روایت «لویدز» از آثار مخرب مهندسی تعرفه‌های گمرکی توسط ترامپ بر حمل‌ونقل دریایی؛
تجارت دریایی در بنبست تعرفه‌‌‌‌‌ها
آیا کشتی‌های تجاری باید به فکر مقاصد بندری جدید خارج از مرزهای آبی آمریکا باشند؟
به گزارش هفته‌‌‌‌‌نامه «لویدز» که به‌صورت تخصصی به محتوای مرتبط با حوزه کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی می‌پردازد، تجارت‌جهانی با تعرفه‌های اعلام‌شده در روزی که دونالد ترامپ آن را «روز آزادی» خواند، دگرگون خواهدشد؛ این موضوع کاملا مشهود است. شرکت مرسک به‌عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال در حوزه حمل بار، با نگاهی محتاطانه اعلام کرد، بدیهی است که این خبر خوبی برای اقتصاد جهانی، ثبات و تجارت نیست.
این واکنش نسبت به تعرفه‌های متقابل‌آمریکا هشدار می‌دهد که اقتصادهای پیشرفته را درست زمانی‌که آماده بازگشت به رشد بودند، دوباره به رکود صنعتی باز خواهد گرداند، اما تا زمانی‌که شرکای تجاری آمریکا به شدیدترین تعرفه‌های یک قرن گذشته واکنش نشان ندهند، جزئیات تغییر مسیر تجارت دریایی و افزایش احتمالی هزینه‌ها هنوز مشخص نیست.تاثیر بر حجم تجارت و نرخ‌های حمل‌ونقل، به شکل تعرفه‌های متقابل یا مذاکراتی در جهت بهبود فضا وابسته است، اما برخی از پیامدهای فوری، فراتر از نوسان‌‌‌‌‌های اولیه بازار و حذف حدود دو‌تریلیون دلار از شاخص S&P ۵۰۰(عملکرد ۵۰۰ سهام برتر در بازار سهام سهام نیویورک و نزدک) اکنون کاملا روشن است.
دورزدن تعرفه‌‌‌‌‌ها با حمل هوایی
بزرگترین تاثیر منفی بر بخش حمل‌ونقل دریایی در حوزه کانتینری و خودروبرها احساس خواهدشد، ضمن اینکه تاثیرات محدود متوجه سایر بخش‌ها نیز خواهدشد، با این‌حال در صورت اعمال تعرفه‌های متقابل، این وضعیت می‌تواند تغییر کند. در بخش کانتینری، پیش از اعلام تعرفه‌‌‌‌‌ها حجم زیادی از محموله‌‌‌‌‌ها به‌صورت زودهنگام بارگیری شده و سفارش‌ها از طریق حمل هوایی ارسال شد، به‌طوری که انتظار می‌رود رشد حجمی در نیمه دوم سال‌به‌‌‌‌‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد.
شرکت‌های کشتیرانی از افزایش تقاضا برای انبارهای نگهداری کالا خبر داده‌اند، چراکه مشتریان منتظر ایجاد ثبات و شفافیت هستند؛ اما نه صاحبان‌کالا و نه شرکت‌های خطوط کشتیرانی تا زمان مشخص‌شدن موضع اتحادیه اروپا و چین دست به تغییرات اساسی در وضعیت موجود نخواهند زد.
به نوشته لوید، وضع تعرفه ۵۴درصدی بر کالاهای چینی و تعرفه‌های قابل‌توجه بر سایر کشورهای آسیایی منجر به کاهش واردات به آمریکا خواهدشد. تعرفه ۲۰درصدی بر کالاهای اتحادیه اروپا نیز تاثیر قابل‌توجهی بر جریان تجاری میان آمریکا و اروپا خواهد گذاشت. کاهش خریدهای اختیاری در کوتاه‌مدت اکنون امری اجتناب‌ناپذیر تلقی می‌شود، اما هرگونه بحثی درباره انتقال خطوط تولید در این مقطع تنها در حد نظریه است.
از طرفی شرکای تجاری شناخته‌شده، ممکن است با افزایش حجم حمل‌ونقل مواجه شوند، چراکه تجارت از کشورهایی که بیشتر تحت‌تاثیر قرارگرفته‌‌‌‌‌اند، منحرف می‌شود، اما وسعت گسترده تعرفه‌‌‌‌‌ها به این معناست که تغییر مسیر تجارت برای اجتناب از تعرفه‌‌‌‌‌ها عملا تا زمان روشن‌شدن اقدامات متقابل، غیرممکن است. در حال‌حاضر، صاحبان‌کالا در حال بررسی سریع گزینه‌‌‌‌‌های موجود و هزینه دلاری واردات کالاها هستند. در این شرایط گزینه‌‌‌‌‌هایی مانند یافتن منابع جایگزین، راه‌اندازی تاسیسات یا توافق با تولیدکنندگان در کشورهای دیگر از گزینه‌‌‌‌‌هایی است که برای رعایت قوانین با تحمل کم‌ترین هزینه درنظر گرفته می‌شود.
