اقتصاد ایران

اگر قرار باشد فهرستی از مهم‌ترین ایرادات اقتصاد ایران و موانع توسعه در کشور تهیه شود، قطعا موضوع «قیمت‌گذاری دستوری» در ردیف‌های اول قرار می‌گیرد. متاسفانه استفاده از این روش برای کنترل بازار، به یک عارضه در اقتصاد ایران تبدیل شده است. دولت‌ها تصور می‌کنند که این شیوه می‌تواند تضمینی برای تامین نیازهای اولیه طبقات فرودست جامعه باشد؛ ولی آنچه در میدان عمل رخ داده، متضاد با اهداف اولیه است. به‌طوری‌که در نتیجه قیمت‌گذاری دستوری، هم تولیدکننده دچار آسیب شده و هم مصرف‌کننده به کالای ارزان و…

دنیای‌اقتصاد: بررسی وضعیت صورت‌‌‌های مالی بانک‌‌‌های بورسی نشان می‌‌‌دهد که بانک تجارت بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را انجام داده است. بانک‌‌‌ها از بازیگران اصلی اقتصاد ایران به شمار رفته و میزان سرمایه‌گذاری آنان از دو جنبه درآمد بانک‌ها و همچنین چرخه اقتصادی حائز اهمیت است. البته ناگفته نماند با توجه به سیاست‌‌‌های نهادهای بالا دستی و همچنین افزایش مطالبات معوق در سیستم‌‌‌ بانکی، بانک‌‌‌ها به دلیل افزایش ریسک درآمدهای مشاع درحال حرکت به سمت درآمدهای غیر‌مشاع هستند. به همین منظور این گزارش قصد دارد تا به…

گروه بنگاه‌ها: فعالیت‌های معدنی در سال‌های اخیر به یکی از مشاغل پیشران در بخش تولیدی اقتصاد بدل شده است. تحلیل چنین اتفاقی را می‌توان در دو بعد سیاست خارجی و همچنین نیاز به توسعه متوازن در بخش‌های مختلف اقتصاد جست و جو کرد. با این حال در سال‌های اخیر نبود درآمدهای نفتی مکفی و در نتیجه نیاز به درآمد ارزی برای کشور از سایر منابع سبب شده تا اهمیت بخش معدن برای اقتصاد ایران نسبت به گذشته بیشتر شود.

ايسنا: احسان خاندوزی گفت: عملکرد دولت نشان داده است که در حوزه سرمایه گذاری داخلی علی رغم اینکه سال‌ها نرخ سرمایه گذاری صفر و گاهی منفی در اقتصاد کشور بوده الحمدالله در سال گذشته ۶.۷ افزایش سرمایه گذاری در اقتصاد ایران رخ داده است.

دنیای‌اقتصاد: صنعت لوازم خانگی، یکی از موتورهای محرک اقتصاد ایران است. اما این صنعت مشکلات ریز و درشت فراوانی دارد که مانع از رشد آن می‌شود. رئیس هیات‌مدیره انجمن لوازم خانگی ایران در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» برخی از مهم‌ترین موانع و چالش‌های این صنعت را تشریح کرده و راهکارهایی نیز ارائه داده است.

صبا نوبری: رشد بی‌‌‌رویه نقدینگی یکی از معضلات اقتصاد ایران است که به گفته اقتصاددانان بر تورم مزمن طی دهه‌‌‌های گذشته اثر مستقیم داشته است. در حالی که کارشناسان بر کنترل خلق نقدینگی برای مهار تورم تاکید می‌کنند، طی سال‌های گذشته اغلب سیاستگذاران ادعا کرده‌اند که اگر نقدینگی به سمت فعالیت‌‌‌های تولیدی هدایت شود، اثر تورمی نخواهد داشت. موضوعی که اقتصاددانان معتقدند، مبنای علمی ندارد و در حقیقت هدایت نقدینگی اصطلاحی نادرست و غیردقیق است. به‌گفته این کارشناسان، آنچه در جهان با این هدف انجام می‌شود هدایت…

