گوگل‌پلی رفع فیلتر شد،اما محدودیت‌های بین‌المللی همچنان پابرجاست؛
فروشگاه‌های اپلیکیشن در مضیقه تحریم‌ها
به اعتقاد یکی دیگر از فعالان این حوزه نیز حضور رقبایی مانند گوگل‌پلی، کسب‌وکارها را به سمت ارائه سرویس بهتر سوق می‌دهد و نتیجه‌اش بهبود تجربه کاربران است. با این حال سیاست‌های محدودکننده اینترنت و تحریم‌های بین‌المللی همچنان سد بزرگی پیش روی کسب‌وکارهای ایرانی هستند، اما پلتفرم‌های داخلی دانلود و نصب اپلیکیشن‌های اندرویدی در همین شرایط در سال جاری موفق به حضور در بازار سرمایه شده‌اند.
مزایای رفع یک محدودیت
پلتفرم گوگل‌پلی یک بازار بزرگ و معتبر برای دانلود و نصب اپلیکیشن‌های سیستم‌عامل اندروید است، این پلتفرم پس از مدت‌ها فیلترینگ در ایران تقریبا بیش از دو ماه است که رفع فیلتر شده و دوباره در دسترس کاربران ایرانی قرار گرفته است. با توجه به اینکه فیلترینگ این پلتفرم از سال ۱۴۰۱ ضربه جدی به صنعت بازی از جمله گیمرها و به خصوص بازی‌سازها زد و موجب مهاجرت تیم‌ها یا تعطیلی کسب‌وکارهای زیادی در این حوزه شد، حالا برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که رفع فیلتر گوگل‌پلی به ایجاد چرخه اقتصادی شرکت‌های تولیدکننده بازی، رقابت در بازار محصولات و استورهای داخلی و دانلود و نصب اپلیکیشن‌ها از یک بستر امن کمک خواهد کرد. حتی بسیاری از توسعه‌دهندگان گزارش داده‌اند که در همان ماه‌های ابتدایی پس از رفع فیلترینگ، بیش از ۵۰ درصد از درآمدهای از دست‌رفته آنها بازگشته است. علاوه بر سیگنال مثبت رفع فیلتر گوگل‌پلی به صنعت بازی، ارتقای امنیت تلفن‌های همراه و ایجاد رقابت در ارائه خدمات با کیفیت را می‌توان از دیگر فواید آن دانست؛ تا جایی که به اعتقاد کارشناسان از این پس بازی‌سازها می‌توانند کاربران و مخاطبان جدید و بیشتری را از محل گوگل‌پلی جذب کنند. از سوی دیگر، در استورهای داخلی نرخ هزینه جذب هر کاربر بیشتر از درآمد حاصل از هر کاربر برآورد می‌شود و این عدم توازن اقتصادی، مدل کسب‌وکار بازی‌سازی در ایران را با مشکل مواجه کرده است. در مقابل، در گوگل‌پلی هزینه جذب کاربر بسیار کمتر است که این موضوع باعث سودآوری بیشتر برای توسعه‌دهندگان می‌شود.
با این همه گوگل‌پلی رقیب جدی و اصلی پلتفرم‌های داخلی دانلود و نصب بازی و برنامه‌های اندرویدی است و رفع محدودیت‌های دسترسی به آن می‌تواند تهدیدی برای این کسب‌وکارها باشد، اما مدیرعامل یکی از این پلتفرم‌های داخلی معتقد است که رفع فیلترینگ گوگل‌پلی تاثیر منفی در میزان فروش و نصب اپلیکیشن‌ها نداشته؛ بلکه درآمد بازی‌سازها تحت‌تاثیر این موضوع افزایش یافته است. به اعتقاد یکی دیگر از فعالان این حوزه نیز حضور رقبایی مانند گوگل‌پلی، کسب‌وکارها را به سمت ارائه سرویس بهتر سوق می‌دهد و نتیجه‌اش بهبود تجربه کاربران است.
وحید رحیمیان، مدیرعامل یکی از این استورهای داخلی دانلود در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در این باره می‌گوید: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که از زمان رفع فیلترینگ گوگل‌پلی تاکنون تاثیر منفی بر بازار پلتفرم‌های داخلی مشاهده نشده است. حتی به درآمد بازی‌سازها نیز اضافه شده و درآمد پلتفرم ما نیز کاهش نیافته است. در مجموع رفع محدودیت‌های دسترسی به گوگل‌پلی تاثیری در دانلود یا فروش ما نداشته است. البته معمولا تاثیرات فصلی بر درآمد ممکن است تاثیرگذار باشد و درآمدمان در بازه‌های متفاوتی کمتر یا بیشتر شود، اما این تغییرات در حد معمول بوده است.» او در ادامه صحبت‌های خود فعال بودن گوگل‌پلی پروتکت را که برنامه‌های مخرب را تشخیص می‌دهد، اتفاق مثبتی می‌داند و در این خصوص توضیح می‌دهد: «این اتفاق موجب می‌شود تا سطح عمومی امنیت کاربران افزایش یابد و گوشی‌های آنها در مقابل هر گونه ویروس و خطر محافظت شود.»
البته با اینکه محدودیت دسترسی کاربران ایرانی به گوگل‌پلی یک محدودیت داخلی بوده و رفع شده است، اما همچنان محدودیت‌های گوگل برای توسعه‌دهندگان ایرانی پابرجاست و خیلی از اپ‌های مهم ایرانی در این پلتفرم موجود نیستند. رحیمیان با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «محدودیت‌های دسترسی توسعه‌دهندگان ایرانی به گوگل‌پلی ارتباطی به سیاستگذار داخلی ندارد و بخشی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران است. با این حال، با توجه به حجم بالای کاربران اندرویدی بهتر است دسترسی به گوگل‌پلی باز باشد. البته نباید به اینکه این پلتفرم ضوابط کشور ما را نپذیرفته و برخی بازی‌ها و برنامه‌های آن در تضاد با فرهنگ کشور است، نگاه صفر و یکی داشت؛ بلکه باید با گسترش تعاملات بین‌المللی این موارد را رفع کرد که متاسفانه کشورمان در روابط بین‌المللی چالش‌های متعددی دارد.»
