نصف جهان،چند ساختمان سبز دارد؟
سهم انرژی خورشیدی در ساختمان‌های سبز
سال گذشته بود که تصویب لایحه حمایت از ساختمان‌های سبز،توسط شورای شهر اصفهان، اعلام گردید.
یک خبر خوشایند که گویای حرکت تدریجی نصف جهان به سمت بنای ساختمان‌های سبز، همگام و همراه با بسیاری از کشورهای دنیا است.
ساختمانی سبز محسوب می‌شود که حداقل مصرف انرژی را دارد، آب خاکستری آن بازچرخانی می‌شود و مشخصات دیگری همچون بهره‌گیری از انرژی خورشیدی برای تأمین برق را هم دارد.
اما اینکه ساختمان‌های سبز درمجموع،دارای چه قابلیت‌هایی هستند، تا چه میزان نسبت به بنای آن‌ها استقبال می‌شود و سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در این نوع از ساختمان‌ها چقدر است؟ موضوعی است که در پاسخ به آن احمدرضا طاهری اصل نایب رئیس کمیسیون انرژی، استاندارد مصالح و محیط‌زیست نظام‌مهندسی ساختمان کشور در گفت‌وگویی با روزنامه دنیای اقتصاد توضیحاتی را ارائه می‌کند.
به گفته این مسوول تعیین معیارهای جهانی ساختمان سبز به سال ۱۹۹۷ بازمی‌گردد. این‌چنین که اجرای شرایط ساختمان سبز ابتدا در آمریکا و به‌تدریج در کشورهای دیگر هم اجرایی شد.
وی بیان می‌کند: اما مسئله قابل‌تأمل آنکه میان ساختمان‌های سبز با پایدار، تفاوت‌هایی وجود دارد ..هرچند با توجه به تعاریف موجود، مفهوم ساختمان سبز به ساختمان پایدار، بسیار نزدیک است اما ساختمان سبز زیرمجموعه‌ای از پایدار است.
و توضیح می‌دهد :ساختمان سبز، حداقل ۳ اصل را از مرحله طراحی،انتخاب تجهیزات تا بهره‌وری و بازسازی و تخریب رعایت کرده است.اصل اول،شامل صرفه‌جویی در منابع انرژی تا مصالح است. اصل دوم ایمنی،سلامتی،آرامش و آسایش و بهداشت افراد را در نظر دارد و سومین اصل هم ورود حداقل آسیب به محیط‌زیست و حداقل تولید پسماند و پساب است که اگر این اصول در یک ساختمان رعایت شود ساختمان به‌طرف ساختمان سبز حرکت کرده است.
طاهری تصریح می‌کند :حال مرحله بالاتر از سبز، ساختمان پایدار است که علاوه بر رعایت اصول ساختمان سبز،اصول دیگری مانند انسان‌محور بودن و اینکه برای چه افرادی با چه رده‌های سنی ساخته می‌شود مدنظر قرار می‌گیرد و در کنار این مباحث اقتصاد هم دیده می‌شود.
وی در ارتباط با سهم تجدیدپذیرها در این نوع از ساختمان‌ها می‌گوید : زمانی که صحبت از کارایی بالا در مبحث انرژی می‌شود نه‌فقط مصرف بهینه و راندمان بالا بلکه بخش مهم آن بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر است.
به‌خصوص کشور ما که دارای پتانسیل بالای خورشیدی است با بیش از ۱۲ ساعت تابش خورشید و شدت بالای آنکه ۲هزار و ۸۰۰ تا ۳ هزار کیلووات به ازای هر مترمربع است .بنابراین می‌بایست از این ویژگی قابل‌توجه استفاده خوبی را به‌طور فعال و غیرفعال در ساختمان‌ها داشت.
این مسوول بیان می‌کند :فعال به این معنا که از تجهیزاتی چون آبگرم کن‌های خورشیدی و سامانه‌های سرمایش خورشیدی در ساختمان‌های سبز استفاده شود و غیرفعال هم به مهندسین معمار و طراحی مربوط می‌شود که تا چه میزان با استفاده از المان‌های ساختمانی، انرژی خورشیدی را به‌صورت نور و حرارت وارد ساختمان نمایند.
وی یادآور می‌شود : در تمامی سامانه‌های رتبه‌بندی ساختمانی،بخش انرژی‌های تجدیدپذیر از امتیاز بسیار بالایی برخوردار است.به این مفهوم،ساختمان‌هایی که از این نوع انرژی استفاده می‌نمایند با توجه به تولید آلودگی کمتر،امتیاز بالاتری را کسب می‌کنند.
و خوشبختانه در دو تا سه سال اخیر این سیستم رتبه‌بندی در کشور ما نیز تحت عنوان سرو سبز، تعریف‌شده است و سازندگان امکان استفاده از آن رادارند.
