رازهای بازی غذا در بازار عراق
در چنین بستری، رقابت میان برندها شدت یافته و شرکت‌ها ناگزیر به اتخاذ استراتژی‌‌‌های چند‌‌‌وجهی برای جذب و حفظ مشتریان شده‌‌‌اند. در ادامه، نگاهی جامع به مهم‌ترین استراتژی‌‌‌های بازاریابی برندهای فعال در عراق خواهیم داشت، با تمرکز ویژه بر رفتار آنها در مناسبت‌‌‌های خاص مانند ماه رمضان که نقطه اوجی برای خلاقیت بازاریابی محسوب می‌شود.
بومی‌‌‌سازی محصولات
یکی از ستون‌‌‌های اصلی موفقیت برندها در بازار عراق، انطباق محصولات با نیازها، سلیقه‌‌‌ها و فرهنگ مصرفی محلی است. بسیاری از شرکت‌ها با انجام مطالعات عمیق بازار و تکیه بر واحدهای تحقیق و توسعه (R&D)، اقدام به طراحی محصولاتی میکنند که نه‌‌‌تنها از نظر طعم، بلکه از نظر بسته‌‌‌بندی، وزن و حتی زبان روی لیبل با مخاطب عراقی همخوانی دارد.
برای مثال، استفاده از طعم‌‌‌های سنتی نظیر «تمر هندی» یا «هل» در نوشیدنی‌‌‌ها، یا عرضه ماست‌‌‌های پروبیوتیک با وزن‌‌‌های پایین برای خانواده‌‌‌های کوچک‌تر شهری، از اقداماتی است که نشان از درک صحیح نیاز بازار دارد. همچنین، درج پیام‌‌‌های عربی در طراحی بسته‌‌‌بندی با توجه به رنگ‌‌‌هایی که با فرهنگ منطقه هم‌‌‌راستا هستند (مانند طلایی، سبز یا قرمز)، در ایجاد حس نزدیکی با برند موثر بوده است.
قیمت‌گذاری هوشمند و تخفیف‌‌‌های هدفمند
مصرف‌کننده عراقی معمولا نسبت به قیمت حساس است، به‌‌‌ویژه در دسته‌‌‌بندی‌‌‌های روزمره‌‌‌ای چون لبنیات، نوشیدنی‌‌‌ها و کالاهای اساسی. برندها با درک این واقعیت، از ابزارهای تخفیفی و کمپین‌‌‌های پروموشن بهره می‌‌‌گیرند تا هم فروش را بالا ببرند و هم ذهنیت مثبتی از برند بسازند.
کمپین‌‌‌هایی نظیر «یکی بخر، دوتا ببر»، تخفیف‌‌‌های مدت‌‌‌دار و بسته‌‌‌های باندل‌‌‌شده با قیمت مناسب، نمونه‌‌‌هایی از این رویکرد هستند. در مناسبت‌‌‌هایی مانند ماه رمضان، این تخفیف‌‌‌ها شدت می‌‌‌گیرند و بسته‌‌‌بندی‌‌‌های مخصوص افطار یا سحری با قیمت‌های رقابتی عرضه می‌شود.
توزیع گسترده و استراتژی چندکاناله
یکی دیگر از ویژگی‌‌‌های بازار عراق، تمرکز بالای مصرف در مناطق سنتی، بازارهای محلی (سوق‌‌‌ها) و خرده‌‌‌فروشی‌‌‌های کوچک است. شرکت‌های موفق، توزیع را صرفا به فروشگاه‌‌‌های بزرگ یا زنجیره‌‌‌ای محدود نمی‌‌‌کنند، بلکه با ایجاد شبکه‌‌‌های پخش در مناطق روستایی، شهرهای کوچک و حتی در بازارهای غیررسمی، دسترسی عمومی به محصولات خود را تضمین میکنند.
همکاری نزدیک با عمده‌‌‌فروشان بومی و ایجاد کانال‌‌‌های توزیع چندلایه، کمک می‌کند تا برندها در هر گوشه‌‌‌ای از کشور دیده شوند. این استراتژی، به‌‌‌ویژه در بازاری مانند عراق که تنوع فرهنگی و اقتصادی میان مناطق آن بالاست، اهمیتی دوچندان دارد.
