پرونده امروز؛

اندر خم کوچه تورم

البرز نظامی تورم همیشه و همه‌‌‌جا یک پدیده پولی است؛ این معروف‌‌‌ترین گزاره‌‌‌ای است که از پول‌‌‌گرایان بزرگی همچون میلتون فریدمن برجای مانده است. مطابق این نظرگاه تورم یا همان افزایش مداوم سطح عمومی قیمت‌ها ناشی از افزایش حجم پول از طریق عرضه آن است.

 در این توضیح، این مهم به ما منتقل می‌شود که اگر در شرایط تورمی به سر می‌‌‌برید و قصد دارید به جنگ با تورم بروید؛ تمرکز خود را بر روی حجم پول بگذارید، آن را کنترل کنید و نگذارید که حجم پول افزایش یابد. در این حالت، با فرض انعطاف‌‌‌پذیری قیمت‌ها، حداقل در بلندمدت شما تورم را شکست خواهید داد.منطق طرفداران این دیدگاه، ساده، اما قدرتمند است. فرض کنید که شما حجم پول ثابتی دارید. 

حال اگر قیمت کالاها به هر دلیلی افزایش یابد، چون حجم پول ثابتی برای خرید آنها وجود دارد، از طریق کاهش تقاضا، قیمت‌ها مجبور می‌‌‌شوند به سطوح قبلی بازگردند. به بیان دیگر، در بلندمدت اگر حجم پول افزایش نیابد، تورم رخ نمی‌‌‌دهد. اما در کوتاه‌‌‌مدت قضیه قدری متفاوت است. در کوتاه‌‌‌مدت برخی عوامل نیز مضاف بر افزایش حجم پول می‌‌‌تواند موجب تورم شود. یکی از اصلی‌‌‌ترین عوامل انتظارات تورمی است. مطابق این ادبیات، با تشدید تورم انتظاری، رفتار بازیگران اقتصادی تغییر پیدا می‌کند و میل آنها برای تبدیل پول نقد به کالاها بیشتر می‌شود؛ شرایطی که به‌اصطلاح از آن با عنوان پول داغ یاد می‌شود.

به این سان که پول آنقدر داغ است که دست آدمی را می‌‌‌سوزاند و هرچه سریع‌‌‌تر باید خرج شود. حال از این خرج شدن سریع‌‌‌تر در اقتصاد با عنوان افزایش سرعت گردش پول یاد می‌شود که مطابق معادله فیشر، حتی در صورت ثبات حجم پول، باز می‌‌‌تواند موجب تورم شود. لکن، نکته مهم در اینجاست که این جنس تورم در کوتاه‌‌‌مدت ممکن است و نه در بلندمدت.با آنکه مساله تورم کم‌‌‌وبیش در تمام کشورهای جهان تمام شده است؛ اما ما هنوز اندر خم این کوچه مانده‌‌‌ایم. یکی از دلایل این مساله نبود ‌اجماع میان علمای اقتصاد است. بر این اساس، ما در این پرونده به سراغ علمای ایرانی اقتصاد رفته‌‌‌ایم تا جویای پاسخ این پرسش باشیم که تورم یک پدیده پولی است یا خیر؟