اتصال پس‌‌اندازکنندگان به متقاضیان دریافت تسهیلات، اعم از بنگاه‌‌ها ‌‌و خانوارها (با هدف تولید یا مصرف) را می‌‌توان کارکرد اصلی و سنتی بانک‌ها دانست. در راستای انجام این وظیفه، یعنی جذب سپرده و متعاقبا پرداخت وام، بانک‌ها با این استدلال که «همه سپرده‌‌‌‌گذاران در آنِ واحد منابع خود را طلب نمی‌‌کنند» قادر خواهند بود چند برابر منابع دریافتی، خلق اعتبار کنند. از آنجا که نحوه تخصیص این اعتبارات می‌‌تواند عملکرد کلیت اقتصاد را تحت‌تاثیر قرار دهد، مفهومی تحت عنوان «هدایت اعتبار» موضوعیت پیدا می‌کند.

دنياي اقتصاد: درحالی‌که بانک مرکزی در حال اجرای سختگیرانه کنترل رشد ترازنامه بانک‌های کشور است، به نظر می‌رسد خبری از محدودیت مشابه بر بودجه دولت نیست و همین موضوع موجب می‌شود تغذیه دولت از منابع بانک مرکزی به شکل غیرمستقیم ادامه یابد. رصد آمارهای پولی و بانکی حاکی از آن است که در ماه‌های منتهی به پایان سال۱۴۰۱، رشد بدهی دولت به شبکه بانکی بیشتر شده و متعاقبا خود را در افزایش رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی منعکس ساخته است. اقتصاددانان تاکید می‌کنند که بدون کنترل منابع و مصارف دولت، سیاست‌های مهار تورم موثر…

میزان حدود و ثغور دخالت دولت در فعالیت‌‌‌های اقتصادی از موضوعات مهم و چالشی اقتصاد ایران است. در این راستا در این نوشتار به بررسی سیر تحولات جایگاه دولت در اقتصاد ایران در سه‌مرحله پرداخته شده است. ضمن اینکه با ارائه دیدگاه موافقان و مخالفان مداخلات اقتصادی دولت و بالاخص ورود آن به مرحله اجرای سیاست‌‌‌های صنعتی، برشی از نظریات داخلی در برابر رویکردهای جهانی بر‌‌‌شمرده می‌شود.

دنیای‌اقتصاد: بلاتکلیفی درخصوص ایجاد وزارت بازرگانی موجب شده است صنعتگران و تجار در فعالیت‌های خود دچار سردرگمی شوند. ضمن اینکه اغلب تصمیماتی که باید توسط «صمت» یا سازمان‌ها و نهادهای مربوط به آن گرفته شود، در انتظار تعیین تکلیف پروژه تفکیک هستند. اما محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم به «دنیای‌اقتصاد» گفته است به تازگی در بدنه دولت نیز همراهی با وزیر صمت برای ممانعت از تفکیک قوت گرفته است. با این حال گویا سیاستگذاران ورق جدیدی درخصوص بخش بازرگانی در برنامه هفتم توسعه رو کرده‌اند.

لقب نخستین ابزار ارزی بازار سرمایه برای گواهی سپرده نفت خام گویای آن است که این ابزار مالی ظرفیت گشایش درهای جدیدی به روی اقتصاد ایران را دارد. کارشناس بازار سرمایه، با برشمردن سه‌ویژگی مهم گواهی سپرده نفت‌خام عنوان می‌کند: شفافیت معاملاتی گواهی سپرده نفت‌خام، فراهم‌شدن فرصت سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌‌‌های خرد و ابزاری برای مصون‌‌‌سازی طبیعی نرخ ارز از ویژگی‌‌‌های مهم گواهی سپرده نفت خام است.

