سایه جنگ اسرائیل روی کاپ ۲۸
اولین خبر تعجب‌برانگیز که نشان‌دهنده سایه جنگ غزه و اسرائیل روی کنفرانس کاپ۲۸ است، عدم حضور بایدن در این اجلاس است؛ درحالی‌که نمایندگان و روسای‌جمهور بیش از ۱۹۷کشور در جهان در این اجلاس شرکت خواهند کرد، بایدن برنامه‌ای برای این سفر ندارد و به احتمال زیاد بیشتر درگیر تاثیرات جنگ خاورمیانه بر انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال۲۰۲۴ است. علاوه بر این با حضور چارلز پادشاه بریتانیا، پاپ فرانسیس و سران نزدیک به دویست کشور دنیا در این اجلاس پیش‌بینی می‌شود که بحث‌های این اجلاس بیشتر پیرامون جنگ در منطقه پیش برود تا درباره مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی.
حتی پیش‌بینی می‌شود که حضور شرکت‌کنندگان عادی‌تر هم تحت تاثیر این جنگ قرار بگیرد. به‌طور مثال شرکت یوبی‌اس(UBS) مسافرت کارکنان خود را به خاورمیانه ممنوع کرده است و بعید نیست شرکت‌ها یا دولت‌های دیگری هم تصمیم مشابهی اتخاذ کنند. اما مشکل جدی‌تر تاثیر منفی جنگ بر سوژه اصلی این کنفرانس است. موضوعات اصلی مورد بحث در کنفرانس به پنج بخش کلی انطباق، کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، سرمایه‌گذاری، محاسبه ضرر و زیان و «رعایت انصاف درباره کشورهای در حال توسعه» شناخته شده‌اند و هرکدام از این موضوعات به گفتمان و بحث‌هایی همه‌جانبه و مشارکت متحدانه و بدون پیش‌داوری نیاز دارند. مشارکت و اتحادی که با جنگ اوکراین شک را در دل کشورهای مشتاق نشاند و با به‌وجود آمدن جنگ خاورمیانه کاملا به حاشیه رانده شده است. اصلی‌ترین موضوع اتحاد همه‌جانبه کشورها برای محدود کردن گرمایش زمین به ۱.۵درجه سانتی‌گراد است که با به وجود آمدن جنگ در منطقه، این موضوع به‌طور حتم تحت تاثیر جانبداری کشورها از دو طرف جنگ قرار خواهد گرفت.
دقت در مسائل ژئوپلیتیک انرژی به ما نشان می‌دهد که موضوع به سادگی تیترهای آورده‌شده برای بحث در کنفرانس نیست. دغدغه اصلی قبل از جنگ ایجاد تفاهم بین کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه برای رسیدن به تفاهم‌نامه‌ای بی‌دردسر و اضطراری بود. اما جنگ تمام معادلات این تفاهم را دستخوش تغییرات کرده است. متخصصان معتقدند جنگ دشمنی درونی و پنهان دولت‌ها را نمایان و آشکار کرده است. در زمانی که صلح واقعی و همدلی جهانی برای رسیدن به تصمیمات جدی درباره آینده کره زمین مورد نیاز است، نظر دولتمردان و کشورها به‌دلیل جنگ منحرف شده است و این انحراف می‌تواند عواقب زیست‌محیطی خطرناکی را به همراه داشته باشد. به گفته متخصصان، تصمیمات کنفرانس کاپ۲۸ بدون شک قیمت سوخت را بالا خواهد برد و این خود چالشی بزرگ و سخت برای دولت‌ها خواهد بود.
به‌طور مثال مشاوران بایدن اصلا علاقه ندارند تا قبل از رسیدن زمان انتخابات قیمت سوخت و بنزین در این کشور دستکاری شود. این در حالی است که جنگ اوکراین تا به حال صدمات بسیاری بر چهره دولت بایدن وارد کرده است و آنها علاقه‌ای به وارد شدن یک نکته ریسکی جدید ندارند. علاوه بر آن دولت‌های واردکننده سوخت فسیلی بیشتر شرکت‌کننده این کنفرانس هستند تا از تامین سوخت موردنیاز خود اطمینان‌خاطر کسب کنند. وب‌سایت کلایمت وایر که به‌طور اختصاصی روی اخبار مربوط به تغییرات اقلیمی کار می‌کند، در یادداشتی با عنوان «جنگ در خاورمیانه بحث‌های اقلیمی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد» عنوان کرده است: «در آخر دولت‌ها آنچه را که باید انجام دهند، انجام می‌دهند تا از تامین انرژی برای کسب‌وکار خود و برای مردم خود اطمینان حاصل کنند.
ما خواهیم دید که تهدید درازمدت برای امنیت منابع نفتی منطقه خلیج‌فارس، تاثیر بسیار زیادی در سطح جهانی خواهد گذاشت.» جنگ میان فلسطین و اسرائیل از سری جنگ‌های دنباله‌دار در منطقه به حساب می‌آید. اما ساده‌انگارانه است که تغییرات اقلیمی در جهان را بر بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه بی‌تاثیر ببینیم. بدون شک زندگی در غزه در سال۲۰۲۳ که گرم‌ترین سال در تاریخ کره زمین ثبت شده، با سال‌های اول منزوی شدن این منطقه متفاوت است. تقریبا دو هفته بعد از شروع جنگ خبرگزاری فرانس۲۴ یادداشتی منتشر کرد و در آن اشاره کرد که درگیری‌های امروزه در کشورها تحت تاثیر مسائل اقلیمی است.
«مردمی که در خط مقدم درگیری‌ها هستند، اغلب در مکان‌هایی با بحران زیست‌محیطی شدید زندگی می‌کنند.» این خبرگزاری اضافه می‌کند که «این اتفاق سرنوشتی بی‌رحمانه به نظر می‌رسد؛ اما کشورهایی که درگیری سیاسی دارند، کشورهایی هستند که شرایط اقلیمی دشواری هم دارند. از میان ۲۵کشوری که در صدر جدول شرایط دشوار اقلیمی قرار دارند، ۱۴کشور در حال تجربه تنش‌های نظامی نیز هستند. از میان آنها می‌توان به یمن، افغانستان، و سودان نام برد.» این خبرگزاری بالاگرفتن تنش در غزه را ناشی از دشوارتر شدن تحمل اوضاع آب و هوایی می‌داند و ادامه می‌دهد که « مردم در غزه هیچ راه فراری ندارند»، نه از درگیری‌ها و نه از مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی.
* دانش‌آموخته مطالعات فرهنگی از دانشگاه آمستردام
پژوهشگر مطالعات فرهنگی نفت از دانشگاه آمستردام هلند
