سیاست‌های نوآوری مبتنی بر مأموریت تحول‌آفرین: بازبینی نقش علم، فناوری و نوآوری در جامعه

این کتاب به بازنگری و تحول در شیوه‌های سیاست‌گذاری علم و فناوری پرداخته و آن را با نیازهای اجتماعی و زیست‌محیطی در عصر حاضر تطبیق می‌دهد. مفهوم سیاست‌های ماموریت‌محور از دهه‌ها پیش مطرح شده است، اما در دنیای مدرن، به‌ویژه در مواجهه با چالش‌های جهانی نظیر تغییرات اقلیمی، بحران‌های سلامت جهانی، نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی، اهمیت این سیاست‌ها دوچندان شده است. در این کتاب، ماموریت‌های تحول‌آفرین به‌عنوان ابزارهایی معرفی می‌شوند که می‌توانند اهداف بلندمدت و اجتماعی را با استفاده از نوآوری‌های علمی و فناوری پیگیری کنند. نویسندگان معتقدند که این سیاست‌ها نیاز به هم‌افزایی میان دولت، بخش خصوصی، جامعه علمی و دیگر ذینفعان دارند تا بتوانند به‌طور مؤثر در حل مشکلات جهانی نقش ایفا کنند. سیاست‌های ماموریت‌محور معمولاً تمرکز خود را بر مسائل بزرگ و مشترک اجتماعی می‌گذارند که باید به‌طور هماهنگ و در مدت‌زمان طولانی حل شوند.

این مسائل ممکن است شامل چالش‌های محیط‌زیستی، بحران‌های بهداشتی یا مسائل اجتماعی و اقتصادی مانند شکاف‌های طبقاتی، بی‌کاری جوانان یا آلودگی هوا باشند. نویسندگان کتاب بر این باورند که نوآوری در این زمینه‌ها می‌تواند با همکاری‌های چندجانبه و با حمایت‌های گسترده از سوی دولت‌ها و بخش خصوصی به موفقیت برسد. این کتاب به تشریح الگوهای موفق جهانی در زمینه سیاست‌های نوآوری ماموریت‌محور می‌پردازد و کشورها را به‌عنوان آزمایشگاه‌های نوآوری در نظر می‌گیرد. به‌طور خاص، نویسندگان به بررسی تجربیات کشورهای پیشرفته و در حال توسعه می‌پردازند که در تلاش برای مقابله با چالش‌های کلان‌مقیاس با استفاده از نوآوری‌های تحول‌آفرین بوده‌اند. مثال‌هایی مانند برنامه‌های تحول‌پذیر اتحادیه اروپا و استراتژی‌های نوآوری پایدار در کشورهایی نظیر دانمارک و فنلاند آورده می‌شود که چطور توانسته‌اند از طریق نوآوری اجتماعی و فناوری به‌صورت سیستماتیک به حل چالش‌های بپردازند.

کتاب تأکید دارد که یکی از ویژگی‌های مهم این سیاست‌ها، هدف‌گذاری روشن و مقیاس‌پذیری است. به عبارت دیگر، این سیاست‌ها باید قادر باشند اهداف قابل‌دستیابی در سطح ملی و جهانی را با تمرکز بر حل مسائل فوری و بلندمدت طراحی کنند. در بخش دیگری از کتاب، نویسندگان به مسائلی مانند تغییرات اقلیمی، پاندمی‌ها، و فناوری‌های نوظهور پرداخته و توضیح می‌دهند که چرا باید از نوآوری‌های فناورانه و علمی برای حل این مسائل استفاده کرد. این کتاب یک چارچوب مفهومی برای تبدیل سیاست‌های نوآوری به ابزارهایی تحول‌آفرین معرفی می‌کند که در آن همکاری میان بخش‌های مختلف جامعه – از جمله دولت، صنعت، دانشگاه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی – اهمیت ویژه‌ای دارد.

دیدگاه بین‌رشته‌ای: کتاب با ارائه یک دیدگاه بین‌رشته‌ای به بررسی نقش نوآوری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی پرداخته و از همکاری و هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف جامعه به‌عنوان راهکار کلیدی یاد می‌کند.

تمرکز بر تحولات بلندمدت: این کتاب برخلاف بسیاری از آثار موجود که به نوآوری‌های کوتاه‌مدت یا تجاری‌سازی فوری می‌پردازند، بر تحولات پایدار و هدفمند در درازمدت تأکید دارد.

پیشنهاد سیاست‌ها و استراتژی‌ها: نویسندگان در کنار تحلیل چالش‌ها و مسائل، مجموعه‌ای از پیشنهادات سیاستی برای طراحان و سیاست‌گذاران نوآوری ارائه می‌دهند که می‌تواند به توسعه پایدار و حل مسائل جهانی کمک کند.

نویسندگان کتاب:

این کتاب توسط Rainer Kattel، Julia M. Lane و Santiago M. García نوشته شده است.

 Rainer Kattel، استاد اقتصاد و سیاست‌گذاری نوآوری در دانشگاه Tartu، از برجسته‌ترین پژوهشگران در حوزه سیاست‌های نوآوری است.

 Julia M. Lane، استاد دانشگاه New York University، پژوهشگر در زمینه سیاست‌های علم و فناوری و ارزیابی اثرات اجتماعی و اقتصادی نوآوری‌ها است.

 Santiago M. García، پژوهشگر و استاد در زمینه سیاست‌گذاری نوآوری و ارزیابی پروژه‌های علمی و فناوری است.

 *"Transformative Mission-Oriented Innovation Policies: Revisiting the Role of Science, Technology and Innovation in Society" (۲۰۲۵)