پزشکیان دیروز و امروز

پویا جبل‌عاملی* دو نفر از کابینه مسعود پزشکیان پیاده شدند. درحالی‌که از زمان آغاز کابینه جدید، ۶ماه نگذشته است اعضایی از آن خارج می‌شوند که در رویکرد وفاق وی و چینش کابینه با همه گروه‌های سیاسی، از افراد همفکر وی هستند و یکی از آنان نقش کلیدی در به پای صندوق آوردن مرددان و قدرت گرفتن پزشکیان داشت. مرددانی که فکر می‌کردند ساخت قدرت دیگر ظرفیت عبور از مشکلات را ندارد و محمدجواد ظریف به‌عنوان نماد تنها راه، از طریق مذاکره این امید را زنده می‌کرد که شاید هنوز راهی وجود داشته باشد. اما حالا ساخت قدرت، ظرفیت تحمل وی را ندارد. رنگ کابینه وفاق، نزدیک به همان‌هایی خواهد شد که ایران را به اینجا کشانده‌اند.

درحالی‌که در زمان انتخابات تصور می‌شد، پذیرش مسعود پزشکیان به مفهوم روزنه‌ای برای تغییر است، اکنون دیگر مشخص شده است که وی بیشتر عاملی بوده تامشارکت قدری بهبود یابد و فاصله بین ملت و دولت به حداقل شکل ممکن نمایانده شود. نیاز به نظرسنجی نیست که اگر امروز انتخابات برگزار شود با مشارکتی بسیار پایین‌تر، رقیب برنده خواهد بود. اما چه نیاز به انتخابات؟ رقیب هم‌اکنون نیز قدرت را در دولت پزشکیان در دست دارد. نه تنها خط مشی می‌دهد، بلکه اعضا و هم‌تیمی‌هایش را هم در دولت پزشکیان، با توجیه وفاق به‌کار گماشته است. اینجاست که عیار و قدرت انتخابات در ایران امروز مشخص می‌شود. اینجاست که مشخص می‌شود چرا کشور برای بیش از یک دهه و به‌رغم تجربه کردن چندباره، به راهی می‌رود که می‌داند نهایتش تورم بالا، رشد پایین و فقری است که احتمالا در پایان دولت پزشکیان از یک‌سوم جامعه به بیش از نیمی‌از آن تسری پیدا می‌کند.

با وجود این، نمی‌توان انتظاری از رقیبان دولت داشت و نقدی بر آنها گرفت. آنان با ابزاری که دارند به دنبال افزایش قدرت خود بر مسندهای اجرایی هستند؛ اما بدون تردید می‌توان سخنی صریح با رئیس‌جمهوری داشت که میثاق ملت با وی، آرایی است که به نفع او به صندوق ریخته شده است. همه کسانی که به ایشان رای دادند، با وجود تجربیات گذشته می‌دانستند که ساخت قدرت، ظرفیت‌های رئیس‌جمهوری را محدود می‌کند. آنان دوران آقایان خاتمی و روحانی را دیده بودند؛ اما به یک سخن مسعود پزشکیان ایمان آوردند. وی در زمان انتخابات قول داد که اگر نتواند کاری کند، کنار می‌رود. اکنون زمان آن است که آقای رئیس‌جمهور، صریحا بیان کند که راه‌حل مشکلات کجاست؟ نمی‌توان به رویه دولت قبل یا عمق معضلات را ندید یا به شکل کلی مدعی حل آنها شد. 

دیگر غیرمتخصص‌ترین شهروندان جامعه ایران می‌دانند، اگر برق در گرما و سرما قطع می‌شود، وقتی کشور یک روز به‌خاطر آلودگی یک روز به‌خاطر یخبندان، یک روز به‌خاطر گرما تعطیل می‌شود، دیگر مشکل مرتبط به یک حوزه خاص نیست. این نیست که ما در حوزه برق اشتباه رفته باشیم یا در زمینه سوخت سیاست انحرافی پیموده باشیم که به چنین وضعی بیفتیم، بلکه نگاه کلان ما به مسائل، نگاه کلان ما به جایگاه کشور، نگاه کلان ما به دنیا موجب شده است تا در زمینه‌های مختلف با کمبود و ناترازی مواجه باشیم. اگر این است، آقای رئیس‌جمهور چه راه‌حلی برای مشکلات دارند؟ نداشتن پاسخ به این پرسش، به این معنی است که ایشان پذیرفته‌اند با وجودی که می‌دانند کاری نمی‌توانند انجام دهند، اما به قول خود در انتخابات وفا نکنند. آیا مردم به این پزشکیان رای دادند؟ پزشکیان دیروز و متعهد به عهد خود کجاست؟

*  سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد