پرونده امروز؛
در ضرورت نو شدن
اقتصادهای توسعه‌‌‌یافته پس از سپری‌کردن تغییر و تحولاتی سرانجام توانستند رشد اقتصادی را به یک روند پایدار تبدیل کنند. در مقابل، کشورهای در حال توسعه‌‌‌‌‌‌ای مانند کشور ما، به‌رغم برخورداری از منابع عظیم طبیعی و انسانی، همچنان در خلق رشدهای اقتصادی درخشان و مانا دچار نوسان و افت‌وخیزهای شدید هستند. درست به همین دلیل است که یک پرسش مهم در دل علم اقتصادی ایجاد می‌شود؛ پرسشی از این جنس که چرا برخی کشورها رشد می‌کنند و برخی دیگر در چرخه‌‌‌ای از رکود و نوسان گرفتار می‌‌‌مانند؟
دارون عجم‌‌‌اوغلو، نوبلیست اقتصاد در سال 2024، در نظریه خود بر این باور است که نهادهای سیاسی و اقتصادی فراگیر، اصلی‌‌‌ترین عامل رشد پایدار یک کشورند. به بیان ساده، بدون نهادهایی که حقوق مالکیت را تضمین کنند، بازارهای رقابتی را تقویت کرده و امکان مشارکت اقتصادی را برای همگان فراهم سازند، مسیر توسعه مسدود خواهد شد. در سوی دیگر، رابرت سولوی فقید، از دیگر نوبلیست‌‌‌های علم اقتصاد، معتقد بود که تغییرات تکنولوژیک عامل کلیدی رشد اقتصادی در بلندمدت است. دو یافته‌‌‌ای که هر دو برای نظام اقتصادی کشور ما حاوی نکات آموزنده بسیاری است.
اینکه جراحی درست اقتصادی برای کشور ما آن زمانی رخ می‌دهد که دولت به حقوق مالکیت احترام بگذارد و بستر خلاقیت و نوآوری را در تمام سطوح فراهم کند و بگذارد که جدید جایگزین قدیم شود و از نو شدن نهراسد. رشد اقتصادی، بیش از هر زمان دیگری، برای ایران یک‌ضرورت انکارناپذیر است. اما این رشد نه با سیاست‌‌‌های مقطعی، بلکه با اصلاحات نهادی عمیق، حمایت از نوآوری و تغییر در رویکردهای اقتصادی حاصل خواهد شد؛ در غیر‌این‌صورت، اقتصاد ایران همچنان در مسیر رکود و نابرابری حرکت خواهد کرد و رشد، بیش از آنکه یک هدف باشد، به رویایی دوردست تبدیل می‌شود.