دنیای‌اقتصاد: مرکز پژوهش‌های اتاق ایران با انتشار گزارش «امنیتی‌‌‌‌‌‌‌شدن زنجیره‌‌‌‌‌‌‌های جهانی ارزش و چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز تجارت‌جهانی» به بررسی اثرات دو مقوله امنیت ملی و ملاحظات ژئوپلیتیکی بر تجارت‌جهانی پرداخته است. در همین راستا، کشورها به منظور اعمال موانع تجاری و حفاظت از صنایع داخلی خود، به‌ویژه در بخش‌های استراتژیک مانند فناوری و مواد معدنی حیاتی، به‌طور فزاینده‌ای از توجیهات امنیت ملی استفاده می‌کنند. برخی از مهم‌ترین نکات مطرح‌شده در این گزارش، به این شرح است:

مدیرعامل شرکت بهینه‌‌‌‌‌‌‌سازی مصرف سوخت با اشاره به برنامه‌‌‌‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌‌‌‌ها برای کاهش ۵۰‌درصدی شدت مصرف انرژی در کشور گفت: اکنون امکان بهینه‌‌‌‌‌‌‌سازی معادل روزانه ۵/ ۳‌میلیون بشکه نفت‌خام در اقتصاد ایران وجود دارد. به گزارش خبرنگار «شانا»، حسین آبنیکی در نشست خبری کنفرانس و نمایشگاه بین‌المللی بهینه‌‌‌‌‌‌‌سازی مصرف و بهره‌‌‌‌‌‌‌وری انرژی ایران بیان کرد: شدت مصرف انرژی در ایران بسیار بالاست و بیش از ۲‌برابر میانگین جهانی است و جزو بالاترین کشورها در شدت مصرف انرژی هستیم. وی ادامه داد: شدت…

دنیای‌اقتصاد: سخنگوی اقتصادی دولت طی اظهاراتی اعلام کرد که اقتصاد ایران از تله رشد پایین و سرمایه‌گذاری منفی خارج شده است. سیداحسان خاندوزی در نشست مشترک خود با دیگر مقامات اقتصادی دولت اعلام کرد که اقتصاد ایران با سیاست‌های اصلاحی دولت سیزدهم موفق شده است از دام رشد پایین و سرمایه‌گذاری منفی خارج شود. با این حال به نظر می‌رسد آمارهای اقتصادی وزیر را باید به دیده شک نگریست و بار دیگر یادآوری کرد که اعلام خروج اقتصاد ایران از دام رشد پایین مستلزم رشد اقتصادی بالا و پایدار برای چند سال متوالی است.

فائزه پوزش: آمارها درخصوص اقتصاد ایران از رشد نوسانی کشور در دهه ۹۰ (دهه از دست رفته اقتصاد) حکایت دارد. شواهد نشان می‌دهد که اقتصاد همچنان در حال دست‌وپنجه نرم کردن با معضل توسعه‌نیافتگی و عدم‌آزادی اقتصادی است. برخی از اقتصاددانان برجسته در این حوزه، در پاسخ به این سوال که چرا ایران از رشد پایدار اقتصادی برخوردار نیست، تاکید می‌کنند که بحران اقتصادی به وجود آمده در ایران به دلیل مسائل پایه‌‌‌ای و بنیادین رخ داده است که از مهم‌ترین آنها می‌‌‌توان به مساله اقتصاد دستوری و قیمت‌گذاری دولتی، اشاره کرد. این…

در سایه پیشرفت‌‌‌های صورت‌گرفته در علم اقتصاد، پدیده نوسان‌‌‌های شدید در متغیرهای اقتصاد کلان، اعم از رشد اقتصادی، تورم و برابری ارزش پول ملی نسبت به ارزهای خارجی، عموما منحصر شده است به شرایط خاص و پیش‌بینی‌نشده مانند آنچه بر فرض در دوره‌های تجاری یا اتفاق‌‌‌های خاص همچون جنگ روی می‌دهد. اما به نظر می‌رسد مورد اقتصاد ایران در بیش از سه‌دهه اخیر استثنایی بر این قاعده است. در این مدت به‌جز دوره‌‌‌ «نه‌چندان طولانی» نیمه نخست دهه ۱۳۸۰ خورشیدی، آن‌هم به طور نسبی، متغیرهای اقتصادی کلیدی رشد تولید…

اقتصاد دیجیتال به‌عنوان یکی از فرصت‌‌‌های بزرگ گسترش بخش خدمات و تحقق رشد اقتصادی پایدار، یکی از مسیرهای سهل‌‌‌الوصول اقتصاد ایران برای رسیدن به اشتغال بالا و خلق ارزش‌افزوده است. قراردادهای دیجیتال به‌عنوان بسترساز شکل جدیدی از همکاری اقتصادی، در حوزه‌‌‌های مختلف می‌‌‌توانند تحولات تازه‌‌‌ای را رقم بزنند.

