هوش مصنوعی؛ دستیارِ توسعه یا بازیگر نوظهور
اقتصاد اصفهان پیشرفت می‌کند؟
پتانسیل‌های هوش مصنوعی در اصفهان
اصفهان به‌عنوان یکی از استان‌های پیشرفته در علم و صنعت، دارای زیرساخت‌های لازم برای تبدیل‌شدن به قطب هوش مصنوعی کشور است. یکی از چالش‌های هر کشوری انتقال از صنایع سنتی به فناوری‌های نوین است که نیازمند تغییرات فرهنگی و سازمانی است. وجود دانشگاه‌های معتبر و مراکز تحقیقاتی در این استان، بستر مناسبی برای پرورش نخبگان و توسعه فناوری‌های نوین فراهم کرده است.
بر اساس اعلام نظام رتبه‌بندی EduRank.org بهترین شهرهای ایران برای تحصیل هوش مصنوعی (AI) بر اساس تعداد دانشگاه‌ها و رتبه آن‌ها تهران، شیروان، شیراز و اصفهان هستند.EduRank.org یک رتبه‌بندی مستقل مبتنی بر متریک است که ۱۴ هزار و ۱۳۱ دانشگاه از ۱۸۳ کشور را ارزیابی می‌کند. در این نظام رتبه‌بندی دانشگاه صنعتی اصفهان (رتبه ۹)، دانشگاه اصفهان (رتبه ۱۲)، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (رتبه ۲۱)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (رتبه ۳۱) و دانشگاه کاشان (رتبه ۳۲) جای دارند.
برای تحقق اهداف توسعه هوش مصنوعی، نیاز به بهبود و توسعه زیرساخت‌های فناورانه و شبکه‌های ارتباطی است. این مسئله نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری‌های کلان است.
استان اصفهان بسیاری از زیرساخت‌های لازم، برای تبدیل‌شدن به قطب برتر هوش مصنوعی کشور در استان اصفهان فراهم است و از طرف دیگر زیرساخت چندان پیچیده‌ای هم برای این امر نیاز نیست و بیشتر نیازمند برنامه‌ریزی در این زمینه است. استان اصفهان به دلیل داشتن پژوهشگران و دانشجویان مستعد، وجود دانشگاه‌ها و راه‌اندازی مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری و همچنین مجموعه شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان که نخستین سازمان مؤسس مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در کشور هست که شامل ۶۱۲ شرکت فناور و دانش‌بنیان است که درمجموع این شرکت‌ها، ۲۱۰ شرکت دانش‌بنیان هستند و این شرکت‌ها توانسته‌اند برای بیش از هشت هزار نیروی انسانی خلاق و نوآور اشتغال ایجاد کند و زمینه را برای اشتغال نخبگان و جلوگیری از مهاجرت نخبگان فراهم کرده است. این کسب‌وکار‌ها گردش مالی بیش از ۱۴ هزار میلیارد تومانی را برای اقتصاد دانش‌بنیان به ارمغان آورده و زیرساخت‌های لازم را برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد کرده است.
حدود ۱۰ درصد از مراکز دانش‌بنیان در اصفهان قرار دارند و در حال حاضر استان اصفهان، دومین استان کشور در زمینه هوش مصنوعی محسوب می‌شود. شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان ازنظر گردش مالی شرکت‌های فناور بعد از پردیس فناوری تهران در رتبه دوم قرار دارد و باوجود چنین شرایطی استان اصفهان پتانسیل تبدیل‌شدن به قطب برتر هوش مصنوعی کشور را دارد.
باوجود همه این داشته‌ها اما نمی‌توان اصفهان را استانی برخوردار و مسلح به هوش مصنوعی دانست. موارد فوق در صورت برنامه‌ریزی عملیاتی و بهره‌برداری کامل می‌توانند اصفهان را در سال‌های آینده به استانی که به هوش مصنوعی در حوزه‌های مدنظر دست‌یافته، تبدیل کند.
هوش مصنوعی با اقتصاد چه می‌کند؟
لزوم تحول در حوزه هوش مصنوعی، امری است که برای همه کشورهای جهان ضروری شده است؛ این حوزه، چشم‌اندازهای تحول در آینده را دگرگون کرده است. هوش مصنوعی شبیه‌سازی هوش انسانی در ماشین‌هاست و با یادگیری ماشینی و پردازش زبان رایانه‌ای، ظرفیت بالایی برای انجام امور، با سرعت و دقت بالاتری دارد. این حوزه تاکنون تحول وسیعی در اقتصاد، صنعت، پزشکی، آموزش و... ایجاد کرده است و همه‌چیز، در جهان آینده وابسته به پیشرفت در این زمینه است؛ امری که لزوم برنامه‌ریزی برای توسعه این حوزه را، یادآور می‌شود. هوش مصنوعی با تقویت عملکرد اقتصادی و به‌ویژه با توجه به تولید و نوآوری خدمات تاثیر شگرفی بر تولید ناخالص داخلی گذاشته است. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که بازار هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳ تا ۱.۵ درصد تاثیر خوش‌بینانه‌ای بر GDP دارد و انتظار می‌رود این تاثیر تا سال ۲۰۲۷ به ۷.۲ درصد و تا سال ۲۰۳۰ به ۹.۴ درصد افزایش یابد. به عبارتی پیش‌بینی می‌شود تاثیر بازار هوش مصنوعی بر GDP از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰ با افزایش تاثیر ۸ درصدی مواجه شود.
