جنگ روایت‌ها روی میز ناهار
چه کسی غذای دانشجو را می‌پزد
حال‌آنکه این موضوع ،همواره نظارتِ غیر موثر و کم‌توجهی متولیان روبرو بوده است، روندی که اگرچه با تکذیب یا برون‌فکنی همراه بوده اما شکل‌گیری تعداد پرشماری از اعتراض‌های دانشجویی بر محور کیفیت خدمات رفاهی و غذایی نشان می‌دهد یک جای کار ایراد دارد، اخیرا هم رخداد دوباره چنین مشکلی در سلف یکی از دانشگاه‌های استان اصفهان موجب شده تا مخاطب بیرونی با پرسش‌های متعددی روبرو شود، پرسش‌هایی از روایت غذا! جایی که جوانان دانشجو معمولا نه به دست‌پخت مادرشان دسترسی دارند و نه بیشترشان وقت و امکانی برای پخت غذا، لاجرم منتظر می‌مانند تا ببینند دانشگاه چه آشی برایشان می‌پزد!
سلامت و بهداشت غذای دانشجویان در اولویت آخر
انتشار تصاویر مربوط به مشاهده موجودی در غذای سلف دانشگاه کاشان و تجمعات اعتراضی پس‌ازآن از سوی دانشجویان این دانشگاه از اتفاقاتی است که یادآور ماجرای غیربهداشتی بودن سلف‌های دانشگاهی است.
برخی وقوع این موضوع را مرتبط با غیراستاندارد بودن فضای پخت‌وپز این غذا می‌دانند عده‌ای معتقدند بی‌نظارتی در فرآیند توزیع غذای دانشجویان رخ‌داده است و برخی هم به شیطنت‌های دانشگاهی گره می‌زنند.حتی تعدادی هم مزایده‌ها و مناقصه‌های ارزان‌قیمت با پیمانکاران سودجو را بلای جان دانشجویان خوانده که موجب طبخ غذا در شرایط ناسالم می‌شود.
در این حال دانشگاه علوم پزشکی کاشان ضمن ابراز تأسف از این اتفاق ، تأکید می‌کند، سلامت و بهداشت غذای دانشجویان، از اولویت‌های اصلی این دانشگاه است و این مسئله به‌صورت جدی بررسی و پیگیری شود.
قابل‌ذکر است پس از نشر خبر وجود یک مارمولک مرده در غذای دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان، اخبار دیگری نیز از وجود موجودات ریز و حشرات در غذای سلف دانشجویی سایر دانشگاه‌ها، شنیده شد. که گویای بی‌کیفیتی غذای اغلب دانشگاه‌ها و موجب بی‌اعتمادی بیشتر دانشجویان نسبت به غذاهای دانشگاهی بوده است.
پیش‌ازاین هم در ۶اسفند۱۴۰۳خبرنامه «امیرکبیر» گزارش داد که در غذای سرو شده در سلف دانشگاه علم و صنعت ایران، یک سر سرنگ استفاده‌شده، پیدا شد.
یکی دو سال گذشته نیز خبر مسمومیت تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه صنعتی اصفهان با واکنش‌هایی همراه شد و بلافاصله . اتفاق مشابهی در دو دانشگاه دیگر ،خبرساز شد که برخی آمارهای رسمی رسانه‌ها بیماری حدود ۱۲۰۰ دانشجو فقط در این سه دانشگاه را اعلام کردند.
تا جایی که درهمان زمان ،مهدی محمدی، مشاور رییس مجلس در توئیتی نوشت: «از شعار ... رسیده‌اند به تلاش برای مسموم کردن دانشجویان و...» که برای این مشکل نیز دلایل و توجیهاتی مانند باکتری «شیگلاسونئی» عنوان می‌شد.
