تاثیرات مثبت کربن‌زدایی از صنایع
فولاد مبارکه با دو برنامه عملیاتی پیشقدمِ کاهش کربن شده است
صنایع سنگین مانند فولاد، پتروشیمی، نفت و گاز در ایران سهم عمده‌ای از انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند. با توجه به اینکه کشور به‌شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است، کاهش آلاینده‌ها و تغییر در فرآیندهای تولید امری ضروری است. بر اساس گزارش سازمان ملل، ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای در جهان، باید اقدامات جدی برای کاهش این آلاینده‌ها اتخاذ کند. این موضوع نه‌تنها در راستای حفظ محیط‌زیست بلکه به‌منظور رقابت در بازار جهانی محصولات صادراتی نیز اهمیت زیادی دارد.
کربن‌زدایی از صنایع نه‌تنها به بهبود وضعیت زیست‌محیطی کمک می‌کند بلکه می‌تواند تأثیرات مثبت اقتصادی نیز به همراه داشته باشد. ایران به دلیل وابستگی به منابع انرژی فسیلی و صنایع سنگین که آلودگی زیادی تولید می‌کنند، باید از فرصت‌های اقتصادی ناشی از کربن‌زدایی استفاده کند. در این بخش، به برخی از تأثیرات اقتصادی این فرآیند پرداخته‌ایم.
یکی از تأثیرات اقتصادی مستقیم کربن‌زدایی، افزایش رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی است. به‌ویژه در صنایع فولاد، سیمان و آلومینیوم که ایران در آن‌ها تولید بالایی دارد، رعایت استانداردهای جهانی در زمینه کاهش کربن می‌تواند به مزیت رقابتی تبدیل شود. اتحادیه اروپا از سال ۲۰۲۶ واردات کالاهایی مانند فولاد و سیمان را بر اساس میزان انتشار کربن آن‌ها ارزیابی خواهد کرد. به‌این‌ترتیب، کشورهای صادرکننده که در زمینه کاهش کربن پیشرفت کرده‌اند، می‌توانند با کاهش تعرفه‌های گمرکی و افزایش سهم خود در بازارهای جهانی، از این مزیت بهره‌مند شوند. برای مثال، اگر ایران در صنعت فولاد خود بتواند استانداردهای جهانی کاهش کربن را رعایت کند، محصولات آن به‌راحتی وارد بازار اروپا خواهند شد و از رقابت‌پذیری بیشتری برخوردار خواهند بود.
بهنام کاویانی، رئیس محیط زیست شرکت فولاد مبارکه در این مورد می‌گوید :تمام دنیا به دنبال این هستند که میزان کربنی که در جو اتمسفر اضافه‌شده و باعث به هم خوردن شرایط اکوسیستمی شده را کاهش دهند، باید توجه داشت که میزان دی‌اکسید کربن در اتمسفر از ۳۸۰ به ۴۰۰ PPMافزایش‌یافته است و این امر به دلیل تغییر سبک زندگی مردم، حمل‌ونقل و توسعه صنایع است.
به گفته کاویانی جامعه جهانی به دنبال این است که میزان دی‌اکسید کربن منتشرشده در هوا را کاهش دهد و روش‌های مختلفی در این زمینه در دستور کار قرارگرفته و هرکس صنعتی متناسب با کار خودش در این زمینه ورود کرده است.
وی ادامه می‌دهد: ۷ درصد از دی‌اکسید کربن تولیدشده مربوط به فعالیت‌های صنایع فولادی است که در این زمینه شرکت‌های فولادی ورود کرده‌اند و از فنّاوری‌هایی برتر و فناوری‌های نوین سعی در کاهش میزان مصرف کربن دارند.
کاویانی بابیان اینکه تاکنون اقدامات خوبی در راستای کاهش انتشار دی‌اکسید از سوی شرکت‌های فولادی در جهان انجام‌شده است، می‌گوید: فولاد مبارکه نیز در این زمینه ورود خوبی داشته و در ۲ برنامه ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ کاهش کربن را در دستور کار دارد. وی با تاکید بر اینکه ضروری است هر شرکتی استراتژی کاهش کربن را پیاده‌سازی کند و هر چه زودتر آن را اجرایی کند، ابراز کرد: توسعه نیروگاه‌های خورشیدی راهکار بسیار مناسبی است که درنهایت می‌تواند منجر به افزایش تولید انرژی از منبعی پایان‌ناپذیر باشد که به دنبال آن توسعه استفاده از خودروهای خورشیدی را شاهد خواهیم بود.
از دیگر سو کربن‌زدایی می‌تواند به کاهش هزینه‌های انرژی در صنایع منجر شود. ایران با توجه به حجم بالای مصرف سوخت‌های فسیلی، به‌ویژه در صنایع بزرگ مانند فولاد و سیمان، هزینه‌های زیادی برای تأمین انرژی می‌پردازد. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدید پذیر مانند خورشیدی و بادی، می‌تواند وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد و به کاهش هزینه‌های تولید کمک کند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر می‌تواند تا ۳۰ درصد از هزینه‌های انرژی در صنایع سنگین بکاهد. این امر نه‌تنها به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند بلکه بهره‌وری را نیز بهبود می‌بخشد.
