اخبار یادداشت

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌‌‌جمهور اوکراین به کاخ‌سفید رفت تا تفاهم و معامله‌‌‌ای را با آمریکا در ارتباط با بهره‌‌‌برداری از معادن اوکراین امضا کند و احتمالا این‌گونه تصور می‌‌‌کرد که این یک معامله منصفانه و برد-برد برای دو طرف خواهد بود.

تغییر اقلیم ناشی از فعالیت‌‌‌های انسانیِ متصاعدکننده گازهای گلخانه‌‌‌ای و مواد شیمیایی صنعتی، یکی از بزرگ‌ترین نااطمینانی‌‌‌هایی را که بشر با آن مواجه بوده، شکل داده و در حال حاضر چالشی با ابعاد گسترده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای تمام جهان توسعه‌یافته و در حال توسعه شده است.

در سیاستگذاری انرژی، باید حوزه‌‌ها را کنار هم دید و ارزیابی کرد. سیاستگذاری در حوزه بنزین با سیاستگذاری در حوزه گاز طبیعی و پتروشیمی، مجاورت‌‌های زیادی دارد. امسال که بحث ناترازی و نیاز کشور به واردات بنزین مطرح شد، این موضوع بیشتر عیان شد. بحث استفاده از متانول به عنوان سوخت خودروها، تبدیل متانول به بنزین در مجتمع‌‌های MTG، موضوع استفاده از ال‌‌پی‌‌جی به عنوان سوخت جایگزین و... راه‌‌حل‌‌هایی بودند که برای حل ناترازی بنزین و افزایش ظرفیت تولید متانول و ال‌‌پی‌‌جی کشور مطرح شد.

همه می‌دانیم که نمایندگان مجلس حق استیضاح وزرا طبق قانون اساسی را دارند و این حق طبیعی مجلس از بعد نظارتی است؛ اما انتظار دولت، جامعه مدنی، بخش خصوصی، فعالان اجتماعی و سیاسی این است که استیضاح وزیر اقتصاد جنبه علمی داشته باشد و با عرف سیاسی این تصمیم همخوانی داشته باشد.

مصرف بی‌‌‌رویه انرژی در ایران یکی از چالش‌‌‌های اساسی اقتصاد کشور است که می‌تواند در بلندمدت پایداری تامین انرژی را به خطر بیندازد. ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر نفت و گاز جهان، همواره از یارانه‌‌‌های سنگین انرژی ‌برای حمایت از مصرف‌کنندگان داخلی استفاده کرده است. این سیاست اگرچه در کوتاه‌‌‌مدت به رفاه عمومی کمک کرده، اما در بلندمدت به افزایش مصرف بی‌‌‌رویه، کاهش صادرات و ایجاد ناترازی در تراز انرژی کشور منجر شده است. در این دست‌نوشته به بررسی موردی دلایل بحران مصرف انرژی، چالش‌‌‌های پیش‌‌‌روی ایران در بخش نفت و گاز و راهکارهای پیشنهادی برای عبور از این بحران می‌پردازیم.

بعد از یک روز شلوغ کاری، از محل کار خود بازمی‌‌‌‌‌گردید. ترافیک سنگین است و کمی احساس سرماخوردگی می‌کنید. تابلوی داروخانه را می‌بینید و پارک می‌کنید تا آنتی‌‌‌‌‌بیوتیکی خریداری کنید. دارو را می‌خرید، کارت می‌کشید و از داروخانه بیرون می‌‌‌‌‌آیید. این تصویری است که بسیاری از افراد، از خرید دارو در ذهنشان دارند. این، اتفاقی است که روی پرده نمایش رخ می‌دهد؛ درحالی‌که در پشت صحنه، چالش‌های بسیاری وجود دارد.

