فرونشست زمین تهدید جدی برای بناهای تاریخی اصفهان است
محمدحسن طالبیان روز شنبه در نشست تخصصی «ارزیابی تاثیرات فرونشست بر بناها و محوطه‌های تاریخی» در حوزه هنری اصفهان افزود: هرچند مطالعاتی درباره اثرات فرونشست بر ابنیه تاریخی انجام شده، اما هنوز مشورت‌های ملی و بین‌المللی کافی برای دستیابی به راهکارهای مناسب و اجرایی صورت نگرفته است.
وی با اشاره به تجربیات کشورهای هلند، اندونزی و ویتنام در زمینه مدیریت فرونشست، گفت: باید از تجربیات این کشورها و کمک‌های جهانی بهره گرفت و شرایط بحرانی فعلی را کنترل کرد.
طاابیان مدیریت یکپارچه منابع آب را مهم‌ترین اقدام در این زمینه برشمرد و افزود: همزمان با بحران فرونشست، با تغییرات اقلیمی نیز مواجه هستیم که شرایط را دشوارتر کرده است.
این کارشناس میراث فرهنگی اظهار داشت: اگرچه پایش‌هایی برای نظارت بر وضعیت بناهای تاریخی در شرایط فرونشست زمین صورت می‌گیرد اما روند منظم و تیم‌های آموزش‌دیده حرفه‌ای برای این منظور وجود ندارد و باید ساختار منظمی برای این موضوع ایجاد شود.
معاون سابق میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد: برخی قوانین و سیاست‌های مرتبط با این موضوع تدوین شده‌اند اما هنوز تا اجرایی شدن کامل آن‌ها فاصله داریم.
طالبیان با اشاره به اهمیت تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها به‌عنوان یکی از راهکارهای کنترل فرونشست، گفت: باید بررسی کرد که این روش‌ها تا چه حد در اصفهان عملیاتی شده‌اند و چه نتایجی در پی داشته‌اند.
وی همچنین مشارکت ذینفعان و آگاه‌سازی عمومی را از اصول مهم مقابله با این بحران عنوان کرد و افزود: اگر اقدام پیشگیرانه انجام ندهیم، هزینه‌های مرمت و استحکام‌بخشی ابنیه تاریخی بسیار سنگین خواهد شد.
طالبیان با بیان اینکه از بین رفتن بناهای تاریخی منجر به خسارت‌های جبران‌ناپذیر فرهنگی و از بین رفتن ثروت‌های ملی می‌شود، اظهار داشت: حفاظت از میراث فرهنگی تنها با مشارکت همه دستگاه‌ها و همکاری مردم ممکن است.
وی بر لزوم آموزش و اطلاع‌رسانی گسترده درباره ابعاد این بحران تاکید کرد و گفت: کنوانسیون ۱۹۷۲ سازمان یونسکو تصریح کرده است که در صورت بروز بحران، باید مسوولان و مردم به‌طور شفاف در جریان آن قرار گیرند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با انتقاد از دسترسی محدود به برخی اطلاعات تخصصی گفت: این موضوع آسیب‌زاست، زیرا کارشناسان برای اتخاذ تصمیمات دقیق نیازمند اطلاعات کامل و قابل دسترس هستند.
طالبیان در پایان تاکید کرد: ما با پدیده‌هایی با مقیاس بزرگ مانند فرونشست روبه‌رو هستیم که مدیریت آن‌ها نیازمند همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی، مدیریت شهری، دولت و مشارکت فعال مردم است.
لزوم برنامه‌ریزی میراث فرهنگی برای مقابله با بحران‌های احتمالی در آثار تاریخی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز در این نشست گفت: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به عنوان متولی حفاظت از آثار تاریخی موظف است برنامه‌ای مشخص برای پیشگیری از وقوع حوادث در این آثار و همچنین طرحی عملیاتی برای مدیریت بحران‌های احتمالی تدوین کند.
منصور شیشه‌فروش افزود: از میان ۵۳ مخاطره طبیعی شناخته شده در کشور، ۴۲ مورد آن احتمال وقوع در استان اصفهان را دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها فرونشست زمین است. وی یکی از راهکارهای پیشگیری و کنترل فرونشست زمین را انجام مطالعات پهنه‌بندی دانست و تصریح کرد: این مطالعات با مشارکت بخش خصوصی از سوی شهرداری اصفهان آغاز شده و نتایج آن باید در اختیار سازمان نظام مهندسی ساختمان قرار گیرد تا در ساخت‌وسازها لحاظ شود.
شیشه‌فروش اضافه کرد: شرکت آب منطقه‌ای اصفهان نیز مطالعات مربوط به سنگ بستر و وضعیت آبخوان دشت اصفهان-برخوار را انجام داده تا میزان آسیب‌های ناشی از فرونشست مشخص شود. وی با بیان اینکه فرونشست موجب تشدید شکستگی در شبکه فرسوده فاضلاب شهر اصفهان با قدمت ۵۰ سال شده است، گفت: آثار تاریخی اصفهان نیز در اثر این پدیده متحمل آسیب‌هایی شده‌اند که جبران آن‌ها نیازمند اقدام فوری است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تاکید کرد: وزارت نیرو باید به تعهدات خود در زمینه احیای زاینده‌رود و تامین حقابه زیست‌محیطی تالاب گاوخونی عمل کند، چرا که نجات آثار تاریخی اصفهان از آسیب‌های فرونشست در گرو احیای این رودخانه است.
