تور ضدتعرفه‌ای «شی» عکس: Reuters

«تیفانی می»، «دامین کِیو» و «تونگ نگو» در گزارش دیروز یکشنبه در نیویورک‌تایمز نوشتند، شی جین پینگ، رهبر چین این هفته با سفر به ویتنام، مالزی و کامبوج، به امید کاهش تاثیر تعرفه‌های سنگین اعمال‌شده از سوی ترامپ بر صادرات چین به ایالات متحده، این روابط را به محک آزمون خواهد زد. شی احتمالا چین را به‌عنوان یک شریک جهانی قابل اعتماد (در مقایسه با آمریکای غیرقابل پیش‌بینی ترامپ که تعرفه‌های گاه و بی‌گاه آن بازارهای مالی را متزلزل و دولت‌ها را گیج کرده است) معرفی خواهد کرد. برای مثال، انتظار می‌رود شی در ویتنام بر امضای حدود ۴۰توافق‌نامه نظارت کند، از جمله توافق‌نامه‌هایی که برنامه‌های ویتنام برای پذیرش وام‌های چینی برای بخشی از راه‌آهن ۸.۳میلیارد دلاری که شمال ویتنام را به چین متصل می‌کند، پیش می‌برد. اما سفر او همچنین به یک طناب بازی دیپلماتیک اشاره دارد که کشورهایی مانند ویتنام و مالزی باید از آن عبور کنند؛ زیرا کشورهای جنوب شرقی آسیا سعی می‌کنند با دولت ترامپ برای لغو تعرفه‌ها مذاکره کنند. تور شی امروز دوشنبه (۲۵ فروردین ماه) از ویتنام آغاز می‌شود و پس از آن یک سفر سه‌روزه به مالزی خواهد داشت و هفته را در کامبوج به پایان می‌رساند.

تجارت در خط مقدم

در طول دهه گذشته، پکن تلاش زیادی برای گسترش نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در سراسر جنوب شرقی آسیا انجام داده است. چین اکنون مهم‌ترین شریک تجاری منطقه است. مقامات ارشد مرتبا به آنجا سفر می‌کنند. چین بازار اصلی محصولات کشاورزی ویتنام است؛ درحالی‌که ویتنام مواد اولیه بسیاری از کارخانه‌های صادراتی را از چین وارد می‌کند. بین ۶۰ تا ۹۰ درصد مواد اولیه پوشاک ویتنام که به بازار ایالات متحده می‌رود، از چین می‌آید. تجارت که موضوعی پیچیده است، احتمالا در صدر دستور کار قرار خواهد گرفت. جنوب شرقی آسیا که بین تعرفه‌های ایالات متحده و خطرات ناشی از هجوم کالاهای چینی به اقتصادهای محلی گرفتار شده است، گزینه‌های محدودی دارد.

از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود تعرفه‌هایی را بر کالاهای چینی اعمال کرد، این کشورها مسیرهای جایگزین برای رسیدن این کالاها به ایالات متحده بوده‌اند. این امر ویتنام و کامبوج را به هدف تعرفه‌های سنگین ترامپ تبدیل کرد؛ تعرفه‌هایی که او به مدت ۹۰روز متوقف کرده است. این کشورها همچنین نگران خواهند بود که در نتیجه تعرفه‌هایی که ترامپ بر کالاهای چینی اعمال کرده است، انبوهی از کالاهای ارزان چینی که از بازار ایالات متحده خارج شده‌اند، به جای آن به آسیای جنوب شرقی سرازیر شوند و اقتصادهای آنجا را تحت‌الشعاع قرار دهند. «جا ایان چونگ»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه ملی سنگاپور گفت که شی می‌خواهد درباره چگونگی واکنش سایر کشورها به جنگ تجاری ایالات متحده و چین اطلاعات بیشتری کسب کند. او همچنین می‌خواهد در صورت بروز اصطکاک، روابط را تقویت کند. این استاد دانشگاه با اشاره به جمهوری خلق چین گفت: «این پتانسیل بسیار واقعی وجود دارد که کالاهای چینی به این مناطق سرازیر شوند و پرسش‌هایی درباره ظرفیت بیش از حد و دامپینگ احتمالی چین دوباره مطرح شود. بنابراین او باید این روابط را اصلاح کند.» از سوی دیگر، «سونال وارما» اقتصاددان ارشد در نومورا گفت که اقتصادهای محلی احتمالا اقداماتی را برای جلوگیری از دامپینگ کالاهای چین به اقتصادهای محلی انجام خواهند داد. او گفت: «اکنون هر کشوری سعی می‌کند از قلمرو خود محافظت کند.»

ایجاد تعادل بین چین و ایالات متحده

رهبران جنوب شرقی آسیا درحالی‌که به دنبال فرصت‌هایی از چین هستند، ممکن است نیاز داشته باشند که از نزدیک شدن بیش از حد به یکدیگر نیز خودداری کنند. به‌عنوان مثال، برخی از مقامات ویتنامی نگران این هستند که ماهیت پر سر و صدای سفر شی و همچنین لحنی که بر مشارکت چین تاکید دارد، ممکن است دستیابی ویتنام به یک تعلیق بلندمدت از تعرفه‌های ترامپ را دشوارتر کند. «خانگ وو»، محقق ‌میهمان در دانشکده علوم سیاسی کالج بوستون گفت: «ویتنام مطمئنا از سفر شی جین‌پینگ برای به حداقل رساندن مشکلات اقتصادی خود استقبال می‌کند. اما باید از ایجاد این تصور که ویتنام درحالی‌که با دولت ترامپ در حال مذاکره برای کاهش تعرفه‌ها است، جانب چین را می‌گیرد، اجتناب کند.» انور ابراهیم، ​​نخست وزیر مالزی در گردهمایی اخیر مقامات این منطقه از روابط منطقه با چین دفاع کرد. او در این نشست گفت: «چین بازیگر بسیار مهمی است که نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم و بله، برخی از کشورها با آن مشکل دارند. ما همچنان به بهترین شکل ممکن حرکت می‌کنیم تا صلح و امنیت را تضمین کنیم و بیشترین سود را از نظر اقتصادی و سرمایه‌گذاری به‌دست آوریم.»

اختلافات امنیتی و ارضی

پکن همچنین بازسازی یک پایگاه دریایی بزرگ در کامبوج را تامین مالی کرده و به ارتش چین دسترسی به یکی از حیاتی‌ترین خطوط دریایی جهان را می‌دهد. انتظار می‌رود شی در مالزی از توافق‌های موجود برای ساخت خطوط ریلی و بنادر در این کشور حمایت کند. درحالی‌که شی به دنبال تقویت روابط است، ممکن است لازم باشد به اختلافات ارضی چین با مالزی و ویتنام نیز رسیدگی کند. کشتی‌های نیروی دریایی چین همین چند هفته پیش رزمایش‌های نظامی و آموزش تیراندازی واقعی را در نزدیکی ویتنام برگزار کردند و در چند ماه گذشته، مقامات چینی ماهی‌گیران ویتنامی را مورد ضرب و شتم، تیراندازی و دستگیری قرار داده‌اند. پروفسور چونگ گفت: «شی باید نشان دهد که مایل است کمی از فشار قهری خود بکاهد.»