ارتباط مستقیم با نسل جوان
در حال حاضر، بیش از نیمی از جمعیت عراق به‌‌‌طور فزاینده‌‌‌ای زمان خود را در پلتفرم‌‌‌هایی مانند اینستاگرام، فیس‌‌‌بوک، تیک‌‌‌تاک و یوتیوب می‌‌‌گذرانند. شرکت‌های فعال در حوزه غذا و نوشیدنی، این فضا را به‌‌‌عنوان یک فرصت طلایی دیده و در آن سرمایه‌گذاری میکنند. کمپین‌‌‌های دیجیتال شامل همکاری با اینفلوئنسرهای محلی، تولید محتواهای آموزشی (مانند طرز تهیه غذا یا معرفی سبک تغذیه سالم) و مسابقات تعاملی باعث شده‌‌‌اند برندها مستقیما با مصرف‌کننده ارتباط برقرار کرده و وفاداری بیشتری ایجاد کنند. همچنین، رشد پلتفرم‌‌‌های سفارش آنلاین مواد غذایی نیز باعث شده برندها در فضای اپلیکیشن‌‌‌ها حضور پررنگ‌‌‌تری پیدا کنند.
فعالیت‌‌‌های میدانی
اسپانسرینگ رویدادهای ورزشی، فرهنگی و اجتماعی، یکی از ابزارهای سنتی اما همچنان موثر برندینگ است. شرکت‌های تولیدکننده مواد غذایی و نوشیدنی با حمایت از مسابقات فوتبال محلی، جشنواره‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و مراسم مذهبی، جایگاه اجتماعی خود را تثبیت کرده‌‌‌اند. همچنین، برگزاری ایونت‌‌‌های تبلیغاتی در فروشگاه‌‌‌ها، عرضه نمونه محصول، یا حتی فعالیت‌‌‌های میدانی در مناطق پرجمعیت (مانند بازارها و اماکن مذهبی)، موجب آگاهی بیشتر مردم نسبت به برند شده و تعامل مستقیم با مصرف‌کننده را ممکن می‌‌‌سازد.
ماه رمضان؛ یک میدان رقابت طلایی
رمضان نه تنها یک مناسبت مذهبی، بلکه یک بازه زمانی با رفتار مصرفی کاملا متمایز است. تقاضا برای مواد غذایی در وعده‌‌‌های افطار و سحری افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و برندها از این فرصت برای افزایش فروش و ارتقای تصویر برند استفاده میکنند.
بسته‌‌‌بندی مناسبتی و تبلیغات احساسی: برندها اغلب نسخه‌‌‌های خاصی از محصولات خود را با بسته‌‌‌بندی ویژه رمضان وارد بازار میکنند. طراحی این بسته‌‌‌ها معمولا شامل نمادهایی چون هلال ماه، فانوس، یا رنگ‌‌‌های آرامش‌‌‌بخش است. تبلیغات در این دوره، بیشتر بر مفاهیمی چون خانواده، همدلی و کمک به نیازمندان تاکید دارد و از نظر عاطفی تاثیرگذارتر است.
همکاری با اینفلوئنسرها: اینفلوئنسرها در رمضان محتوایی چون دستور غذاهای سنتی، روتین‌‌‌های غذایی سالم و تجربه مصرف محصولات خاص برندها را در شبکه‌‌‌های اجتماعی منتشر میکنند. این همکاری‌‌‌ها نه‌‌‌تنها بر آگاهی از برند تاثیر می‌‌‌گذارد بلکه باعث افزایش نرخ تبدیل (Conversion Rate) نیز می‌شود.
مسوولیت اجتماعی (CSR): ماه رمضان زمان مناسبی برای اجرای برنامه‌‌‌های مسوولیت اجتماعی است. شرکت‌ها با توزیع بسته‌‌‌های غذایی رایگان، حمایت از خانواده‌‌‌های نیازمند یا مشارکت در برنامه‌‌‌های خیریه، ارزش‌‌‌های اخلاقی خود را به نمایش می‌‌‌گذارند. این اقدامات می‌تواند تصویر برند را به طور مثبت در ذهن جامعه تثبیت کرده و ارتباطی عاطفی با مخاطب برقرار کند.
جمع‌‌‌بندی
برندهای فعال در صنعت غذا و نوشیدنی عراق، با ترکیبی از استراتژی‌‌‌های سنتی و مدرن، تلاش میکنند در بازاری پویا و در حال تحول جایگاه خود را حفظ کنند. بومی‌‌‌سازی، توزیع هوشمند، بازاریابی دیجیتال و استفاده از مناسبت‌‌‌هایی چون ماه رمضان، همگی از ابزارهایی هستند که در صورت اجرای صحیح، می‌توانند مزیت رقابتی پایداری ایجاد کنند. آینده بازار عراق در این صنعت؛ وابسته به نوآوری، انعطاف‌‌‌پذیری در مواجهه با تغییرات اقتصادی و توانایی شرکت‌ها در برقراری ارتباط موثر با نسل جدید مصرف‌کنندگان خواهد بود.
* فعال صنعت غذا