این روزها که بر اثر تدابیر و تحرکات مثبت دولت فضا و فرصت‌های تازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در عرصه تجارت خارجی کشور به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دست آمده یکی از اولویت‌های فعالان بخش خصوصی، قطعا، استفاده بهینه از این فرصت‌ها برای تحقق آرمان جهش صادراتی به‌عنوان یکی از کلیدی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین اهرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیرون کشیدن اقتصاد ایران از تله رشد پایین است.

دنیای‌اقتصاد: ایران و محیط همسایگی ایران به‌طور فزاینده تحت‌تاثیر تغییرات اقلیمی قرار می‌گیرد. به دیگر سخن تغییرات اقلیمی یکی از روندهای کلیدی تاثیرگذار بر ایران و محیط همسایگی این کشور محسوب می‌شود.

شاهین چراغی گفت: اگر وضعیت فعلی صنایع پتروشیمی، فرآورده‌‌‌های نفتی، سیمان، فلزات و فولاد را نسبت به قبل از عرضه این محصولات در بورس‌کالا مقایسه کنیم، به‌وضوح مشاهده می‌شود که واقعی‌سازی قیمت‌ها و شفافیت در روند معاملات باعث شده است تا سود حاصل از تولید به خود تولیدکنندگان بازگردد و در مقابل، واسطه‌‌‌گران که سال‌ها از عدم‌شفافیت در اقتصاد ایران سود می‌‌‌بردند، متضرر شوند.

دنیای اقتصاد: رشد تولید در سال جاری به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی کشور مطرح شده است، اما برخی از سیاستگذاران بهبود رشد اقتصادی را تنها در گرو احداث یا بازگشایی کارخانه‌ها و همچنین تولید محصولات فیزیکی مطرح می‌کنند. البته برنامه‌ریزی برای بهبود کسب‌وکار در جهت جهش تولید صنعتی، یکی از اولویت‌های اقتصادی است؛ اما می‌توان از راه‌های دیگر نیز کیک اقتصاد را بزرگ کرد. در حال حاضر بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به دنبال سرمایه‌گذاری در حوزه‌های متنوع‌تر نظیر خدمات گردشگری، اقتصاد دیجیتال، اقتصاد سلامت و سایر…

اوج‌‌‌گیری مصرف برق در فصل گرما، معضل بزرگ این روزهای اقتصاد ایران است؛ معضلی که هرچند در حوزه خانگی و شهری تا حدی برطرف شده، اما این اقدام به قیمت فشار سنگین بر صنایع کشور بوده است.

دنیای اقتصاد: ایران یکی از اولین کشور‌‌های غرب آسیا است که دارای برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی بوده و این برنامه‌‌ها پیش از انقلاب با نام برنامه عمرانی و پس از انقلاب به عنوان برنامه توسعه تدوین شد‌ه‌اند. منشا شکل‌گیری این برنامه‌ها به تاسیس «اداره دفتر کل برنامه» در سال ۱۳۲۷ بازمی‌گردد و اولین برنامه به عنوان مقررات گزارش کمیسیون برنامه مجلس توسط این سازمان تدوین گردید و سپس با تصویب قانون اجرای آن عملا اولین برنامه عمرانی شکل گرفت. بسیاری از برنامه‌‌‌های تدوین شده و سیاست‌‌‌های کشور متناسب با…

در حالی که اقتصاد ایران دوران بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای را پشت سر گذاشته و درآمد سرانه و قدرت خرید شهروندان طی یک‌دهه گذشته با کاهش قابل‌توجهی همراه بوده است، به نظر می‌رسد دولت سیزدهم قصد دارد بار سیاست‌‌‌های مالیاتی خود را بر دوش دومین قشر بی‌‌‌صدا از شهروندان بیندازد. این در حالی است که انگیزه‌‌‌ای در دولت دیده نمی‌شود تا تغییری در سازوکارهای خود ایجاد کند و عملکرد کارآتری از خود نشان دهد.

