در میانه بیم و امیدهای داخلی از گفت‌وگوهای مسقط انجام می‌شود؛
شانس دوباره ایران به مذاکره
هرچند صحبت از نتیجه مذاکرات ایران و آمریکا در عمان که قرار است از بعدازظهر امروز به میزبانی وزیر خارجه عمان انجام شود، زودهنگام است، اما واکنش‌ها به آغاز و چشم‌انداز مذاکرات در داخل از سوی مخالفان و موافقان همچنان ادامه دارد. در همین ارتباط روز پنج‌شنبه محمدرضا عارف در دیدار نوروزی با جمعی از فعالان و نخبگان سیاسی، فرهنگی و رسانه‌ای با اشاره به سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در بهره‌گیری و پیشبرد فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای گفت: مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در یک مسیر منطقی انجام می‌شود. به گزارش «ایسنا»، وی با تاکید بر اینکه «جمهوری اسلامی ایران و مردم هیچ‌گاه مرعوب تهدیدات و توطئه‌های دشمنان و بدخواهان کشور نشده‌اند»، تصریح کرد: ایران همواره از مسیر مذاکره و تعامل استقبال کرده است و طرف مقابل نیز باید از سیاست غلط تحریم و تهدید دست بردارد.
تلاش دولت برای رفع تحریم‌ها
در میان دولتمردان، امین‌حسین رحیمی، وزیر دادگستری نیز گفت: آمریکایی‌ها همزمان با تهدید، خواستار مذاکره بودند، اما پس از نفی مذاکره از طرف ایران و مشاهده موضع محکم و قاطع رهبری، طرف آمریکایی متوجه شد نباید با زبان تهدید با ما سخن بگوید، بنابراین نامه‌ای نوشت که لحن تهدید به وضوح در آن کم شده بود.به گزارش «ایسنا»، وی با اشاره به تصمیم نظام در خصوص انجام مذاکره برای رفع تحریم‌ها و پایان دادن به فشار ناشی از تحریم‌های گسترده و ناجوانمردانه آمریکا علیه ملت ایران افزود: مقام معظم رهبری دلسوزترین فرد برای کشورمان هستند و دولت نیز تابع ایشان است، در مذاکرات، موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها در دستور کار قرار دارد، در این خصوص دولت نیز با تمام توان در حال تلاش برای رفع تحریم‌ها و آثار آن است که انجام مذاکرات نیز در همین راستاست.
ائمه جمعه چه گفتند؟
ائمه جمعه کشور نیز دیروز واکنش‌های متفاوتی به مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا نشان دادند. در تهران کاظم صدیقی، خطیب نمازجمعه تهران، با اشاره به مذاکرات امروز دیپلمات‌های ایران و آمریکا در مسقط با بیان اینکه مذاکره مستقیم با آمریکا در شأن ما نیست، تصریح کرد که این رویکرد به افکار عمومی جهانی نشان می‌دهد که ایران از گفت‌وگو و مذاکره پرهیز نمی‌کند.
به گزارش «ایرنا»، وی با بیان اینکه مذاکره همواره رویکردی بوده که نظام جمهوری اسلامی ایران برای نشان دادن حسن‌نیت خود و تعامل منطقی با جهان اتخاذ کرده است، گفت: ما در این مذاکرات غیرمستقیم، ضمن شنیدن حرف‌های طرف مقابل، پاسخ‌های لازم را ارائه می‌دهیم تا دنیا بداند ایران کشوری منطقی است و از هیچ گفت‌وگویی هراس ندارد.وی افزود: هدف از مذاکره، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، کسب پیروزی است. یا می‌توان به توافقی ایده‌آل دست یافت که در آن تحریم‌ها لغو شوند، یا با نشان دادن بدعهدی طرف مقابل، می‌توان برگ برنده جدیدی در اختیار گرفت. صدیقی افزود: انتخاب عمان به جای امارات به عنوان محل مذاکره غیرمستقیم نیز بر اساس سابقه بی‌طرفی و همراهی عمان با ایران صورت گرفت.
در نهایت، نظام جمهوری اسلامی و جبهه دیپلماسی کشور، تنها موضوع هسته‌ای را برای مذاکره غیرمستقیم پذیرفتند. برخی از ائمه جمعه نیز مخالفت خود را با مذاکرات اعلام کردند. ازجمله احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد که روز گذشته در خطبه‌های نمازجمعه این شهر تاکید کرد: مذاکره با آمریکا خلاف غرور ملی است.به گزارش خبرآنلاین، وی با بیان اینکه بدعهدی آمریکا، تجربه ۷۰ سال عمر سیاسی ملت ایران است، اظهار کرد: برادران و خواهران، ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که آمریکا با هرکس پیمان می‌بندد، او را ملزم به آن معاهده می‌کند، اما خودش هیچ پایبندی و تعهدی به آن ندارد. آنها برجام را پیش چشم ملت ایران پاره کردند، حالا ما بیاییم بنشینیم دوباره با همین‌ها مذاکره کنیم؟علم‌الهدی گفت: این‌همه در این انقلاب شهید دادیم، این همه خون‌های پاک بر زمین ریخته شد و انفاس زکیه قربانی شد تا الان به‌خاطر بالا رفتن دلار بنشینیم مذاکره کنیم؟ غیرمستقیمش بد است، مستقیمش بدتر است.