هوش مصنوعی تاثیری آنی بر اقتصاد هم خواهد داشت به‌طوری‌که به تاثیر کلی بیش از یک درصد منجر می‌شود. باوجوداین پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، پیشرفت‌ها در خروجی و کاربرد هوش مصنوعی باعث رشد تقریبا ۱۶ درصدی اقتصاد به‌ویژه با توجه به نوآوری محصول و خدمات شود. هوش افزوده که بخشی از هوش مصنوعی است در سال ۲۰۲۳ حدود یک درصد گزارش‌شده است که انتظار می‌رود در ۲۰۳۰ به سه درصد افزایش یابد. در این میان جایگزینی در هوش مصنوعی در ۲۰۲۳ رشد دودرصدی داشته اما انتظار می‌رود در هفت سال آینده با رشد ۹ درصدی به ۱۱ درصد رشد برسد. همچنین رشد بخش نوآوری خدمات و تولید به کمک هوش مصنوعی در سال جاری حدود سه درصد اعلام‌شده که در سال ۲۰۳۰ با رشد ۲۱ درصدی به رشد ۲۴ درصد می‌رسد. تاثیر ناخالص هوش مصنوعی در سال جاری پنج درصد و در هفت سال آینده قریب به ۲۶ درصد اعلام‌شده است. درمجموع تاثیر خالص این فناوری در سال ۲۰۲۳ تنها یک درصد بوده اما طبق آمار و گمانه‌زنی‌هایی که انجام‌شده، تاثیر خالص هوش مصنوعی بر رشد اقتصادی در سال ۲۰۳۰ به حدود ۱۶ درصد می‌رسد. با در نظر گرفتن موقعیت خاص کشور و حضور پایدار تحریم‌ها و با توجه به وجود پتانسیل‌ها و زیرساخت‌های موردنیاز حوزه هوش مصنوعی در اصفهان، ضرورت تسریع در به‌کارگیری و گسترش آن در حوزه‌های اقتصاد به‌خصوص تولید و خدمات به‌شدت احساس می‌شود.
عبور از صنایع سنتی
با توجه به موقعیت اصفهان به‌عنوان صنعتی‌ترین استان کشور، توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی می‌تواند به‌عنوان یک عامل مؤثر در ارتقاء کیفیت تولیدات و افزایش رقابت‌پذیری صنایع این استان عمل کند و به تحقق اهداف توسعه پایدار کمک کند.
استان اصفهان به‌عنوان صنعتی‌ترین استان کشور، ظرفیت‌های بالایی برای توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی دارد. با توجه به وجود دانشگاه‌های معتبر و نخبگان در این حوزه، سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌تواند به ارتقا و رقابت‌پذیری و پایداری صنایع استان کمک کند. توسعه هوش مصنوعی می‌تواند به بهبود فرآیندهای تولید، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت محصولات کمک کند. با استفاده از هوش مصنوعی، صنایع می‌توانند به تحلیل داده‌های بزرگ پرداخته و تصمیمات بهتری اتخاذ کنند. برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات است. ایجاد پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد می‌تواند به جذب استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کند. با توجه به تحولات جهانی در حوزه هوش مصنوعی، اصفهان باید به‌سرعت خود را با این تغییرات هماهنگ کند تا از رقبا عقب نماند.
پیش‌بینی می‌شود که در دهه آینده هوش مصنوعی نقش کلیدی در تمامی صنایع ایفا کند و استان اصفهان باید برای این تغییرات آماده باشد. توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی در استان اصفهان نه‌تنها به رشد اقتصادی و صنعتی این استان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر استان‌ها نیز عمل کند.
اصفهان با توجه به پتانسیل‌های موجود خود و روند جهانی رشد هوش مصنوعی می‌تواند به‌طور مؤثر به افزایش بهره‌وری، جذب سرمایه‌گذاری و بهبود وضعیت اقتصادی و صنعتی خود کمک کرده و با بهره‌برداری از زیرساخت‌های موجود و حمایت‌های لازم، این استان قادر است به مرکز پیشرو در زمینه هوش مصنوعی تبدیل‌شده و از بحران‌های کنونی خود عبور کند.