گروه گزارش: اقتصاد ایران در گذار از بحران مجموعه‌ای ۹۰ قسمتی است که در آن صادق الحسینی و علی مروی، از اقتصاددانان ایرانی، به مباحثه درباره اقتصاد ایران می‌پردازند و هر یک از مسائل اقتصاد ایران را در قالب یک داستان به‌صورت لایو در اینستاگرام و سپس به‌صورت پادکست عرضه می‌کنند.

یکی از محوری‌‌‌ترین بخش‌های اقتصاد ایران، بخش انرژی است که به‌واسطه منابع عظیم نفت و گاز به مزیت اقتصاد ایران تبدیل شده است. استفاده کارآمد از این منابع خدادادی می‌‌‌توانست اقتصاد ایران را در مدار توسعه‌یافتگی قرار دهد و آنچه سرنوشت استفاده کارآمد از منابع ارزان انرژی کشور را تعیین می‌کند، سیاستگذاری صحیح در این بخش است.

رشد اقتصادی به‌عنوان مهم‌ترین دستاورد هر نظام سیاسی، در یک‌دهه اخیر در ایران به محاق رفته است. این روند اخیرا و طی دوسال به وضعیت عادی برگشته است. رشدهای ۵درصدی سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با همه انتقاداتی که به آنها وارد است، نکات بسیاری در خود دارد. برای نمونه بسیاری معتقدند که سیاستگذار باید به دور از بزرگ‌نمایی، این رشدها را به سمت پایداری و افزایش بیش از پیش هدایت کند؛ به شکلی که مسیر را برای سرمایه‌گذاری فراگیر در کشور و سپس حرکت در مسیر توسعه صنعتی باز کند. بسیاری نیز با اشاره به ضرورت بازگشت…

«مجازات سیزیف این بود که سنگی را از دامنه کوه تا قله به دوش بکشد و هر بار که به قله می‌رسید، سنگ بزرگ بار دیگر به دامنه می‌غلتید.» داستان این اسطوره یونانی، بی‌شباهت به ماجرای رشد اقتصادی ایران نیست. پس از هر صعود، پیش از اینکه روند پایداری شکل بگیرد، نرخ رشد اقتصادی به نقطه صفر یا حتی زیر صفر برمی‌گردد و بعد حرکت از قله به دره و این ماجرایی است که پس از هر فصل برای رشد اقتصادی تکرار می‌شود. آیا این حرکت زیگزاگی را می‌توان به عنوان چرخه‌های تجاری در نظر گرفت؟

صنعت طیور متفاوت از صنایع دیگر است. اگر در حدود ۵۰ سال گذشته برخی صنایع داخلی پسرفت داشته‌اند، این صنعت پیشرفت داشته است. طیور آمده بود تا گوشت فقط در سفره اغنیا نباشد؛ اما اکنون این صنعت ۱۰ میلیارد دلاری اقتصاد ایران بیمار شده و مرغ هم از سفره مردم پر کشیده است.

دنیا ی‌اقتصاد: مرکز پژوهش‌‌‌های اتاق بازرگانی ایران، در گزارشی با عنوان «الزامات توسعه اقتصادی مردم‌‌‌محور» تلاش کرد نقش بخش خصوصی در فرآیند توسعه را بررسی کند. در این گزارش توسعه، تلاشی آگاهانه و هدفمند برای تلفیق اهداف بازیگران خصوصی با اهداف ملی تعریف شده است. در این گزارش آمده است؛ اقتصاد ایران بیش از ۷۰سال است که در تدوین و اجرای برنامه‌‌‌های توسعه تلاش می‌کند و اکنون در آستانه تصویب برنامه هفتم توسعه قرار دارد.