اوکراین و روسیه در مسیر صلح؟

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، پس از اینکه دونالد ترامپ در روزهای اخیر حمایت ایالات متحده از اوکراین را مورد تردید قرار داد، مقامات دو کشور قصد دارند این هفته اولین گام‌ها را برای توافق بردارند. این تحولات پس از آن رخ می‌دهد که ایالات متحده، کمک‌های نظامی به اوکراین را تعلیق کرد و گفت این کمک‌ها مانع از برقرای صلح می‌شود. هم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده و هم ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین این دیدار را که انتظار می‌رود در عربستان سعودی برگزار شود، تایید کردند. 

این نشست برنامه‌ریزی‌شده درست کمتر از یک هفته پس از انفجار در دفتر بیضی‌شکل صورت می‌گیرد که در آن ترامپ، زلنسکی را ناسپاسی متهم کرد و بعد از آن هم با دستور اجرایی، کمک‌ها را تعلیق کرد. از آن زمان، زلنسکی به‌طور کلی از نحوه برگزاری آن نشست ابراز تاسف کرده است و هر دو طرف نیز تمایل خود را برای امضای قراردادی نشان داده‌اندکه در آن ایالات متحده در درآمد منابع معدنی اوکراین سهیم می‌شود. زلنسکی روز پنج‌شنبه در بیانیه‌ای گفت: «تیم‌های اوکراینی و آمریکایی کار خود را از سر گرفته‌اند و امیدواریم هفته آینده یک نشست معنادار داشته باشیم.» زلنسکی گفت که اوکراین، هیاتی را برای دیدار با «نمایندگان نظامی کشورهایی که آماده‌اند تلاش‌های بیشتری برای تضمین امنیت در چارچوب پایان دادن به این جنگ انجام دهند»، اعزام خواهد کرد. او گفت که این نشست قرار است روز سه‌شنبه برگزار شود؛ اما مشخص نکرد چه کسانی در آن شرکت خواهند کرد. مقامات روسیه ماه گذشته با مقامات ارشد ترامپ در عربستان سعودی دیدار کردند؛ زیرا نگاه روسیه به گفت‌وگوها باز است؛ هرچند نگفته است که آیا آتش‌بس یا توافقی برای پایان جنگ را می‌پذیرد یا نه؟

در میان رهبران اروپایی تردید قابل توجهی وجود دارد که اگر آمریکا این کشور جنگ‌زده را رها کند، می‌توانند به‌عنوان آلترناتیو آمریکا برای اوکراین عمل کنند یا خیر؟

 دولت ترامپ هفته گذشته کمک‌های نظامی و اشتراک اطلاعاتی با اوکراین را برای تحت فشار قرار دادن کی‌یف برای مذاکره بر سر شرایط آن به حالت تعلیق درآورد، اگرچه هیچ طرح صلح خاصی را ارائه نکرده است. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دولت ترامپ در خاورمیانه روز پنج‌شنبه در خارج از کاخ سفید به خبرنگاران گفت که مذاکرات در عربستان سعودی انجام خواهد شد. او تصریح کرد: «ما اکنون در حال مذاکره برای هماهنگی نشستی با اوکراینی‌ها در ریاض یا حتی جده هستیم» ویتکاف گفت که درباره شهر هنوز تصمیم، نهایی نشده است. وی افزود: «ایده این است که چارچوبی برای توافق صلح و آتش‌بس اولیه نیز به‌دست آوریم.» ویتکاف گفت که اظهارات زلنسکی پس از آن جلسه در کاخ سفید که از قدرت رهبری ترامپ تمجید کرده، به اینکه آمریکا کنار اوکراین بایستد، کمک می‌کند.

جمعه گذشته، ترامپ و جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا علیه رئیس‌جمهوری اوکراین به‌دلیل عدم قدردانی کافی از حمایت نظامی بیش از ۱۰۰میلیارد دلاری ایالات متحده سخنرانی کردند. ویتکاف گفت: «او احساس کرد که نامه زلنسکی یک گام بسیار مثبت است. او عذرخواهی کرده و گفته که سپاسگزار است. او گفت که می‌خواهد برای صلح کار کند.» ویتکاف افزود: «او معتقد است که زلنسکی مایل به امضای قرارداد مواد معدنی برای ایجاد یک صندوق تحت کنترل ایالات متحده است که از منابع طبیعی اوکراین درآمد خواهد داشت.» برای جلسه این هفته، زلنسکی گفت که اوکراینی‌ها بر تعدادی از تعهدات روسیه پافشاری خواهند کرد تا آزمایش کنند که آیا در نهایت می‌توان به صلحی پایدار دست یافت یا خیر؟ این خواسته‌ها شامل تعهد روسیه برای حمله نکردن به انرژی اوکراین یا دیگر زیرساخت‌های غیرنظامی است. همچنین دربرگیرنده آتش‌بس برای موشک‌پرانی‌ها، بمب‌ها و پهپادهای دوربرد است و اینکه هیچ‌گونه عملیات نظامی در دریای سیاه رخ ندهد. زلنسکی گفت: «اوکراینی‌ها واقعا خواهان صلح هستند، اما نه به قیمت تسلیم شدن اوکراین. سوال اصلی برای هر مذاکره‌ای این است که آیا روسیه می‌تواند از جنگ دست بکشد یا خیر؟»همزمان چهار تن از اعضای ارشد دولت دونالد ترامپ گفت‌وگوهای محرمانه‌ای با برخی از مخالفان سیاسی اصلی ولودیمیر زلنسکی داشته‌اند، آن هم درست در زمانی که واشنگتن با مسکو در تلاش است تا رئیس‌جمهور اوکراین را از کارش برکنار کند. 

به گزارش پولیتیکو، به گفته سه نماینده پارلمان اوکراین و یک کارشناس سیاست خارجی جمهوری‌خواه آمریکا، متحدان ارشد ترامپ با یولیا تیموشنکو، رهبر مخالفان اوکراین، نخست‌وزیر سابق جاه‌طلب و اعضای ارشد حزب گفت‌وگو کردند. این گفت‌وگوها بر این موضوع متمرکز بود که آیا اوکراین می‌تواند انتخابات ریاست‌جمهوری سریع برگزار کند یا خیر؟ این تاخیرها مطابق با قانون اساسی این کشور به تعویق افتاده است؛ زیرا اوکراین تحت حکومت نظامی اداره می‌شود. منتقدان برگزاری انتخابات می‌گویند که این انتخابات می‌تواند هرج و مرج در پی داشته باشد و به نفع روسیه باشد؛ زیرا بسیاری از رای‌دهندگان بالقوه در خط مقدم خدمت می‌کنند یا به‌عنوان پناهنده در خارج از کشور زندگی می‌کنند.