شیپور جنگ در شبه‌قاره رژه نظامی در دهلی‌نو / عکس: NYTimes

 «آصف شهزاد» در گزارش دیروز چهارشنبه در رویترز نوشت، پاکستان اعلام کرده است که اطلاعات موثقی دارد که نشان می‌دهد هند قصد دارد در «۲۴ تا ۳۶ساعت آینده به بهانه ادعاهای بی‌اساس و ساختگی دخالت در حادثه پاهلگام» علیه این کشور اقدام نظامی انجام دهد. اسلام‌آباد در بیانیه‌ای در اوایل دیروز چهارشنبه اعلام کرد که تروریسم را در همه اشکال محکوم می‌کند و «مطمئنا و قاطعانه» به هرگونه اقدام نظامی از سوی هند پاسخ خواهد داد. یک منبع دولتی به رویترز گفت که «کمیته امنیت کابینه هند» (CCS) متشکل از مودی و وزرای کشور، دفاع  و دارایی او، اواخر دیروز تشکیل جلسه دادند. این دومین جلسه از این نوع از زمان حمله ۲۲آوریل خواهد بود. یک منبع دولتی دیگر گفت که مودی به فرماندهان نظامی خود گفته است که آنها آزادی تصمیم‌گیری در مورد واکنش کشور به حمله پهلگام را دارند. 

«ریا موگول» و «سوفیا سیفی» هم در گزارش دیروز چهارشنبه در سی‌ان‌ان نوشتند، «عطاالله طرار» وزیر اطلاعات پاکستان، در یک پست غیرمعمول در نیمه‌شب در شبکه‌ ایکس نوشت: «پاکستان اطلاعات موثقی دارد که هند قصد دارد ظرف ۲۴ تا ۳۶ساعت آینده علیه پاکستان اقدام نظامی انجام دهد.» او توضیح بیشتری درمورد شواهدی که پاکستان برای طرح این ادعا استفاده کرده بود، نداد. اظهارات طرار تنها یک هفته پس از آن مطرح می‌شود که شبه‌نظامیان ۲۶گردشگر را در شهر کوهستانی پَهَلگام در کشمیر تحت کنترل هند قتل عام کردند، که خشم گسترده‌ای را برانگیخت.

هند، پاکستان را به دست داشتن در این حمله متهم کرده است؛ ادعایی که اسلام‌آباد آن را رد می‌کند. پاکستان پیشنهاد تحقیقات بی‌طرفانه در مورد این حادثه را داده است. این دو رقیب مسلح به سلاح هسته‌ای، از زمان استقلال خود از بریتانیا، نزدیک به ۸۰سال پیش، سه جنگ بر سر کشمیر داشته‌اند. حمله هفته گذشته خشم گسترده‌ای را در هند برانگیخت و نارندرا مودی، نخست‌وزیر تحت فشار زیادی برای تلافی با زور قرار دارد. هند در سال۲۰۱۹ پس از حمله بزرگ شورشیان به نیروهای شبه‌نظامی در کشمیر تحت کنترل هند، حملات هوایی در داخل پاکستان انجام داد. این اولین حمله از این نوع به خاک پاکستان از زمان جنگ۱۹۷۱ بین دو همسایه بود. حمله اخیر به گردشگران در کشمیر، این نگرانی را ایجاد کرده است که هند ممکن است به شیوه‌ای مشابه پاسخ دهد. مودی هفته گذشته در یک سخنرانی آتشین وعده داد که مهاجمان را «تا ته دنیا» تعقیب کند.