زمینی را تصور کنید که در آن انسان‌‌‌ها در حباب‌‌‌هایی زندگی می‌کنند که از هوا پر شده و آنها را از شر شرایط بیرون این شهرها در امان نگه‌‌‌ می‌دارد. بیرون این شهرها هوا وجود ندارد. گازهای سمی در جو داغ فضای بیرونی مدام واکنش نشان می‌دهند و تشعشعات هسته‌‌‌ای و اشعه‌‌‌های خورشیدی، هر موجود زنده‌‌‌ای را از بین می‌‌‌برند. تردد بین این‌‌‌ شهرهای شیشه‌‌‌ای تنها از راه لوله‌‌‌هایی ایزوله انجام می‌شود و ارتباط با دنیای بیرون این شهرها، که در آن هزاران روبات با امکانات اقتصادی بسیار، بر میلیاردها نفر، برده، درون این شهرهای غیر‌صنعتی حکومت می‌کنند، به طور کلی غیرممکن است. درست است که این توضیحات شبیه قصه‌‌‌گویی‌‌‌های ابتدای فیلم‌‌‌های آخرالزمانی به نظر می‌‌‌رسند؛ اما این وضعیت، محصول زندگی انسان‌‌‌ها در این جهان است و هیچ‌گاه خودکرده را تدبیر نیست.

ادغام و اکتساب شرکت‌ها نوعی مالکیت است و به پیوستن دو شرکت به یکدیگر با هدف تشکیل یک نهاد واحد اشاره دارد. این به آن معناست که همه‌چیز، از دارایی‌‌‌ها و بدهی‌‌‌ها گرفته تا تصویر برند، به یک نهاد تبدیل می‌‌‌شوند. تفاوت‌‌‌های ظریفی بین ادغام و اکتساب وجود دارد. ادغام نشان‌‌‌دهنده پیوستن دو شرکت با توافق متقابل است و معمولا شامل نوعی تخصیص سهام است که به موجب آن شرکت خواهان ادغام، سهامی را در ازای سهام شرکت هدف ادغام‌‌‌ پیشنهاد می‌کند؛ در نتیجه یک نهاد واحد ایجاد می‌شود. در مقابل، اکتساب یا تملک یک شرکت کمی تهاجمی‌‌‌تر است، به طوری که کل مالکیت شرکت هدف به شرکت خواهان ادغام منتقل می‌شود.

«به کجا چنین شتابان؟ گَوَن از نسیم پرسید»؛ گفت و شنود گَوَن و نسیم در این دیار کهن، به همان اندازه که مایه مباهات است، شگفت‌آور هم هست. از این‌رو موجب مباهات است که نشان می‌دهد در این سرزمین از دیرباز فرهنگ گفت‌وگو وجود داشته است، به‌طوری که حتی یک درختچه بیابانی و باد ملایم هم با یکدیگر سخن می‌گویند و قبل از اتخاذ یک تصمیم حتی تصمیمات فردی، پیرامون موضوع گفت‌وگو می‌کنند؛ چه رسد به تصمیماتی که آثاری جمعی در پی داشته باشند.

با توجه به اهمیت لجستیک دریایی در تجارت و سهم بیش از ۸۰‌درصدی آن از تجارت کالا در جهان، نهادهای بین‌المللی شاخص‌های متنوعی را برای ارزیابی وضعیت لجستیک دریایی کشورها ارائه کرده‌اند. یکی از این موارد، شاخص جهانی کارآیی خدمات بندری(سابقا کیفیت زیرساخت‌های بندری) است که توسط مجمع‌جهانی اقتصاد و به‌عنوان یکی از مولفه‌‌‌‌‌‌‌های شاخص جهانی رقابت‌پذیری(ذیل رکن زیرساخت) منتشر می‌شود.

یکی از برنامه‌‌‌های کلیدی وزارت صنعت، معدن و تجارت در دولت چهاردهم، احیای ستاد فولاد بوده است. این اقدام با جلب مشارکت موثر تشکل‌های صنفی زنجیره آهن و فولاد کشور عملیاتی شد و حضور شخص وزیر در نخستین جلسه این ستاد، نشان‌‌‌دهنده اهمیت این حوزه برای دولت است. این رویکرد در راستای تحقق رشد ۸درصدی در زنجیره آهن و فولاد کشور ارزیابی می‌شود.