در این حال جنجال مسمومیت‌ها غذایی در دانشگاه‌ها و غیربهداشتی بودن سلف‌ها از چالش‌هایی است که همواره وجود داشته است. به‌طوری‌که تغذیه سالم ،استاندارد و بهداشتی دغدغه همه دانشجویانی بوده که با ورود به فضاهای دانشگاهی ،کم‌وبیش مجبور به استفاده از غذاهای سلف‌ها هستند. اما متأسفانه وقوع حوادث اشاره‌شده نگرانی‌ها را نسبت به مصرف این غذاها بیشتر می‌کند.
وعده‌های بی‌عمل
با توجه به رخداد اتفاقاتی که اشاره شد و تاثیری که بر اذهان عموم نسبت به غذاهای دانشگاهی داشته این پرسش اساسی مطرح است چرا در این شرایط امروزی که دانشگاه‌های جهان بهترین خدمات را به دانشجویان ارائه می‌دهند، وضعیت سلف‌های دانشجویی کشور ما این‌چنین است؟ و چرا باید غذایی که به دست دانشجویان می‌رسد ازلحاظ کیفیت ،ظاهر ،تنوع و بهداشت و سلامت با مشکلاتی مواجه باشد که سلامت دانشجو را در مخاطره قرار دهد؟
بهنام رحمتی کارشناس بهداشت محیط در ارتباط با غذاهای دانشجویی و مشکلات آن در گفتگو با دنیای اقتصاد بیان می‌کند: اعتراضات دانشجویی نسبت به کیفیت ،تنوع ، و بهداشت غذاهای سلفی نه‌فقط در ایران بلکه در اغلب کشورها و در همه زمان‌ها وجود داشته که در این سال‌ها به دلیل فراگیری استفاده از فضای مجازی خبرسازی این موارد، محسوس‌تر و ظاهرا در ایران با تکرار بیشتری در حال انجام است.
وی اظهار می‌کند: این اعتراضات معمولاً به دلایل کیفیت غذا و نارضایتی از وضعیت بهداشتی سلف‌ها ازجمله تمیزی محیط و رعایت اصول بهداشت در تهیه و سرو غذا همچنین عدم تنوع در منوی غذاها و نداشتن گزینه‌های سالم و متنوع برای دانشجویان و مهم‌تر از همه بیماری‌های ناشی از غذاهای مانده و غیربهداشتی انجام می‌گیرد که گزارش مواردی از بیماری‌های گوارشی به دنبال مصرف غذاهای ناسالم، تایید کننده نگرانی دانشجو و خانواده‌اش است.
او ادامه می‌دهد: حال واضح است برخی از این مشکلات به‌قدری آزاردهنده می‌شود که دانشجویان را به اعتراض و فشار بر مسوولان سوق دهد که معمولاً وعده‌هایی هم ارائه و به‌طور موقت شرایط تا حدودی بهبودیافته است.
این کارشناس می‌گوید: به نظر می‌رسد رفع اساسی و ریشه‌ای این چالش به مدیریت بسیار قوی‌تری به‌ویژه از سوی بخش خصوصی و نظارت بسیار جدی‌تری نیاز دارد.
و یادآور می‌شود: قطعاً نظارت بر سلف دانشگاهی به دلیل حساست بالایی که در سلامت دانشجویان دارد از اهمیت زیادی برخوردار و نیازمند بازرسی‌های دوره‌ای توسط بازرسان با تخصص و دانش کافی درزمینهٔ بهداشت و ایمنی مواد غذایی است.
رحمتی می‌گوید :نظارت بر فرایند تهیه غذا از ابتدا تا انتها ،کنترل کیفیت مواد اولیه ،تخصیص بودجه کافی برای نظارت بر سلف‌ها و توجه به شکایت‌های دانشجویان موجب جلوگیری از این نوع ،مشکلات می‌شود که نتیجه نهایی آن سلامت ،آرامش و بهبود زندگی دانشجویی است.