اقدامات تلافی‌جویانه

در روزهای پس از حمله پهلگام، هر دو کشور به سرعت روابط خود را با یکدیگر کاهش دادند. هند ویزای اتباع پاکستانی را لغو کرد و پاکستان نیز با اقدامی متقابل به این اقدام پاسخ داد. هر دو کشور به دیپلمات‌ها و شهروندان خود گفته‌اند که قبل از ۳۰آوریل به خانه‌هایشان بازگردند (دنیای‌اقتصاد در گزارش‌های «شبه قاره؛ جرقه ساز جنگ جهانی سوم؟» در روز یکشنبه ۷ اردیبهشت ماه؛ «بلاتکلیفی در مرزهای تاریخی» در روز سه‌شنبه ۹اردیبهشت ماه و «اعلام آماده‌باش نظامی در اسلام آباد» در روز چهارشنبه ۱۰اردیبهشت‌ماه به این مساله پرداخته بود). هند همچنین مشارکت خود را در یک پیمان مهم تقسیم آب به حالت تعلیق درآورده است. معاهده آب سند از سال۱۹۶۰ لازم‌الاجرا بوده و به‌عنوان یک داستان موفقیت دیپلماتیک نادر بین دو همسایه متخاصم تلقی می‌شود. 

این پیمان، تقسیم آب از سیستم عظیم رودخانه سند را کنترل می‌کند، منبعی حیاتی که معیشت صدها میلیون نفر را در سراسر پاکستان و شمال هند تامین می‌کند. سند از تبت سرچشمه می‌گیرد و قبل از رسیدن به پاکستان از چین و کشمیر تحت کنترل هند عبور می‌کند. اسلام‌آباد هرگونه تلاشی برای متوقف کردن یا منحرف کردن آب متعلق به پاکستان را یک اقدام جنگی خوانده است. منابع امنیتی پاکستان به سی‌ان‌ان گفتند که اسلام آباد روز سه‌شنبه یک پهپاد هندی را که برای «جاسوسی» در منطقه مورد مناقشه کشمیر استفاده می‌شد، سرنگون کرد.

درخواست‌های جهانی برای خویشتن‌داری

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در تماس‌های تلفنی جداگانه با هند و پاکستان، بر لزوم «اجتناب از رویارویی که می‌تواند منجر به عواقب غم‌انگیز شود» تاکید کرد. ایالات متحده نیز از این دو کشور خواسته است که تنش‌ها را تشدید نکنند. انتظار می‌رود مارکو روبیو، وزیر امور خارجه به زودی با همتایان خود در هند و پاکستان صحبت کند. «تامی بروس»، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، روز سه‌شنبه گفت: مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، خواستار آرامش است و با همتایان خود در هند و پاکستان به زودی صحبت خواهد کرد.

بروس گفت: «ما با هر دو طرف تماس می‌گیریم و البته به آنها می‌گوییم که اوضاع را تشدید نکنند.» دهلی نو شریک مهمی برای واشنگتن محسوب می‌شود؛ زیرا واشنگتن به دنبال مقابله با نفوذ چین در منطقه هند و اقیانوس آرام است. پاکستان نیز شریک کلیدی ایالات متحده محسوب می‌شود.

بریتانیا خواستار آرامش بین جوامع هندی و پاکستانی خود شده و در عین حال، از همه سفرها به جامو و کشمیر جلوگیری کرده است. چین هم که ادعای کنترل بخشی از کشمیر را دارد و در سال‌های اخیر به پاکستان نزدیک‌تر شده است، نیز خواستار خویشتن‌داری شده است. به گزارش شبکه دولتی CGTN، «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین هفته گذشته با «اسحاق دار»، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان صحبت کرد و گفت: هرگونه درگیری بین پاکستان و هند «به نفع منافع اساسی هر دو طرف نخواهد بود» و خطری برای امنیت منطقه‌ای محسوب می‌شود. رابطه هند و چین در سال‌های اخیر با درگیری‌هایی در مرز مورد مناقشه آنها، متشنج بوده است. در همین حال، پکن و اسلام‌آباد روابط خود را تقویت کرده‌اند و چین همچنان به سرمایه‌گذاری در پاکستان بر اساس «ابتکار کمربند و جاده» ادامه می‌دهد.