آیا به واقعیت‌های (Facts) اقتصادی زیر درباره نقش بازارهای مالی در اقتصاد کشور، اعتقاد داریم؟

مهم‌ترین عامل و متغیر در روابط ایران و چین، داشتن ارزیابی واقع‌‌‌بینانه از اهمیت ایران و منطقه خاورمیانه برای چین است. چنین به نظر می‌رسد که در داخل کشور برخی در خصوص اهمیت جایگاه و ژئوپلیتیک ایران برای چین قدری اغراق کرده و آن را بیش از حد واقعی ارزیابی می‌کنند و بر همین اساس این انتظار را دارند که چین در مقابل فشارهای آمریکا بر ایران ایستادگی کند.

آیا تصمیمات تاریخی دکتر مصدق، بهترین تصمیم بود؟ چه آلترناتیوهایی در ماجرای ملی شدن نفت وجود داشت؟ آیا تجاری‌‌‌سازی شرکت ملی نفت امکان‌پذیر است؟ چرا در صنعت نفت، خصولتی‌‌‌ها جای خصوصی‌‌‌ها را گرفتند؟ آیا دولت‌‌‌زدایی و دستورزدایی از صنعت نفت امکان‌پذیر است؟

لنین گفته بود به دشمنان خلق رحم نمی‌شود. این دشمنان در واقع دانشمندان، روشنفکران و سرمایه‌های انسانی روسیه بودند که به اردوگاه‌های کار اجباری در مناطق مختلف به‌صورت تصادفی تبعید شدند. چرا این مناطق امروز توسعه‌یافته‌‏تر هستند، سوالی است که ما به آن خواهیم پرداخت.

تجارت جهانی در حال پوست‌اندازی است. اگر روزگاری عبور از مرزها به مجوزهای پیچیده و هزینه‌های سرسام‌آور وابسته بود، امروز همگرایی دیجیتال همان نقشی را بازی می‌کند که روزگاری مسیرهای تجاری جاده ابریشم داشتند. توافق تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) دقیقا در چنین بزنگاهی شکل گرفته است؛ لحظه‌ای که دیجیتالی‌شدن تجارت نه‌ یک انتخاب، بلکه یک ضرورت راهبردی است.

از زمان سقوط رژیم بشار اسد و قدرت‌گیری اسلام‌گرایان سلفی و اخوانی، عربستان سعودی بازیگر ناکام تحولات بهار عربی در طول یک دهه گذشته، به سرعت در حال تثبیت کردن خود در مقام یک بازیگر عربی تعیین‌کننده در تحولات سوریه است. از سفر هیات سعودی به دمشق تا دیدار احمد الشرع از عربستان و ملاقات با محمد بن‌سلمان و حضور عربستان در کنفرانس بین‌المللی پاریس برای سوریه که مساله مهم بازسازی را به میان آورده است. جایی که دست عربستان برای شکل دهی به تحولات آینده سوریه دراز است. ریاض در تلاش است تا از سوریه جدید در راستای بسط نفوذ سیاسی و اقتصادی حداکثر بهره‌برداری را به‌عمل آورد.

تفاوت علم با ایدئولوژی آنجایی آغاز می‌شود که علم با تکیه بر مشاهدات می‌‌‌تواند خود را بازمفصل‌‌‌بندی کند؛ اما در نقطه مقابل، ایدئولوژی پروژه خود را بدون اعتنا به مشاهدات به پیش می‌‌‌برد و به همین سبب، ارتباطش با واقعیت فیزیکی قطع می‌شود و به نظرگاه دگمی بدل می‌شود که تغییر در آن بزرگ‌ترین گناه است. درست به همین دلیل است که علم مدام خود را با واقعیت‌های جدید بازتولید می‌کند و هرگز متوقف نمی‌شود؛ اما ایدئولوژی، هرچند، چندصباحی هم بتواند به پیش تازد، در نهایت زور واقعیت آن را در هم می‌‌‌کوبد.