این مذاکرات نه‌تنها آمریکا را در زورگویی خود متوقف نمی‌کند، بلکه او را جری‌تر خواهد کرد.علیرضا اعرافی، خطیب نمازجمعه قم نیز با اشاره به مذاکرات پیش‌رو گفت: آمادگی‌های نظامی باید حفظ شود و کشور نباید در برابر مذاکره شرطی شود و همگان باید برای اعتلای کشور تلاش کنند و حرکت در هر میدانی باید بر اساس چارچوب‌های تعیین شده از سوی رهبر معظم انقلاب باشد. شمس‌الله صفرلکی، امام جمعه موقت ایلام نیز گفت: موقعیت کنونی زمان امتیاز دادن به دشمنان در جریان مذاکرات نیست، اما اگر زرنگ باشیم می‌توانیم امتیازات خوبی بگیریم و مذاکرات سربلندی داشته باشیم.
نگاه لاریجانی به مذاکرات
همزمان با واکنش ائمه جمعه، برخی سیاسیون نیز طی روزهای گذشته در سخنانی به بیان نظرات و نگرانی‌های خود در مورد این مذاکرات پرداخته‌اند. ازجمله محمدجواد لاریجانی، تحلیلگر مسائل سیاسی که گفت: مذاکرات غیرمستقیم حکایت از یک اکراه دارد. ما با اکراه وارد مذاکرات می‌شویم. به گزارش مهر، وی همچنین به نگرانی‌های خود درباره اساس توافقات احتمالی اشاره کرده و گفت: اگر توافق هم بکنیم ممکن است هیچ پایه‌ای نداشته باشد. وی افزود: ما می‌توانستیم نظراتمان را به عمان بدهیم، آنها به آمریکا بدهند و برعکس تا ببینیم می‌توانیم مذاکره کنیم یا نه. لاریجانی افزود: ما چشم‌انداز مشخصی از مذاکرات پیش‌رو نداریم و دوباره نوشتن توافق اصلا کار درستی نیست. باید تمام جوانب را با دقت سنجید و فقط بر اساس منافع ملی خود عمل کنیم.
لاریجانی همچنین به چالش‌های پیش روی مذاکرات با آمریکا اشاره کرد و گفت: ما چه توافقی در مورد برخی مسائل مثل حمایت از مقاومت می‌توانیم داشته باشیم؟ این موضوع باید با دقت بررسی شود، زیرا حمایت از مقاومت یکی از اصول اصلی سیاست‌های ایران است. وی تاکید کرد: ما نباید به بهای مذاکره غیرمستقیم، دیپلماسی فعال خود را در منطقه کاهش دهیم. لاریجانی با تاکید بر محدودیت‌های مذاکرات گفت: مذاکرات ما نباید به سوریه و لبنان گسترش پیدا کند. به گزارش خبرآنلاین، وی در مورد تجربیات قبلی ایران در مذاکرات با آمریکا نیز گفت: با ترامپ باید فقط نقد معامله کرد. در برجام به طرف مقابل اعتماد کردیم، اما متاسفانه آنها هیچ‌گاه به تعهدات خود عمل نکردند.
شرط ادامه مذاکرات از نگاه شریعتمداری
در واکنشی دیگر حسین شریعتمداری، مدیرمسوول روزنامه کیهان در یادداشتی در خبرگزاری فارس با اشاره به مذاکرات امروز ایران و آمریکا در عمان نوشت: حضرت آقا تاکید فرموده بودند که مذاکره با آمریکا «نه عاقلانه، نه هوشمندانه و نه شرافتمندانه» است. بدیهی است که این دیدگاه و نظر ایشان نمی‌تواند تغییر کرده باشد. چرا که اگر حضرت ایشان در دیدگاه خود تغییری داده بودند و مذاکره روز شنبه را با نظر خویش در تناقض می‌دیدند، به‌یقین، این تغییر نظر احتمالی و علت آن را مطرح می‌فرمودند. و اما؛ «مذاکره غیرمستقیم با آمریکا» بیرون و خارج از اشراف و اطلاع حضرت آقا صورت نمی‌پذیرد از این روی چنانچه با آن موافق نبودند، از انجام آن جلوگیری می‌فرمودند و بدیهی است که این موافقت - یا عدم مخالفت - با ابلاغ دستورالعمل درباره چندوچون مذاکره و ترسیم خطوط قرمز آن نیز همراه بوده است.
اما، اینکه دستورالعمل مورد اشاره و خطوط قرمز یاد شده از سوی تیم ایران رعایت بشود یا نه، موضوع دیگری است.در ادامه مخالفت‌ها، امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: مذاکره با آمریکا یعنی سر کار گذاشتن مردم؛ چه مستقیم و چه غیرمستقیم. همچنین با نزدیک شدن به زمان مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط روز پنج‌شنبه گروهی از مخالفان مقابل ساختمان وزارت خارجه دست به تجمع زدند.
