثبتی دارد. بااین‌وجود صادرات محصولات فسادپذیر از طریق کارگو پایانه اصفهان اهمیت خود را دارد اما کرایه سنگین حمل‌ونقل هوایی و کمبود هواپیما هم بر مشکلات صادراتی گلخانه‌داران اصفهانی افزوده است.
پایانه صادراتی و امنیت غذایی
ضرورت توجه به امنیت غذایی در ایران و جهان به همراه هشدارهای تغییر اقلیم و گرمایش زمین باعث شد تا ضرورت توجه به کشت محصولات گلخانهای و صادرات آن در کشور و استان احساس شود. به همین دلیل سال گذشته،مدیرکل دفتر امور گلخانه‌ها معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که توسعه پایانه‌های صادراتی و بازاریابی و استفاده از ظرفیت صادراتی کشورهای حوزه خلیج‌فارس و دریای بالتیک در دستور کار ویژه قرار دارد.
تاکید بر اهمیت این موضوع باعث شد تا در خرداد سال جاری “پایانه صادراتی گلخانه داران ایران در منطقه صنعتی تیران” و در غرب اصفهان افتتاح شود.
بر اساس مصوبه هیات وزیران، منظور از پایانه صادراتی مجتمع‌هایی هستند که امکانات، تأسیسات و تجهیزات لازم برای تسهیل و تسریع صادرات را به‌طور متمرکز و یکپارچه فراهم می‌کند.هدف اصلی پایانه صادراتی ایجاد هماهنگی و ارتباط تنگاتنگ بین نظام‌های تولید، سیستم توزیع و فرایند صادرات است که با ایجاد مکانیسم بازاریابی مناسب، توسعه صادرات منطقه موردنظر را در پی دارد.
توسعه قابلیت‌های مدرن بازاریابی و فروش بین‌المللی انواع محصولات کشاورزی و دامی، بسته‌بندی صادراتی محصولات کشاورزی مطابق با استانداردهای بین‌المللی، ارتقا کیفیت و سلامت محصولات متناسب با استانداردهای موردپذیرش کشورهای مقصد و افزایش قابلیت و ظرفیت‌ها در زمینه نگهداری در انبار و سردخانه برای ایجاد تعادل در بازار و ارتقای ارزش‌افزوده محصولات با ارائه به‌موقع تولیدات به بازارهای هدف داخلی و خارجی ازجمله اهداف پایانه‌های صادراتی است.
با این پایانه‌ها ایجاد مزیت‌های رقابتی برای تولیدات داخلی و توسعه فرصت‌های مختلف محصولات کشاورزی توسط فعالان بخش کشاورزی، تمرکز فعالیت‌های مرتبط با صادرات با نظارت نهادهای ذی‌ربط برای کاهش قیمت تمام‌شده محصولات صادراتی و جمع‌آوری محموله‌های کوچک و یکپارچه‌سازی آن‌ها برای ارائه به بازار در جهت کمک به تثبیت و توسعه اشتغال مولد و پایدار در حوزه کشاورزی و فعالیت‌های پایین‌دست این بخش هم تضمین می‌شود.
امکانات مناسب برای استقرار سازمان‌های مرتبط از قبیل گمرک، بانک، بیمه، استاندارد، قرنطینه، شرکت‌های حمل‌ونقل، دفاتر بازرگانی، نگهداری کالاهای فاسدشدنی در سردخانه بالای صفر و زیر صفر، تخلیه و بارگیری و حمل‌ونقل کالا، سورت بسته‌بندی کالاهای صادراتی و نمایش و عرضه محصولات ازجمله وظایف این پایانه‌ها محسوب می‌شود.