با نزدیک‌شدن به پایان سال، بحث تعیین دستمزد در دستور کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفته و به دلیل حساسیت این موضوع مورد توجه رسانه‌ها و به‌خصوص کارگران و کارکنانی که مخاطب این تصمیم حساس هستند، نیز قرار گرفته است.

خدایار خاشع، دبیرکمیته شرکت‌های سرمایه‌گذار در ساخت آزادراه‌ها: امروزه آزادراه‌ها به عنوان شریان اصلی در شبکه حمل و نقل زمینی نه تنها ضروری، بلکه لازمه حیات بقیه شبکه راه‌های کشور هستند که علاوه بر پاسخگویی به نیازهای ارتباطی داخلی کشور، می‌تواند در رشد ترانزیت با توجه به موقعیت خاص کشور ما نقش بارزی داشته باشد.

چگونگی و نوع انباشت ثروت و سرمایه در هلدینگ‌‌‌ها و موسسات مالی خانوادگی، می‌‌‌تواند هندسه‌‌ اقتصاد سیاسی، ساختار حقوقی و رویکرد نظام‌‌‌های حکمرانی را بر ما عیان سازد. به نظر می‌‌‌رسد کنجکاوی درباره‌‌ میزان ثروت و درآمد دیگران، برای بسیاری از مردم جذاب است؛ شاید به این دلیل که در گام نخست، در مقام مقایسه برآمده و می‌‌‌خواهند بدانند موقعیت مالی خود آنها نسبت به دیگران چگونه است؛ بیشتر دارند یا کمتر؟ آیا باید حسادت کنند یا دچار حس خودبرتربینی شوند؟

چرا سخن گفتن از خطای «ملی شدن نفت» در ایران مهم است؟ ریشه بسیاری از مشکلات امروز ما، منبعث از تفکرات مخربی است که بذر آن در گذشته کاشته شده است و پروژه «ملی شدن نفت» یک نمونه مهم از آن موارد است. به همین سبب، سخن گفتن درباره خطاهای نظری رخ داده در واقعه «ملی شدن نفت» مهم است.

معاون وزیر اقتصاد اظهار کرد: برای مقابله با تحریم‌های آمریکا نیازمند شبکه‌سازی‌های پولی و مالی با کشورهای دوست و همسو با خود هستیم و قطعاً حضور در لیست سیاه FATF مانع این اتفاق است.

ایران‌‌‌خودرو بار دیگر در یک آزمون بزرگ تاریخی قرار گرفت؛ مشابه آنچه در سال ۱۳۵۸ رخ داد و این شرکت از بخش خصوصی به دولت منتقل شد. اکنون بعد از گذشت ۴۵‌سال، این خودروساز دولتی دوباره به بخش‌خصوصی بازگشته است. به این ترتیب بزرگ‌ترین خودروساز خاورمیانه که در ابتدا خصوصی و سودده بود در چرخه‌ای، از سوی دولت و همراه با زیان انباشته ۱۲۸‌هزار میلیارد تومانی بار دیگر به بخش‌خصوصی واگذار شده است.

صنعت نفت ایران در شرایط کنونی با چالش‌‌های متعددی در حوزه مدیریت دولتی روبه‌روست که نیازمند بازنگری اساسی در رویکردهای موجود است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌‌ها، عدم‌توجه کافی به ارزش زمانی پول و تمرکز بیش از حد دستگاه‌‌های نظارتی بر نحوه هزینه‌‌کرد است. برای مثال، در توسعه یک میدان نفتی، تاخیر یکساله در بهره‌‌برداری به دلیل فرآیندهای طولانی تصویب و نظارت، می‌تواند به معنای از دست رفتن فرصت تولید روزانه ده‌‌ها‌هزار بشکه نفت باشد. این درآمد از دست رفته می‌توانست صرف توسعه زیرساخت‌‌های صنعت نفت شود.

