بورس پس از همتی؛
چه عواملی در ریزش سنگین بازار سهام دخیل بودند؟
عوامل متعددی از قبیل ریسک‌های سیاسی داخلی و خارجی، شرایط اقتصادی مانند نرخ بهره بالا و فاصله نرخ ارز توافقی با نرخ بازار آزاد در ریزش بازار سهام دخیل هستند، به‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌ای که وضعیت فعلی نگرانی و انتقاد بسیاری از فعالان را به‌همراه آورده‌است. در ادامه به ارزیابی نظر کارشناسان خواهیم پرداخت.
حامد مددی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: با توجه به وضعیت فعلی، اگر بخواهیم متغیرهای موثر بر بازار سهام را رتبه‌‌‌‌‌بندی کنیم، بدون‌شک مهم‌ترین عامل در این مقطع، ریسک‌های سیاسی و تحولات مرتبط با شرایط داخلی و بین‌المللی است.
کارشناس بازار سرمایه افزود: ناآرامی‌های یک سال‌گذشته، تغییرات سیاسی و به‌ویژه نتایج انتخابات آمریکا، نقش تعیین‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌ای در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا کرده‌اند. در حال‌حاضر، مساله هسته‌‌‌‌‌ای ایران و گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر فضای اقتصادی و سرمایه‌گذاری کشور تبدیل شده‌است.
وی در ادامه گفت: تا پیش از این، مساله هسته‌‌‌‌‌ای عمدتا در قالب دو سناریو بررسی می‌شد، یا مذاکرات انجام می‌شود، یا تحریم‌ها شدت می‌‌‌‌‌یابد، اما اکنون به‌نظر می‌رسد که گزینه تشدید تحریم‌ها با توجه به افزایش فروش نفت ایران، اهمیت کمتری یافته‌است. در همین راستا، اظهارات اخیر رئیس جمهور ایالات‌متحده نشان می‌دهد؛ شرایط پیش‌‌‌‌‌رو به دو حالت مذاکره و توافق یا ورود به فضای تشدید تنش خلاصه شده‌است. از آنجا که سیاست داخلی ایران فعلا بر عدم‌مذاکره تاکید دارد، احتمال افزایش تنش‌ها در محافل اقتصادی و سرمایه‌گذاری تقویت‌شده، این نگرانی‌ها باعث‌شده که سرمایه‌ها از بازارهای پرریسک به سمت دارایی‌های امن‌‌‌‌‌تر مانند طلا و ارز حرکت کنند.
با این حال، نباید فراموش کرد؛ در فضای دیپلماتیک، موضع‌گیری‌های اولیه معمولا با هدف کسب امتیاز بیشتر در مذاکرات انجام می‌شود، بنابراین هرچند احتمال توافق در حال‌حاضر کمتر از عدم‌توافق است، اما نمی‌توان آن را کاملا رد کرد و به‌نظر می‌رسد که احتمال توافق وجود دارد.
مددی اضافه کرد: در کنار عوامل سیاسی، نرخ تورم بالا نیز یکی از عوامل موثر بر بازار است. رکورد جدید تورم در بهمن‌‌‌‌‌ماه و حفظ سطح بالای ۴۰درصد، تاثیر مستقیمی بر رفتار سرمایه‌گذاران داشته‌است. در شرایطی که تورم بالاست، اثرگذاری نرخ بهره و اوراق بر بازار سرمایه کاهش می‌‌‌‌‌یابد. اگر نرخ تورم در محدوده ۳۰درصد بود، می‌توانستیم اثرگذاری بیشتری از نرخ بهره مشاهده کنیم، اما در وضعیت فعلی، این فاکتور در بین سه عامل اصلی تاثیرگذار بر بازار سهام قرار نمی‌گیرد.
با توجه به شرایط کنونی، انتظار می‌رود که کشمکش‌‌‌‌‌های سیاسی و رسانه‌ای حداقل تا پایان سال‌ادامه داشته‌باشد. در این دوره، هنوز مواضع نهایی طرفین مشخص نیست و وضعیت می‌تواند در هر جهتی تغییر کند. از منظر سرمایه‌گذاری، در صورتی‌که تنش‌ها تشدید نشود، قیمت‌های فعلی بازار سهام بسیار جذاب و پرپتانسیل برای رشد در سال‌آینده هستند، اما در صورت افزایش تنش‌های سیاسی، بازار ارز و طلا همچنان به رشد خود ادامه خواهند داد.
کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: در چنین شرایطی، توصیه می‌شود؛ سرمایه‌گذاران ترکیبی از دارایی‌های متنوع را در سبد سرمایه‌گذاری خود داشته باشند تا بتوانند از نوسانات احتمالی به بهترین شکل بهره ببرند.