کربن‌زدایی و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند موجب جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی شود. بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی تمایل دارند در پروژه‌هایی که به‌طور فعال در کاهش کربن و حفظ محیط‌زیست مشارکت دارند، سرمایه‌گذاری کنند. این امر می‌تواند موجب انتقال فناوری‌های پیشرفته، افزایش تولید و توسعه صنایع جدید شود. درنتیجه، ایران قادر خواهد بود از این فرصت‌ها بهره‌برداری کند و در مسیر توسعه اقتصادی خود حرکت کند. سرمایه‌گذاری در صنایع سبز و انرژی‌های تجدید پذیر نیز می‌تواند اشتغال‌زایی کند و به رشد اقتصادی کشور کمک کند.
به همین دلایل بالا فولاد مبارکه در راستای توسعه پایدار و پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی، هدف کاهش ۳۰ درصدی انتشارات کربنی تا سال ۱۴۱۰ و دستیابی به کربن خنثی تا سال ۲۰۵۰ را تعیین کرده و بنا به گفته مسوولان این شرکت برای مدیریت بهتر انتشارات، این شرکت برای اولین بار استانداردهای ۱۴۰۶۴ و ۱۴۶۷ را پیاده‌سازی کرده که به محاسبه انتشار گازهای گلخانه‌ای و رد پای کربن محصولات مربوط می‌شود. این ممیزی به‌صورت معتبر جهانی در حال انجام است .
همچنین کربن‌زدایی در صنایع می‌تواند به ایجاد اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی منجر شود. صنایع انرژی‌های تجدید پذیر، ساخت تجهیزات مرتبط با آن‌ها و همچنین بهبود فرآیندهای تولید در صنایع سنگین، نیازمند نیروی انسانی ماهر است. این به معنای ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در بخش‌های مختلف صنعتی و خدماتی است. در همین راستا، دولت و بخش خصوصی می‌توانند با همکاری یکدیگر در راستای توسعه این صنایع حرکت کنند و اشتغال‌زایی را در کشور تقویت کنند.
یکی از تأثیرات مهم کربن‌زدایی، کاهش ریسک‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی است. تغییرات اقلیمی منجر به افزایش ریسک‌هایی مانند خشک‌سالی، سیل و طوفان‌های شدید می‌شود که هزینه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی فراوانی به کشورها تحمیل می‌کند. با کاهش کربن و اتخاذ سیاست‌های زیست‌محیطی مناسب، ایران می‌تواند از این ریسک‌ها جلوگیری کند و به ثبات اقتصادی برسد. همچنین، کربن‌زدایی باعث می‌شود که کشور در برابر فشارهای اقتصادی ناشی از نوسانات قیمت جهانی نفت و گاز آسیب‌پذیری کمتری داشته باشد.
کاهش انتشار آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوا نه‌تنها به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند بلکه به‌سلامت عمومی نیز تأثیر مثبت دارد. آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی بیماری‌های تنفسی و قلبی در ایران است. کاهش آلودگی هوا به کاهش هزینه‌های بهداشتی منجر می‌شود و می‌تواند منابع مالی را به سمت بهبود زیرساخت‌های سلامت و رفاه اجتماعی هدایت کند. بر اساس مطالعات، کاهش آلاینده‌های صنعتی می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی هزینه‌های درمانی ناشی از بیماری‌های تنفسی را کاهش دهد.
باوجود مزایای بسیاری که کربن‌زدایی می‌تواند به همراه داشته باشد، این روند با چالش‌هایی نیز مواجه است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، وابستگی به سوخت‌های فسیلی است که تغییر آن نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است. علاوه بر این، کمبود زیرساخت‌های لازم برای توسعه انرژی‌های تجدید پذیر، کمبود منابع مالی و موانع قانونی از دیگر موانع کربن‌زدایی در ایران به شمار می‌آید.
کربن‌زدایی از صنایع ایران یک فرصت اقتصادی است که می‌تواند به کاهش هزینه‌ها، افزایش رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی منجر شود. علاوه بر این، این فرآیند می‌تواند به بهبود وضعیت زیست‌محیطی و کاهش ریسک‌های اقتصادی ناشی از تغییرات اقلیمی کمک کند. بااین‌حال، برای تحقق این اهداف، نیاز به سیاست‌های حمایتی دولت، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تغییرات جدی در فرآیندهای تولید وجود دارد. کربن‌زدایی از صنایع ایران نه‌تنها یک ضرورت زیست‌محیطی است بلکه یک فرصت برای رشد و توسعه اقتصادی کشور به شمار می‌رود.