با آمدن ترامپ تلاش جدیدی برای حفظ و ارتقای اقتدار دلار در تجارت بین‌المللی آغاز شده است. درحقیقت، آمریکا برای حفظ جایگاه بین‌المللی خود هیچ راهی جز حفظ اقتدار دلار در تجارت بین المللی ندارد. از آنجا که دلار همزاد جنگ‌های آمریکا بوده است، به همین جهت یا باید آمریکا در زمان ترامپ به یک جنگ بزرگ دست بزند یا همان‌طور که شعار داده است با استفاده از مکانیزم‌های زور و قدرت، برخلاف اقتصاد آزاد و تعهدات بین‌المللی رژیم جدیدی را در اقتصاد در پیش گیرد.

این روزها نتیجه یک سینمای دولتی، رانتی و دوست‌نداشتنی در جشنواره فیلم فجر به نمایش گذاشته شده که بیشتر از همه محصول تفکرات مدیران سابق فرهنگی در این کشور است. آنها برای برپایی این رویداد مدت‌ها برنامه‌ریزی کرده و همه پلان‌ها را چیده بودند تا دستاورد سینمایی دولت سیزدهم را به تماشا بگذارند اما با برگزاری انتخابات زودهنگام و تغییر دولت همه ‌چیز تغییر کرد. مدیران فرهنگی سابق می‌خواستند با جذب نیروهای جوان و خرج‌های میلیاردی آثاری تولید کنند که تفکراتشان را نمایندگی کنند و همین کار را هم انجام دادند اما فرصت برداشت پیدا نکردند.

دنیای اقتصاد: کودکانی که به خاطر فقر خانوادگی نتوانند تحصیل کنند، احتمالا برای همیشه فقیر می‌مانند. آیا می‌توان پذیرفت در نظام حکمرانی که در ابتدای تشکیل، نهضت سوادآموزی راه انداخت، از هر ۲۲ کودک، یک کودک به دلیل بازماندن از تحصیل برای همیشه محکوم به فقر باشد؟

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا بالاخره تهدیدی را که پیش از این هشدار داده بود (اعمال تعرفه‌های ۲۵‌درصدی بر واردات کالا از کانادا و مکزیک و ۱۰‌درصدی بر واردات کالا از چین) شنبه شب عملیاتی کرد. این تعرفه‌ها هرچند از نگاه ترامپ برای کمک به اقتصاد آمریکا از یک طرف و تنبیه سیاستی از طرف دیگر، بیان‌شده، اما از نگاه کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی و سیاسی، اعمال تعرفه‌ها نه‌تنها برای اقتصاد آمریکا بلکه برای اقتصاد جهان زیان و خسارتی برجای می‌گذارد که به این زودی‌ها نمی‌توان آن را برطرف کرد؛ در واقع ترامپ با اعمال این تعرفه‌ها که پیش‌بینی می‌شود به‌زودی بر کشورهای دیگر اروپایی اعمال شود، جنگ تجاری‌ای را آغاز کرده که پیش از این سابقه نداشته‌است. هرچند ترامپ با استفاده از اختیارات قانونی خود این تصمیم را گرفته‌است اما به عقیده کارشناسانی که با رویترز مصاحبه کرده‌اند این تصمیم می‌تواند در معرض پیگردهای حقوقی قرار گیرد؛ زیرا ترامپ فرمان اجرایی خود را بر مبنای قانون معروف به «قانون اختیارات اقتصادی در شرایط اضطراری بین‌المللی» (IEEPA) گرفته‌است.

با آغاز به کار دولت چهاردهم و تاکید ویژه رئیس‌‌‌جمهور پزشکیان بر موضوع تمرکززدایی، بار دیگر این مساله در محافل سیاستگذاری مورد طرح و بررسی قرار گرفت. پزشکیان اعلام کرده است که جلوگیری از توسعه پایتخت یکی از سیاست‌‌‌های قطعی دولت او خواهد بود. آیا تمرکززدایی صرفا راه‌‌‌حلی برای چالش‌‌‌های تهران است یا این سیاست می‌‌‌تواند ابعاد گسترده‌‌‌تری از توسعه کشور را پوشش دهد؟