اردلان عزیززاده، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت فعلی بازار سهام پرداخت و گفت: در هفته اخیر، بازار سهام با روندی نزولی مواجه شد که نگرانی بخشی از سهامداران را به‌همراه داشت. بررسی عوامل این افت نشان می‌دهد؛ دو عامل کلیدی در این روند نقش داشته‌‌‌‌‌اند. مورد اول، استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی بود که رویکردی حمایتی نسبت به بازار سرمایه داشت، یکی از دلایل اصلی نگرانی سهامداران بود. آقای همتی از زمان تصدی این سمت، اقداماتی انجام داد که نشان‌دهنده تمایل دولت به حمایت از بورس بود. تغییرات در سازمان بورس و جلوگیری از تصمیمات منفی علیه بازار، نشانه‌هایی از این رویکرد بود، با این‌حال استیضاح وی باعث شد سهامداران احساس کنند حمایت‌های دولتی ممکن است کاهش یابد که این موضوع تاثیر خود را در معاملات هفته گذشته نشان‌داد. مورد دوم، نرخ بهره است که به‌تدریج افزایش‌یافته و به حدود ۳۶درصد رسیده‌است که یکی دیگر از عوامل موثر در افت بازار محسوب می‌شود. افزایش نرخ بهره، اثرات خود را بر سایر بازارها، از جمله بازار ارز، نشان‌داده و می‌تواند باعث کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس شود. بنابراین روندی که بازار اکنون در پیش گرفته‌است، یک روند غیرطبیعی نیست و در واکنش به دو متغیری است که ذکر شد.
البته تحولاتی که در سیاست خارجی مشاهده می‌شود نیز بر سطح ریسک کلی بازارها افزوده و بورس نیز این نااطمینانی را در ارزش‌گذاری خود منعکس کرده‌است. وی در پایان به چشم‌‌‌‌‌انداز کوتاه‌مدت بازار سرمایه پرداخت و گفت: با توجه به شرایط فعلی، به‌نظر می‌رسد که روندهای صعودی و نزولی بازار سهام در کوتاه‌مدت ادامه داشته باشند. بازار در حال‌حاضر خود را با نرخ دلار توافقی تنظیم‌کرده و نه می‌توان آن را بیش از حد گران دانست، نه بیش از حد ارزان، بنابراین نوسانات مقطعی تا زمان تغییرات اساسی در متغیرهای کلان اقتصادی ادامه خواهدداشت. همچنین در مورد بازار ارز و طلا باید اشاره کرد؛ به‌طور مشخص در کوتاه‌مدت دولت با توجه به اتفاقی که برای وزیر امور اقتصادی و دارایی و استیضاح وی رخ‌داد، در تلاش است که نرخ ارز را کنترل کند، اما طبق محاسبات انجام‌شده برای سال‌آینده دلار می‌تواند روند افزایشی داشته باشد و به‌طور طبیعی، طلا همگام با ارز روند افزایشی خواهدداشت، اما وضعیت بازار سرمایه و بازار ارز و طلا در کوتاه‌مدت یک وضعیت نوسانی خواهند داشت.
پیمان تاتایی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی بورس پرداخت و گفت: با توجه به تحولات اخیر و به دلیل استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی، بازار به این نتیجه رسیده که دوران حمایت‌های گسترده دولت از بورس به پایان رسیده و سیاست‌های حمایتی که پیش‌‌‌‌‌تر اعلام می‌شد، ممکن است اجرا نشود یا پیگیری خاصی برای آنها صورت نگیرد. وی افزود: افزایش نرخ بهره و میزان انتشار اوراق دولتی در پایان سال، همراه با جذابیت بازارهای رقیب، از مهم‌ترین عوامل فشار بر بازار سهام هستند. حتی اگر بازارهایی مانند دلار بازدهی بالایی نداشته باشند، اما نگرانی بابت ریسک‌های سیاسی داخلی و خارجی باعث‌شده که سرمایه‌ها به سمت دارایی‌های امن‌‌‌‌‌تر حرکت کنند. در این میان، نرخ بهره مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر وضعیت فعلی بازار تلقی می‌شود و احتمالا تا پایان ماه رمضان، بازار با روندی سردرگم و نوسانی همراه خواهد بود و خبری از رشد یک‌‌‌‌‌طرفه و پرقدرت مانند ماه‌های گذشته نخواهد بود. در بلندمدت، افزایش نرخ ارز می‌تواند عاملی برای رشد بازار باشد، اما چالش جدیدی که شرکت‌ها با آن مواجه شده‌اند، میزان تولید و دغدغه تولید است که باید در کنار سایر عوامل، در ارزیابی بازار درنظر گرفته شود.