به گفته این کارشناس و فعال حوزه، رفع فیلترینگ گوگل‌پلی هم برای کاربران ایرانی و هم برای پلتفرم‌های دانلود و نصب اپلیکیشن‌های اندرویدی مثبت است و نه‌تنها فیلترینگ آن خواسته هیچ‌یک از استورهای داخلی نبوده، بلکه به نظر می‌رسد که برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی گوگل‌پلی فیلتر شده است.
استقامت در سایه تحریم‌ها
استورهای کشور که در زمان اعمال فیلترینگ گوگل‌پلی مخالفت خود را با این موضوع اعمال می‌کردند و آن را تهدید جدی برای امنیت کاربران می‌دانستند، حالا هم از رفع محدودیت‌های دسترسی به این پلتفرم ابراز خوشحالی می‌کنند. به اعتقاد شهاب خدابخش، یکی دیگر از مدیران استورهای داخلی دانلود و نصب اپلیکیشن‌های اندرویدی، حضور رقبایی مانند گوگل‌پلی، کسب‌وکارها را به سمت ارائه سرویس بهتر سوق می‌دهد و نتیجه‌اش بهبود تجربه کاربران است. او همچنین معتقد است: «رفع فیلتر پلتفرم‌های تراز جهانی، فضای رقابت اقتصاد دیجیتال ما را با سرعت بیشتری به سمت توسعه خواهد برد، اما سیاست‌های محدودکننده اینترنت و تحریم‌های بین‌المللی، همچنان سد بزرگی پیش روی کسب‌وکارهای ایرانی هستند.
او در این خصوص توضیح داده است: « انتشار خبر رفع فیلتر اپ‌استور گوگل‌پلی، به عنوان رقیب اصلی بازار در ارائه بازی و برنامه، پیش از هر چیز خوشحال‌کننده و نویدبخش به نظر می‌رسد. حضور رقبای شایسته‌ای همچون گوگل‌پلی، کسب‌وکارها را در ماراتن ارائه سرویس بهتر قرار می‌دهد و نتیجه‌اش بهبود تجربه کاربران است.»
وحید رحیمیان، دیگر فعال این حوزه نیز با بیان اینکه محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌ها باید از کسب‌وکارهای پلتفرمی کم شود تا آنها بتوانند در شرایط عادلانه با رقبای خارجی رقابت کنند، مخالفت خود را از تداوم فیلترینگ گسترده در دو بعد بیان می‌کند: « اول اینکه به عنوان یک کاربر عادی و شهروند دوست نداریم تا محدودیت‌ها باشد و دوست داریم که انتخاب کنیم تا از چه سرویسی استفاده کنیم و دیگری به ما تعیین تکلیف نکند که از این پیام‌رسان استفاده کنیم یا نه. از سوی دیگر، دستکاری‌ها در شبکه اینترنت و کاهش سرعت و کیفیت آن با اعمال فیلترینگ ما را به عنوان یک برنامه‌نویس و بعضا توسعه‌دهنده با مشکلات متعدد و مختلفی درگیر می‌کند.»
در حالی که نمی‌توان تاثیرات مثبت رفع فیلتر گوگل‌پلی را انکار کرد، اما سیاست‌های محدودکننده اینترنت و تحریم‌های بین‌المللی همچنان سد بزرگی پیش روی کسب‌وکارهای ایرانی هستند. از اوایل دهه ۹۰ زمانی که تحریم توسعه‌دهنده‌های ایرانی جدی شده بود و این تحریم‌ها بخشی از یک روند گسترده‌تر از محدودیت‌ها و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بود؛ تحریم‌های بین‌المللی باعث شد که شرکت‌های فناوری بزرگ مانند گوگل، خدمات خود را برای کاربران و توسعه‌دهندگان ایرانی محدود کنند.
این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های دسترسی به خدماتی مانند «گوگل‌پلی»، «گوگل ادسنس» و سایر سرویس‌های مرتبط بود. در مراحل اولیه، گوگل دسترسی توسعه‌دهنده‌های ایرانی را به حساب‌های توسعه‌دهندگی مسدود کرد. علاوه‌برآن، توسعه‌دهندگان ایرانی به‌علت همین تحریم‌ها امکان دسترسی به خدمات پرداخت بین‌المللی را نداشتند. ضربه آخر این تحریم‌ها هم عدم‌امکان استفاده توسعه‌دهندگان ایرانی از خدمات ابری، ابزارهای تحلیل داده و سایر خدمات مرتبط با توسعه اپلیکیشن‌ها بود.
در حال حاضر نیز نه تنها این محدودیت‌ها برداشته نشده است، بلکه در ماه‌های اخیر حساب گوگل آنالیتیکس کاربران ایرانی هم به دلیل تحریم مسدود شد و مشکل کسب‌وکارها این است که به حساب خود و داده‌های چندساله‌ای که در گوگل آنالیتیکس داشته‌اند، دسترسی ندارند. این در حالی است که با وجود تحریم‌های بین‌المللی پلتفرم‌های داخلی دانلود و نصب اپلیکیشن‌های اندرویدی در سال جاری موفق به حضور در بازار سرمایه شده‌اند.