از بودجه تا نظارت
و حالا بحث اصلی آنکه نظارت بر سلف دانشگاه‌ها بر عهده چه ارگانی است؟ و کدام مسوولان پاسخگوی مشکلات غذاهای دانشجویی هستند؟
آیا بودجه کافی برای تغذیه دانشجویی تخصیص می‌یابد یا خیر؟
پیش‌ازاین رئیس سازمان امور دانشجویان از نظارت این سازمان و صندوق رفاه دانشجویان بر کیفیت غذای دانشجویی خبر داده بود.
به گفته این مسوول اصل برای صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم و سازمان امور دانشجویان و دانشگاه‌ها این است که غذایی که پخته می‌شود کیفیت لازم را داشته و سلامت دانشجویان را در پی داشته باشد .
اخیرا نیز پیرو اتفاقات که ذکر شد، امامعلی پور، مدیرکل دفتر طرح و برنامه سازمان امور دانشجویان در اظهاراتی تقریباً متفاوت می‌گوید:
من ۱۵ سال است در حوزه غذای دانشگاهی کار می‌کنم، بنابراین برحسب تجربه می‌گویم، رستوران‌های دولتی همیشه مشکل کیفیت غذا داشته‌اند. وقتی نظارت کم باشد، این اتفاق رخ می‌دهد. متاسفانه ما کارشناسان ناظر در دانشگاه‌ها برای کیفیت غذای دانشجویی نداریم. نظارت‌ها، هم از بابت تغذیه و هم موضوعات بهداشتی خیلی بالا نیست. وقتی کنترل دقیق نباشد، پیمانکار مواد غذایی خوب تهیه نمی‌کند و اهمیتی به پخت غذا نمی‌دهد. متأسفانه خیلی مواقع کیفیت غذا به‌گونه‌ای است که شاهد وجود موجوداتی در غذای سلف دانشگاهی هستیم.
وی درباره بودجه کل غذای دانشجویی توضیح می‌دهد: نزدیک به ۱۲ همت صرف تغذیه آموزش عالی می‌شود که معادل ۲۰ درصد کل بودجه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مربوط به غذای دانشگاه‌هاست. ازیک‌طرف با آن‌همه هزینه و دغدغه‌هایی که مدیریت دانشگاه‌ها دارند، متاسفانه آن رضایت و نتیجه خوشایند حاصل نمی‌شود و همچنان اکثر دانشجویان با غذای رستوران‌های دولتی مشکل‌دارند.
این مسوول با تأکید بر استفاده از توانمندی بخش خصوصی و اجرای طرح الگوی نوین غذای دانشجویی به‌صورت آزمایشی می‌گوید: هم‌اکنون الگوی نوین غذای دانشجویی در ۱۲ دانشگاه سراسر کشور به‌صورت آزمایشی در حال اجراست. طبق این طرح، رستوران‌هایی بانام مکمل در دانشگاه‌ها داریم که در کنار رستوران‌های دولتی قرار می‌گیرند. این رستوران‌ها با هزینه بخش خصوصی است، نه پول دانشگاه دولتی. در رستوران‌های مکمل، بیش از ۳۰ نوع غذا تهیه و تولید می‌شود قیمت یک پرس غذا به‌طور میانگین بیش از صد هزار تومان است .هر غذایی که دانشجو سفارش بدهد ۶۰ هزار تومان از سوی دانشگاه پرداخت‌شده و مابقی توسط دانشجو داده خواهد شد.
اما سخن نهایی آنکه کلید اصلی موفقیت طرح مذکور و همچنین رفع چالش‌های موجود که تاکنون در سلف‌های دانشگاهی رخ‌داده است و در این گزارش فقط به بخش اندکی از آن‌ها اشاره شد نظارت دقیق،مستمر وجدی‌تر بر سلف‌های دانشگاهی و همچنین تخصیص بودجه‌ای بیشتر برای ارتقای کیفیت غذاها است.
چه‌بسا کیفیت پایین، بهداشت اندک و غیراستاندارد بودن فضای سلف و غذا پیامدی جز تهدید سلامت دانشجو ،بی‌اعتمادی و دامن زدن به مشکلاتی مانند اعتراضات و اعتصابات دانشجویی ندارد.