ابهام نگران‌‌‌‌‌کننده
پیتر سند، تحلیلگر ارشد موسسه زنتا گفت: «احتمال دارد بسیاری از کالاها در آینده به روش‌های غیرمستقیم‌‌‌‌‌تری نسبت به اکنون جابهجا شوند.»این وضعیت بسته به توانایی شرکت‌ها در جذب هزینه یا انتقال آن به مصرف‌کننده، آثار و تبعات متفاوتی خواهدداشت.
وی افزود: «برای شرکت‌هایی که در مرکز توفان تعرفه‌‌‌‌‌ها قرار دارند، روز آزادی مورد اعلام ترامپ، حس آزادی را نخواهند داشت... تعرفه‌های ترامپ دهه‌‌‌‌‌ها دستاورد جهانی‌‌‌‌‌سازی و مزایای نسبی را به عقب برگرداند.»شرکت‌های کشتیرانی کانتینری از اعلام تعرفه‌‌‌‌‌ها شوکه شده‌اند و تنها اتفاق‌نظر آنها، ابهام‌‌‌‌‌آمیز‌بودن وضعیتی است که پیش‌روی آنها قرار دارد. شرکت ترابری دریایی «هاپاگ-لوید»، مالک بزرگترین ناوگان هوشمند کانتینری جهان نیز اشاره‌کرده که این تعرفه‌‌‌‌‌ها احتمالا بر تقاضا، جریان ارسال‌بار و هزینه‌ها تاثیر خواهند گذاشت و ممکن است نیاز به ایجاد تغییرات جدیدی در شبکه ارائه خدمات آنها داشته‌باشد.
مرسک نیز از مشتریان خود خواسته که انعطاف‌‌‌‌‌پذیر باشند و اعلام‌کرده با توجه به سناریوهای مختلف، «مشتریان باید توانایی سرعت‌دادن یا کند‌کردن حرکت کالاها و احتمالا تغییر مسیر آنها به بازارهای جایگزین را داشته باشند تا کالاهایشان به‌طور موثر جابهجا شوند.» فراتر از وضعیت ابهام‌‌‌‌‌آمیز فعلی و احساس عمومی مدیران، یکی از مشتریان این شرکت می‌گوید، ما در دنیایی پرتلاطم زندگی می‌کنیم که در آن انعطاف و نقدینگی پادشاه است؛ تمرکز صنعت بر مقایسه این دور بی‌سابقه از تعرفه‌‌‌‌‌ها با موارد قبلی بوده، اما بی‌‌‌‌‌نتیجه مانده‌است. بر اساس این گزارش، علاوه‌بر تعرفه ۵۴درصدی علیه چین که تیتر اول اخبار شد، بازارهای کلیدی جنوب‌شرق آسیا مانند ویتنام و تایلند نیز بهشدت آسیب‌دیده‌‌‌‌‌اند (به‌ترتیب ۴۶ و ۳۶درصد.) این وضعیت تغییر بزرگی نسبت به موج اولیه تعرفه‌هایی است که ترامپ در دوره اول خود وضع کرده‌بود.
در یک بررسی مقایسه‌‌‌‌‌ای، هند با ۲۶درصد تعرفه، فعلا کمتر تحت‌تاثیر نقشه ترامپ قرارگرفته و ممکن است از نظر تجاری برنده باشد. کشورهایی مانند مالزی و فیلیپین نیز ممکن است در میان‌مدت سود ببرند، اما اقتصاددانان هشدار داده‌اند که این‌بار اوضاع متفاوت خواهد بود. طبق گزارش آکسفورد اکونومیکس، درحالی‌که همه بخش‌های صنعتی، نسبت به وضعیت فعلی متضرر خواهند شد، صنایعی با زنجیره تامین طولانی و بین‌المللی مانند خودرو، ماشین‌آلات و الکترونیک، بیشترین آسیب را خواهند دید؛ درحالی‌که بخش‌هایی که بازار داخلی را هدف قرارداده‌اند و زنجیره تامین ساده‌‌‌‌‌تری دارند، کمتر آسیب خواهند دید.