استقبال، اندک است
احمدرضا طاهری اصل در ادامه می‌گوید: اما اینکه تا چه میزان،سازندگان از این نوع ساختمان‌ها استقبال می‌کنند به انگیزه‌هایی بازمی‌گردد که برای آن‌ها ایجاد می‌شود. به عبارتی زمانی یک سازنده به‌طرف ساخت این ساختمان‌های سبز سوق می‌یابد که از ارزش‌افزوده آن اطمینان داشته باشد.
به‌عنوان‌مثال ساختمانی که استفاده‌کننده انرژی خورشیدی است در زمان‌های قطعی برق سراسری،معاف از خاموشی باشد و یا شهرداران، الزام کنند که سازندگان این‌گونه ساختمان‌ها عوارض کمتری را بپردازند.همچنین دولت یارانه‌هایی را در بحث خرید مصالح برای سازندگان، قائل شود .
متأسفانه تا زمانی که این‌گونه مشوق‌ها نباشد. سازنده هم توجهی به این موضوع نمی‌کند.
وی اظهار می‌کند: در این حال،اصفهان در این مقوله پیشگام است به این دلیل که در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمانی استارتی را زد. شورای شهر هم مصوبه‌ای را برای رتبه‌بندی ساختمان‌ها لحاظ و شهرداران را موظف به تخصیص تخفیف‌هایی کرد و پیرو آن اقداماتی هم انجام گرفت اما ادامه نیافت. به‌طوری‌که اکنون ۴ تا ۵ ساختمان در اصفهان ساخته‌شده است که می‌توانند رتبه سرو سبز را دریافت کنند اما متأسفانه ارزش‌گذاری نشده‌اند.
این مسوول در ارتباط با رغبت عموم به نصب پنل‌های خورشیدی در ساختمان‌هایشان می‌گوید: چندان تمایلی وجود ندارد چون تسهیلات خاصی ارائه نمی‌شود. برخی بانک‌ها خود اقدام به تخصیص تسهیلات کرده‌اند و اقدام دولت هم خرید تضمینی برق تولیدی این پنل‌ها باقیمتی ۱۰ تا ۱۵ برابرِ برقی است که به ساختمان‌ها فروخته می‌شود. با این نرخ تضمینی فردی که خریدار پنل خورشیدی است بازگشت ۴ تا ۵ سال سرمایه خود را خواهد داشت که اگر دولت این خرید تضمینی را ادامه دهد احتمالاً استقبال، زیاد شود.
طاهری تاکید می‌کند :ضرورت دارد برای ایجاد رغبت بین عموم در نصب پنل‌های خورشیدی، متولیانی مانند توانیر،وزارت نیرو و شرکت برق ورود یافته و با رفع چالش‌هایی مانند قطعی برق ساختمان‌های پنل‌دار، انگیزه‌ها را قوی‌تر نمایند.
همچنین ارائه تخفیف‌هایی از سوی شهرداران، بر تراکم و عوارض بر اساس مصوبه‌ای که اصفهان را شهر خورشیدی عنوان می‌کند بسیار تأثیرگذار است .خرید برق تضمینی حاصل از پنل‌های خورشیدی نیز توسط دولت در بلندمدت وبر طبق یک قرارداد مشخص،خود عامل مضاعفی برای انگیزه بخشی برای نصب این‌گونه پنل‌ها بر بام ساختمان‌ها است.
وی بیان می‌کند :و درنهایت رعایت مباحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان که موجب صرفه‌جویی و مصرف بهینه انرژی می‌شود به‌مانند یک نیروگاه مجازی عمل می‌کند که با سرعت بیشتر و هزینه بسیار کمتر،قابلیت استفاده را خواهد داشت.
راه طولانی در پیش است
پاریس، سنگاپور، لندن، سیدنی، توکیو، هنگ‌کنگ، نیویورک، دبی، پکن و شانگهای در سال‌های گذشته بیشترین تعداد ساختمان‌های سبز را داشته‌اند.
در ایران نیز،طرح ساختمان‌های سبز در شهرهای مختلف کشور به‌صورت آزمونه( پایلوت) در حال اجراست هرچند کلان‌شهرهایی مانند تهران و اصفهان چند گام جلوتر هستند. اما برای نهادینه کردن این موضوع راه طولانی در پیش داریم.
بدون شک تا زمانی که یک متولی واحد برای این منظور،پای به عرصه نگذارد تا به‌صورت واحد، مسئولیت تمام امور مرتبط به انرژی و محیط‌زیست را دنبال کند و تا وقتی‌که فرهنگ‌سازی نسبت به فواید این نوع ساختمان‌ها انجام نگیرد و همچنین تسهیلات لازم ارائه نشود. نه‌تنها استقبالی نسبت به بنای ساختمان‌های سبز نخواهد شد بلکه استفاده از پنل‌های خورشیدی هم در جهت بهبود نا ترازی‌ها و رفع آلاینده‌ها مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.