کاهش درآمد کشتیرانی‌‌‌‌‌ها؟
در موج اول تعرفه‌های ترامپ، تجارت تغییر مسیر داد، اما حجم جهانی کاهش نیافت؛ فقط الگوها تغییر کرد، اما این‌بار نگرانی، با توجه بهشدت اقدامات و نقش بزرگ آمریکا به‌عنوان مصرف‌کننده کالاهای کانتینری، این است که حجم کلی تجارت‌جهانی کاهش یابد؛ در نتیجه، احتمال زیادی وجود دارد که شرکت‌های کشتیرانی مجبور به اعمال تغییرات عمده در نوع خدمات و بنادر مقصد خود شوند. این تغییر ممکن است برای اپراتورهای مستقل مانند شرکت خدمات کشتیرانی مدیترانه آسان‌‌‌‌‌تر باشد، اما برای اپراتورهایی که عضو اتحادهای بزرگ هستند، دشوارتر خواهد بود.
پیش‌بینی می‌شود برخی بنادر بزرگ کانتینری از نظر حجم تخلیه و بارگیری دچار آسیب شوند. همچنین با توجه به سرمایه‌گذاری‌های سنگین بندری در ویتنام، این وضعیت می‌تواند ضربه‌‌‌‌‌ای بزرگ برای هوشی‌‌‌‌‌مین(شهر بندری مهم ویتنام باشد) باشد. از سوی دیگر اگر حجم محموله‌‌‌‌‌های ارسالی به کشورهای دیگر منتقل شود، موضوع ازدحام در بنادر که با طرح دریافت عوارض بندری جدید آمریکا در آستانه اجرایی‌شدن است، به مشکلی اساسی بدل خواهدشد.
در این میان، اگر حجم واردات به آمریکا کاهش یابد، ناوگان کشتی‌‌‌‌‌ها به مسیرهای دیگر هدایت خواهدشد که احتمالا منجر به انتقال کشتی‌های بزرگ‌تر به مسیرهایی غیر‌از آمریکا و در نتیجه ایجاد عدم‌تعادل در عرضه و تقاضا و کاهش نرخ کرایه خواهدشد. علاوه بر تمرکز بر تجارت کانتینری، تعرفه ۲۵درصدی بر خودروهای ساخت خارج که به‌تازگی از سوی ترامپ اعلام شد، خبری منفی برای کشتی‌های حمل خودرو است و می‌تواند درآمد و حجم حمل آنها را کاهش دهد، بنابراین تعرفه‌های جدید آمریکا آثار فوری بر تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و بازارها خواهدداشت، اما این موضوع در کنار فروش‌های در حال کاهش فعلی است و بنا بر گزارش Fearnleys، باید منجر به کاهش حجم صادرات خودرو در ژاپن و کره‌جنوبی نیز شود. در سال۲۰۲۴، آمریکا بیش از چهار‌میلیون خودرو از مسیر دریا وارد کرد و کاهش ۱۰درصدی فروش خودرو در آمریکا می‌تواند تقاضا برای حدود ۴۰ کشتی خودروبر را از بین ببرد. البته باید گفت تاثیر مستقیم بر بازار تانکرهای حمل انرژی زیاد نخواهد بود، زیرا واردات نفت، گاز و محصولات پالایش‌‌‌‌‌شده از این تعرفه‌‌‌‌‌ها معاف شده‌است، با این‌حال این تعرفه‌‌‌‌‌ها احتمالا در صورت اجرا و تداوم، منجر به عقب‌نشینی اقتصادی خواهند شد که تقاضا برای نفت را نیز تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
در بخش حمل‌بار فله خشک، تاثیر فوری مهندسی تعرفه‌‌‌‌‌ها توسط ترامپ محدود خواهد بود، اما اثر تعرفه‌های متقابل‌علیه آمریکا بر حجم محموله‌‌‌‌‌ها، احتمالا بیش از تعرفه‌های اعلامی آمریکا انعکاس پیدا خواهد کرد.
گای پلتن، دبیرکل اتاق بین‌المللی کشتیرانی، اخیرا درمیان جلسات سطح بالا با مقامات کشتیرانی دولت چین در پکن هشدار داد، این روزها، دوره‌‌‌‌‌ای پرتلاطم برای تجارت‌جهانی و صنعت کشتیرانی است. او در ادامه افزود: «شواهد نشان می‌دهد؛ تعرفه‌‌‌‌‌ها به همه کشورها آسیب خواهد زد. به‌‌‌‌‌علاوه، پیشنهاد دریافت هزینه از کشتی‌های چینی که وارد بنادر آمریکا می‌شوند-که هفته گذشته در جلسه استماع دفتر نماینده ویژه تجارت ایالات‌متحده در واشنگتن درباره آن شهادت دادم-می‌تواند بهشدت تجارت‌جهانی را مختل کند و همچنین به مصرف‌کنندگان و صادرکنندگان آمریکایی آسیب بزند.»پلتن در پایان افزود: «اتاق بین‌المللی کشتیرانی همواره طرفدار تجارت آزاد بوده، چراکه این راه جدیدی برای رشد تمام اقتصادهاست. ما امیدواریم که در ماه‌های آینده، عقلانیت بر اوضاع حاکم شود.»
